( (CODE POStagging_version4_2023-05-19)) ( (CODE parser02b.trained.on.8.gold.ENHG)) ( (CODE annotated_by_ESE_and_checked_by_PIs_through_281)) ( (CODE annotation_version0.4f_2023-10-03)) ( (FRAG (NP-SBJ (N^N^SG Cronica=chronik) (PP (P off=auf) (NP (D^A^SG dat=der) (N^A^SG tzytboich=zeitbuch))) (PP (P van=von) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL geschichten=geschichte) (NP-POS (NP-POS (D^G^PL der=der) (VBG^G^PL vergangen=vergehen) (N^G^PL Jairen=jahr) (PP (P in=in) (NP (ADJ^D^PL duytschen=deutsch) (N^D^PL landen=land)))) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-POS (ADV sunderlinge=sonderlich) (NP-POS (D^G^SG der=der) (ADJ^G^SG heilger=heilig) (N^G^SG Stat=stadt) (NP-PRN (NPR^G^SG Coellen=Köln))) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-POS (PRO$^G^PL yrer=sein) (N^G^PL busschoue=bischof))))))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,1)) ( (FRAG (, §=§) (PP (PP (P Jn=in) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG namen=name))) (CONJP (CONJ vnd=und) (PP (P zo=zu) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG Eren=ehre) (NP-POS (NP-POS (D^G^SG der=der) (ADJP (ADJ^G^SG hilliger=heilig) (CONJ vnd=und) (VBNI^G^SG vngedeylter=teilen)) (N^G^SG drijueldicheyt=dreifaltigkeit) (META <,>) (NP-PRN (NP-PRN (D^G^SG des=der) (N^G^SG vaders=vater)) (META <,>) (CONJP (NP-PRN (D^G^SG des=der) (N^G^SG soins=sohn))) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-PRN (D^G^SG des=der) (ADJ^G^SG hilligen=heilig) (N^G^SG geystes=geist))))) (META <,>) (CONJP (NP-POS (NPR^G^SG Marien=Maria) (META <,>) (NP-PRN (N^G^SG godesmoder=gottesmutter)))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-POS (D^G^PL der=der) (ADJ^G^PL hilliger=heilig) (NUM^G^PL drij=drei) (N^G^PL konijnge=könig) (NP-PRN (NPR^G^SG Jaspar=Kaspar) (META <,>) (NPR^G^SG Balthasar=Balthasar) (META <,>) (NPR^G^SG Melchior=Melchior))))))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,2)) ( (INTJP (FW Amen=amen) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,3)) ( (FRAG (NP-SBJ (D^N^SG Dye=der) (N^N^SG vorrede=vorrede) (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG boichs=buch))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,4)) ( (IP-MAT (CONJ Und=und) (NP-SBJ-X *exp*) (BEPI^3^SG is=sein) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG der=der) (ADJ^D^SG manichfeldiger=mannigfaltig) (N^D^SG nutzlicheyt=nützlichkeit))) (META <,>) (IP-INF-X (NP-OB1 (FW historien=historie)) (TO zo=zu) (VB lesen=lesen)) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (BEPI^3^SG is=sein) (ADJP-PRD (ADV sere=sehr) (ADJ mircklich=merklich))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,5)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (NPR^N^SG TVllius=Tullius)) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (NUM^D^SG eyrsten=erste) (N^D^SG boich=buch) (RRC (VBN genant=nennen) (NP-SMC (FW Officiorun=Officiorum))))) (VBPI^3^PL spricht=sprechen) (ADVP (ADV alsus=also)) (, .=_) (META <:>) (IP-MAT-SPE-CONJ (META <">) (NP-SBJ (PRO^N^PL Wyr=wir)) (BEPI^1^PL syn=sein) (NEG niet=nicht) (ADVP (ADV allein=allein)) (NP-OB2 (NP-OB2 (PRO^D^PL vns=wir)) (CONJP *ICH*-1)) (VBN geboren=gebären) (, .=_) (META <,>) (CP-THT-SPE (C dat=dasz) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ (PRO^N^PL wyr=wir)) (ADVP (ADV alleyn=allein)) (PP (P vur=vor) (NP (PRO^A^PL vns=wir))) (NP-OB1 (N^A^SG persoin=person) (N^A^SG nutz=nutz) (CONJ vnd=und) (N^A^SG noittorfft=nôt-durft)) (VBPI^1^PL suchen=suchen))) (, .=_) (META <,>) (CONJP-1 (CONJ sunder=sondern) (ADV ouch=auch) (NP-OB2 (D^D^SG der=der) (N^D^SG lantschaff=landschaft) (META <,>) (CP-REL-SPE (WADVP-2 (ADV dae=)) (C 0) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ (PRO^N^PL wyr=wir)) (PP (ADVP *T*-2) (P viss=daraus)) (VBN geboren=gebären) (BEPI^1^PL synt=sein)))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,6)) ( (IP-MAT-SPE (CONJ vnd=und) (PP (ADV+P dairumb=darum)) (BEPI^1^PL syn=sein) (NP-SBJ (PRO^N^SG wyr=wir)) (ADVP (ADV gantz=ganz)) (ADJP-PRD (ADJ plichtich=pflichtig) (CONJ vnd=und) (VBN verbonden=verbinden)) (PP (P tzo=zu) (NP (N^D^SG danckberheyt=dankbarkeit))) (NP-OB2 (NP-OB2 (PRO$^D^PL vnsern=unser) (N^D^PL vurfaren=vorfahren)) (CONJP (CONJ ind=und) (NP-OB2 (PRO$^D^PL vnsere=unser) (ADJ^D^PL maegelichen=mæge-lich) (N^D^PL vrunden=freund)))) (PP (P vmb=um) (NP (PRO$^A^SG yre=sein) (N^A^SG wailldait=wohltat) (, .=_) (META <,>) (CP-REL-SPE (WNP-SBJ-1 (D^N^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB-SPE (IP-SUB-SPE-o (NP-SBJ *T*-1) (NP-OB1 (PRO^D^PL vns=wir)) (VBN vurgewunnen=vorgewinnen) (HVPI^3^PL hauen=haben) (PP (P mit=mit) (NP (N^D^SG (N^D^SG sorge=sorge) (CONJ vnd=und) (N^D^SG arbeyt=arbeit)) (NP-POS (PRO$^G^SG vnser=unser) (N^G^SG lijffzucht=leibzucht))))) (CONJP (CONJ vnd=und) (IPX-SUB-SPE=o (PP (ADV+P darzo=dazu)) (RP vp=auf) (VBN gezogen=aufziehen))))))) (META <.>) (META <">)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,7)) ( (IP-MAT (CONJ Vnd=und) (NP-OB2 (NP-OB2 (NEG niet=nicht) (ADV alleyn=allein) (D^D^PL desen=dieser) (ADJP (ADV vur=vor) (VBN^D^PL s<1>=vorschreiben))) (CONJP *ICH*-1) (CONJP *ICH*-3)) (BEPI^1^PL synt=sein) (NP-SBJ (PRO^N^PL wyr=_)) (VBN verbunden=verbinden) (PP (P zo=zu) (NP (N^D^SG danckberheyt=dankbarkeit))) (, .=_) (META <,>) (CONJP-1 (CONJ sunder=sondern) (ADV ouch=auch) (NP-OB2 (D^D^PL den=der) (ADJP (ADJ^D^PL Ersamen=ehrsam) (CONJ vnd=und) (ADJ^D^PL getruwen=getreu)) (N^D^PL mannen=mann) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG der=der) (ADJ^D^SG gantzer=ganz) (N^D^SG gemeynden=gemeinde))) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-2 (D^N^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-2) (PP (P vur=vor) (NP (PRO^A^PL vns=wir))) (VBN gewest=sein) (BEPI^3^PL synt=sein))))) (, .=_) (CONJP-3 (CONJ vnd=und) (ADV sunderlinge=sonderlich) (NP-OB2 (D^D^PL den=der) (NUM^D^PL eirsten=erste) (N^D^PL (N^D^PL anheueren=anheber) (CONJ vnd=und) (N^D^PL jnwoneren=einwohner)) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL (N^G^PL landen=land) (CONJ vnd=und) (N^G^PL Stede=stadt)) (META <,>) (CP-REL (WNP-OB1-4 (D^A^PL dye=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-OB1 *T*-4) (NP-SBJ (PRO^N^PL wyr=wir)) (ADVP (ADV nu=nun)) (VBPI^1^PL besitzen=besitzen))) (META <,>) (CP-REL (WPP-5 (P Vnder=unter) (WNP (WD^D^PL welchen=welch))) (C 0) (IP-SUB (IP-SUB (PP *T*-5) (NP-SBJ (Q^N^PL etzliche=etlich)) (PP (P mit=mit) (NP (ONE^D^SG eyme=ein) (ADJ^D^SG sunderlingen=sonderlich) (N^D^SG exempell=exempel))) (VBN geleuet=leben)) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-SUB (NP-SBJ *con*) (NP-OB1 (PRO^A^PL vns=wir)) (RP vur=vor) (VBN gegangen=vorgehen) (HVPI^3^PL haint=haben) (, .=_) (PP (P in=in) (NP (N^D^PL (N^D^PL vprichtunge=richtung) (, .=_) (META <,>) (N^D^PL vermerunge=vermehrung) (, .=_) (CONJ vnd=und) (N^D^PL beschermunge=beschirmung)) (NP-POS (D^G^SG des=der) (ADJ^G^SG gemeynen=gemein) (N^G^SG guetz=gut)))))) (, .=_) (META <,>) (CP-CAR (WNP-OB1-6 (WD^A^SG Welchs=welch)) (C 0) (IP-SUB (NP-OB1 *T*-6) (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (ADVP (ADV so=so) (ADVP (ADV liefflichen=lieblich) (CONJ vnd=und) (ADV getruwelichen=treulich))) (PP (P bis=bis) (P vp=auf) (NP (PRO^D^PL vns=wir))) (VBN verwart=verwahren) (HVPI^3^PL hauen=haben)))))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,8)) ( (IP-MAT (ADVP (ADV Ouch=auch)) (HVPI^3^PL hauen=haben) (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (PP (P durch=durch) (NP (PRO$^A^SG yre=sein) (ADJ^A^SG groisse=grosz) (N^A^SG (N^A^SG verstant=verstand) (CONJ vnd=und) (N^A^SG veruarenheyt=verfahrenheit)) (PP (P in=in) (NP (Q^D^PL allen=all) (N^D^PL kunsten=kunst))))) (, /=/) (PP (P vmb=um) (NP (NP-POS (D^G^SG des=der) (ADJ^G^SG gemeynen=gemein) (N^G^SG guetz=gut)) (N^A^SG eyrlicheyt=ehrlichkeit))) (, /=/) (PP (ADV+P dairnae=danach)) (VBN gestanden=stehen) (, .=_) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (PP (P in=in) (NP (Q^D^PL mancherley=mancherlei) (N^D^PL (N^D^PL kunsten=kunst) (CONJ ind=und) (N^D^PL hantierungen=hantierung)) (NP-POS (PRO$^G^SG vnser=unser) (N^G^SG (N^G^SG lantschaff=landschaft) (CONJ vnd=und) (N^G^PL Stede=stadt))))) (VBDI (VBDI^3^PL fundierden=fundieren) (CONJ vnd=und) (VBDI^3^PL besetzden=besetzen)) (META <,>))) (IP-MAT-CONJ (CONJ Vnd=und) (PTP (NP-SBJ (D^N^SG dit=dieser)) (META <,>) (ADVP (ADV also=also)) (VBN (RP an=an) (VBN gemerckt=anmerken) (CONJ vnd=und) (RP an=an) (VBN gesien=ansehen)) (PP (P durch=durch) (NP (D^A^PL dye=der) (N^A^PL naekomelynge=nachkömmling)))) (, .=_) (META <,>) (BEPI^3^PL synt=sein) (NP-POS-1 (PRO^G^PL yr=er)) (NEG niet=nicht) (NP-SBJ (NP-POS *ICH*-1) (Q^N^PL wenich=wenig)) (PP (P zo=zu) (NP (NP (ADJ^D^PL groissen=grosz) (N^D^PL Eeren=ehre)) (, .=_) (META <,>) (CONJP (NP (N^D^SG stait=statt) (, .=_))) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP (N^D^SG wijsheyt=weisheit))))) (VBN gekomen=kommen) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,9)) ( (FRAG (NP-SBJ (D^N^PL Die=der) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (WD^N^PL welche=welch) (N^N^PL naekomelinge=nachkömmling)) (C 0) (IP-SUB (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (PP (ADV+P dairnae=danach)) (VBN gearbeyt=arbeiten) (HVPI^3^PL hauen=haben)) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-SUB (NP-SBJ *con*) (NP-OB1-RFL (PRO^A^PL sich=sich)) (VBN gevlijssiget=fleiszigen) (, .=_) (PP (P in=in) (NP (ADJP (ADJ^D^PL gotlichen=göttlich) (CONJ vnd=und) (ADJ^D^PL werltlichen=weltlich)) (N^D^PL dyngen=ding))) (META <,>) (NP-SBJ-PRN (ONE^N^SG eyn=ein) (Q^N^SG ycklicher=jeglich)) (PP (P nae=nach) (NP (PRO$^D^SG syme=sein) (N^D^SG vermogen=vermögen))) (, .=_) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (NEG niet=nicht) (NP-SMC (ADJR^N^PL mijnre=klein) (PP *ICH*-2)) (VBN gevunden=finden) (RDDI^3^PL wurden=werden) (, .=_) (PP (P in=in) (NP (ADJP (ADJ^D^PL eirlichen=ehrlich) (CONJ vnd=und) (ADJ^D^PL louelichen=löblich)) (N^D^PL sachen=sache))) (, .=_) (PP-2 (P dan=dann) (NP (PRO$^N^PL yr=sein) (N^N^PL vurvadere=vorvater))) (, .=_) (META <,>))))) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-SUB (NP-SBJ *con*) (ADVP (ADV also=also)) (PP (P mit=mit) (NP (PRO^D^PL yn=er))) (META <,>) (IP-INF (PP (P vmb=um) (NP (D^A^SG den=der) (N^A^SG (N^A^SG loff=lob) (CONJ vnd=und) (N^A^SG prijs=preis)))) (TO zo=zu) (VB behalden=behalten)) (, .=_) (META <,>) (ADVP (ADVR mer=viel)) (ADVP (ADV doch=doch)) (NEG niet=nicht) (ADVP (ADV entlich=endlich)) (PP (P vmb=um) (NP (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG loffs=lob)) (N^A^SG willen=wille))) (, .=_) (VBN gekempet=kämpfen) (HVPI^3^PL hauen=haben)))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,10)) ( (FRAG (CP-REL (WNP-POS-1 (WD^G^PL Welcher=welch) (ADJ^G^PL vrommer=fromm) (N^G^PL manne=mann)) (C 0) (IP-SUB (IP-SUB-o (NP-SBJ (NP-POS *T*-1) (NP-SBJ (ADJ^N^SG groisse=grosz) (N^N^SG vursichticheyt=vorsichtigkeit)) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (ADJ^N^SG ewyge=ewig) (N^N^SG waildait=wohltat)))) (NEG niet=nicht) (ADVP (ADV alleyn=allein)) (BEPI^3^SG is=sein) (TO zo=zu) (VB verwunderen=verwundern) (, .=_) (META <,>)) (CONJP (ADVR mer=viel) (ADV ouch=auch) (IPX-SUB=o (ADJP-PRD (ADJ wyrdich=würdig)) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG sy=er)) (PP (P in=in) (NP (N^A^SG gedechtnisse=gedächtnis))) (VBN gehalden=halten) (RDPS^3^SG werde=werden))))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,11)) ( (FRAG (CP-CAR (WNP-COM-1 (D^G^SG Des=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^PL die=der) (ADJ^N^PL alden=alt)) (NEG niet=nicht) (ADJP-PRD (NP-COM *T*-1) (ADV wenich=wenig) (ADJ sorchfeldich=sorgfältig)) (BEN gewest=sein) (BEPI^3^PL syn=sein) (, .=_) (META <,>) (IP-INF (NP-OB1 (D^A^SG die=der) (VBN^A^SG vergangen=vergehen) (N^A^SG geschichte=geschichte)) (ADVP (PP (P van=von) (NP (N^D^PL zijden=zeit))) (PP (P zo=zu) (NP (N^D^PL zijden=zeit)))) (RP an=an) (TO zo=zu) (VB zeichen=anzeichnen)) (, .=_) (PP (P vmb=um) (NP (ADJ^A^PL vill=viel) (N^A^PL (N^A^PL sachen=sache) (CONJ vnd=und) (N^A^PL reden=rede)))) (META <,>) (CPX-CMP (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ *pro*) (PP (ADV+P hyrnae=hiernach)) (VBN beschreuen=beschreiben) (BEPI^3^PL synt=sein))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,12)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^SG Dat=der) (N^N^SG (N^N^SG kennisse=kenntnis) (CONJ ind=und) (N^N^SG vervarenheyt=verfahrenheit)) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL (N^G^PL historien=historie) (CONJ ind=und) (N^G^PL geschichten=geschichte)))) (ADVP (ADV bouen=boben)) (VBPI^3^SG trit=treten) (NP-OB1 (Q^A^PL andere=ander) (N^A^PL kunste=kunst)) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,13)) ( (IP-MAT (CONJ Vnd=und) (PP (ADV+P dairumb=darum)) (CP-ADV (C als=als) (IP-SUB (BEPI^3^SG is=sein) (NP-SBJ-X (EX^N^SG idt=er)) (NP-PRD (N^N^SG sach=sache)) (META <,>) (CP-THT-X (C dat=dasz) (IP-SUB (BEPI^3^PL syn=sein) (NP-SBJ (Q^N^PL mencherley=mancherlei) (N^N^PL kunsten=kunst) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^PL dye=der)) (C 0) (IP-SUB (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (NP-OB2 (ONE^D^SG eynem=ein) (ADJP (VBNI^D^SG vernoemden=vernehmen) (CONJ vnd=und) (ADJ^D^SG verstendigen=verständig)) (N^D^SG Burger=bürger)) (NP-OB1 (N^A^SG ere=ehre) (CONJ vnd=und) (N^A^SG zierheyt=zierheit)) (RP by=bei) (VBPI^3^PL bryngen=beibringen)) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-SUB (NP-SBJ *con*) (NP-OB1 (PRO^A^SG yn=er)) (ADJP-SMC (ADJ grois=grosz) (CONJ vnd=und) (ADJ behegelich=behaglich)) (VBPI^3^PL machen=machen)))))))))) (META <,>) (ADVP (ADV Doch=doch)) (PP (P vnder=unter) (NP (D^D^PL den=der) (Q^D^PL allen=all))) (ADVP (ADV allermeyst=allermeist)) (BEPI^3^SG is=sein) (NP-SBJ (ADJ^N^SG genoichlicher=genüglich) (, .=_) (N^N^SG (N^N^PL bekentnisse=bekenntnis) (CONJ vnd=und) (N^N^SG vervarenheyt=verfahrenheit)) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL (N^G^PL historien=historie) (CONJ vnd=und) (N^G^PL geschichten=geschichte)) (NP-POS (D^G^SG der=der) (VBN^G^SG vergangen=vergehen) (N^G^SG zijt=zeit))) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-OB1-2 (WD^A^PL welche=welch) (N^A^PL bekentnisse=bekenntnis)) (C 0) (IP-SUB (NP-OB1 *T*-2) (ADVP (ADV sunderlichen=sonderlich)) (VB begeren=begehren) (MDPI^3^PL sullen=sollen) (PP (P mit=mit) (NP (ADJ^D^SG groissem=grosz) (N^D^SG (N^D^SG ernst=ernst) (CONJ vnd=und) (N^D^SG vliis=fleisz)))) (NP-SBJ (D^N^PL dyeghene=derjenige) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-3 (D^N^PL dye=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-3) (NP-OB1 (NP-OB1 (Q^A^PL vijll=viel) (N^A^PL dynge=ding)) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-OB1 (ADJ^A^PL treffliche=trefflich) (N^A^PL sache=sache)))) (TO zo=zu) (VB handelen=handeln) (HVPI^3^PL hauen=haben))))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,14)) ( (IP-MAT (CONJ Vnd=und) (NP-SBJ (Q^N^SG all=all)) (BEPI^3^SG is=sein) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (IP-SUB-o (NP-SBJ (D^N^PL dye=der) (ADJP (ADJ^N^PL geystliche=geistlich) (CONJ vnd=und) (ADJ^N^PL werltliche=weltlich)) (N^N^PL gesetze=gesetz) (, /=/) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^PL dye=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (NP-OB2 (D^D^PL den=der) (N^D^PL mynschen=mensch)) (META <,>) (IP-INF-PRP (FOR vmb=um) (ADVP (ADV waill=wohl) (CONJ vnd=und) (ADV recht=recht)) (TO zo=zu) (VB leuen=leben)) (META <,>) (VBN geschreuen=schreiben) (BEPI^3^PL synt=sein)))) (, /=/) (META <,>) (BEPI^3^PL syn=sein) (TO zo=zu) (VB louen=loben)) (CONJP (CONJ vnd=und) (IPX-SUB=o (ADVP (ADV grois=grosz)) (TO zo=zu) (VB achten=achten))))) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (ADVP (ADV so=so)) (RDPI^3^SG wyrt=werden) (ADVP (ADV nochtant=nochdann)) (NEG niet=nicht) (PP (ADV+P dairnae=danach)) (VBN geleuet=leben) (NP-SBJ (Q^N^SG Mer=viel))) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (NP-SBJ (ADV vill=viel) (QR^N^SG mere=viel)) (VBPI^3^SG treckt=tragen) (PP (P zo=zu) (NP (D^D^SG dem=der) (ADJP (ADJ^D^SG rechten=recht) (CONJ vnd=und) (ADJ^D^SG eirlichen=ehrlich)) (N^D^SG leuen=leben))) (PP (P nae=nach) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL gesetze=gesetz))) (, .=_) (META <,>) (CP-ADV (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG ich=ich)) (VBPI^1^SG meyn=meinen))) (, .=_) (META <,>) (CP-ADV (C so=so) (C wanne=wann) (IP-SUB (PP (ADV+P dairby=dabei)) (BEPI^3^SG ys=sein) (NP-SBJ (NP-SBJ (D^N^SG dye=der) (N^N^SG bekentnisse=bekenntnis) (NP-POS (Q^G^PL veler=viel) (N^G^PL geschichten=geschichte))) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (N^N^SG exempell=exempel) (NP-POS (ADJP (ADJ^G^PL glorioser=glorios) (CONJ vnd=und) (ADJ^G^PL eirwyrdiger=ehrwürdig)) (N^G^PL mynschen=mensch) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-2 (D^N^PL dye=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-2) (ADVP (ADV vurmaels=fürmals)) (VBN geleuet=leben) (HVPI^3^PL hauen=haben)))))))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,15)) ( (IP-MAT (CONJ Jtem=item) (NP-SBJ (D^N^PL dye=der) (N^N^PL gesetze=gesetz)) (BEPI^3^PL synt=sein) (NP-PRD (N^N^PL (N^N^PL regulen=regel) (CONJ vnd=und) (N^N^PL wegen=weg) (CONJ off=oder) (N^N^PL lere=lehre)) (META <,>) (CP-QUE-SUB (WADVP-1 (WADV wye=wie)) (C 0) (IP-SUB (ADVP *T*-1) (NP-SBJ (MAN^N^SG man=man)) (MDPI^3^SG sall=sollen) (VB leuen=leben)))) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (NP-SBJ (QR^N^SG mer=viel)) (ADVP (ADV nochtant=nochdann)) (RDPI^3^SG wyrt=werden) (NEG niet=nicht) (PP (ADV+P dairnae=danach)) (VBN geleuet=leben)) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (CONJ Sunder=sonder) (NP-SBJ (D^N^PL dye=der) (N^N^PL historien=historie)) (BEPI^3^PL synt=sein) (PP (ADV gelych=gleich) (P als=als) (NP (ADJ^N^PL luchtende=leuchten) (N^N^PL (N^N^PL fackelen=fackel) (CONJ vnd=und) (N^N^SG reytzung=reizung) (CONJ off=oder) (N^N^SG strippung=streifung)) (PP (P zo=zu) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL doegenden=tugend)))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,16)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^SG Dye=der) (N^N^SG historie=historie)) (BEPI^3^SG is=sein) (ADVP (ADV ouch=auch)) (PP (P als=als) (NP (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG Spiegell=spiegel) (CP-REL *ICH*-1))) (META <,>) (IP-INF (TO zo=zu) (VB vnderwijsen=unterweisen) (NP-OB1 (D^A^PL dye=der) (N^A^PL mynschen=mensch))) (, .=_) (META <,>) (CP-REL-1 (WPP-2 (ADV+P dairinne=darinne)) (C 0) (IP-SUB (PP *T*-2) (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (N^N^SG gesetze=gesetz) (NP-POS (D^G^SG des=der) (ADJ^G^SG mynschlichen=menschlich) (N^G^SG leuens=leben))) (ADVP (ADV clairlich=klärlich)) (RDPI^3^SG wyrt=werden) (VBN geschauwet=schauen))) (, .=_) (IP-MAT-CONJ (IP-MAT-o (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (N^N^SG gemoide=gemüt) (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG mynschens=mensch))) (RDPI^3^SG wyrt=werden) (PP (ADV+P dadurch=dadurch)) (VBN (VBN vntstochen=ent-stëchen) (CONJ vnd=und) (VBN entfengt=entfengen)) (PP (P myt=mit) (NP (ONE^D^SG eynem=ein) (N^D^SG brant=brand)))) (META <,>) (CONJP (CONJ vnd=und) (IPX-MAT=o (IP-INF (ADVP (ADV also=also)) (TO zu=zu) (VB sagen=sagen)) (, .=_) (META <,>) (PP (P mit=mit) (NP (N^D^SG gewalt=gewalt))) (VBN gezogen=ziehen)))) (IP-MAT-CONJ (PP (PP (P zo=zu) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG Eyrlicheyt=ehrlichkeit))) (CONJP (CONJ vnd=und) (PP (P zo=zu) (NP (D^D^PL den=der) (ADJ^D^PL groisdedigen=groszthätig) (N^D^PL dyngen=ding) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL dogenden=tugend)))))) (META <,>) (VBPI^1^PL Sehen=sehen) (NP-SBJ (PRO^N^PL wyr=wir)) (NEG niet=nicht) (ADVP (ADV offenbeirlich=offenbarlich)) (PP (P mit=mit) (NP (N^A^SG veruarenheyt=verfahrenheit))) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (Q^N^PL vele=viel) (N^N^PL mynschen=mensch)) (BEPI^3^PL synt=sein) (, .=_) (META <,>) (NP-PRD (D^N^PL dye=der) (, .=_) (CP-REL (WNP-SBJ-3 (D^N^PL dye=der)) (C 0) (IP-SUB (IP-SUB (NP-SBJ *T*-3) (NP-OB1 (NP-OB1 (ADJ^A^PL goetliche=göttlich) (N^A^PL gebot=gebot)) (, .=_) (META <,>) (CONJP (NP-OB1 (ADJ^A^PL geistliche=geistlich) (N^A^PL statuten=statut))) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-COM (ADJ^A^PL keyserliche=kaiserlich) (N^A^PL gesetze=gesetz)))) (, .=_) (VBPI^3^PL (VBPI^3^PL wissen=wissen) (CONJ vnd=und) (VBPI^3^PL bekennen=bekennen) (CONJ vnd=und) (VBPI^3^PL leren=lehren))) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-SUB (NP-SBJ *con*) (ADVP (ADV nochtant=nochdann)) (ADVP (ADV jemerlich=jämmerlich) (META <,>) (ADV schentlich=schändlich) (CONJ vnd=und) (ADV suntlich=sündlich)) (PP (P van=von) (NP (PRO^D^PL yn=er))) (VBN ouertreden=übertreten) (RDPI^3^PL werden=werden))))))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,17)) ( (IP-MAT (CP-ADV (C Wanne=wann) (IP-SUB (ADVP (ADV auer=aber)) (NP-OB2 (Q^D^PL sulchen=solch) (ADJ^D^PL errenden=irren) (N^D^PL mynschen=mensch)) (PP (P viss=aus) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL wege=weg) (NP-POS (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL gesetze=gesetz)) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL dugenden=tugend)))))) (, .=_) (META <,>) (PP (CONJ beyde=beide) (PP (P in=in) (NP (ADJ^D^SG wereltlichem=weltlich))) (CONJP (CONJ vnd=und) (PP (P in=in) (NP (ADJ^D^SG geystlichem=geistlich) (N^D^SG staede=stat))))) (, .=_) (META <,>) (RDPI^3^SG wyrt=werden) (RP vur=vor) (VBN gehalden=vorhalten) (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (ADJP (ADJ^N^SG eirber=ehrbar) (, .=_) (META <,>) (ADJ^N^SG eirlich=ehrlich) (CONJ vnd=und) (ADJ^N^SG louelich=löblich)) (N^N^SG leuen=leben) (NP-POS (NP-POS (PRO$^G^PL yr=sein) (N^G^PL voralderen=voreltern)) (, .=_) (META <,>) (CONJP (NP-POS (PRO$^G^PL yre=sein) (ADJ^G^PL guede=gut) (N^G^PL (N^G^PL vrunde=freund) (, .=_) (CONJ off=oder) (N^G^PL maegen=mage)))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (NP-POS (PRO$^G^PL yre=sein) (N^G^PL mitburger=mitbürger))) (CONJP (CONJ off=oder) (NP-POS (PRO$^G^PL yr=sein) (N^G^PL naechtberen=nachbar))) (, .=_) (CONJP (FW 7=7) (FW c=c)))))) (, .=_) (META <,>) (VBI^2^SG Sage=sagen) (NP-OB2 (PRO^D^SG myr=ich)) (, .=_) (META <,>) (CP-QUE-SUB (C 0) (IP-SUB (IP-SUB (RDPI^3^PL Werden=werden) (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (NEG niet=nicht) (ADJP-PRD (ADJ schamroit=schamrot))) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-SUB (NP-SBJ *con*) (VBPI^3^PL komen=kommen) (ADVP (ADV snell=schnell) (CONJ vnd=und) (ADV willich=willig)) (PP (P in=in) (NP (D^A^SG den=der) (N^A^SG wech=weg) (NP-POS (D^G^PL der=der) (ADJ^G^PL gueder=gut) (N^G^PL (N^G^PL seden=sitte) (CONJ vnd=und) (N^G^PL doegeden=tugend))))) (, .=_) (PP (P durch=durch) (NP (D^A^SG dat=der) (, .=_) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (N^N^SG leuen=leben)) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (D^N^PL dye=der) (N^N^PL wercke=werk))) (NP-POS (D^G^PL dergenen=derjenige) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^PL dye=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (PP (P vur=vor) (NP (PRO^D^PL yn=er))) (BEN gewest=sein) (BEPI^3^PL synt=sein))))) (, .=_) (META <,>) (NP-OB2 (PRO^D^PL yn=er)) (VBN (VBN gewijset=weisen) (CONJ vnd=und) (RP vur=vor) (VBN gehalden=vorhalten)) (RDPI^3^SG wyrt=werden)))))))) (, .=_) (META ))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,18a)) ( (IP-MAT (CONJ Vnd=und) (ADVP (ADV desglichen=dergleichen)) (VBPI^3^SG doet=thun) (ADVP (ADV ouch=auch)) (NP-SBJ (D^N^SG die=der) (ADJ^N^SG hillige=heilig) (N^N^SG kyrche=kirche)) (META <,>) (CP-ADV (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG sy=er)) (VBPI^3^SG ordiniert=ordinieren) (META <,>) (IP-INF (PP (P zo=zu) (NP (VB^D^SG vieren=feiern) (CONJ off=oder) (N^D^SG gedechtnisse=gedächtnis))) (TO zo=zu) (VB halden=halten) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG kyrchen=kirche))) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG leuen=leben) (NP-POS (D^G^PL der=der) (ADJ^G^PL hilligen=heilig))))))) (, .=_) (META <,>) (CP-THT-PRP (C Vp=auf) (C dat=dasz) (IP-SUB (PP (P durch=durch) (NP (D^A^SG dat=der) (N^A^SG exempell=exempel) (NP-POS (D^G^PL der=der) (ADJ^G^PL hilligen=heilig) (N^G^PL mynschen=mensch) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^SG dye=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (PP (P vur=vor) (NP (PRO^D^PL vns=wir))) (VBN geleuet=leben) (HVPI^3^PL hauen=haben) (, .=_) (META <,>)))))) (NP-SBJ (D^N^PL dye=der) (N^N^PL mynschen=mensch) (RRC (ADVP (ADV nu=nun)) (VBG leuende=leben))) (VBN (VBN gelocket=locken) (CONJ vnd=und) (VBN getreckt=trecken)) (RDPI^3^PL werden=werden) (META <,>) (IP-INF (NP-OB1 (PRO^D^PL yn=er)) (RP nae=nach) (TO zo=zu) (VB volgen=nachfolgen)))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,18b)) ( (IP-MAT (CONJ Jten=item) (NP-1 (D^G^SG Desglijchen=dergleichen)) (VBPI^1^PL syen=sehen) (NP-SBJ (PRO^N^PL wyr=wir)) (IP-INF (NP-SBJ *ICH*-1) (ADVP (ADV ouch=auch)) (VB gescheen=geschehen) (PP (PP (P in=in) (NP (N^D^PL reddungen=rettung))) (, .=_) (CONJP (CONJ vnd=und) (PP (P in=in) (NP (N^D^PL beschermungen=beschirmung) (NP-POS (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL Stede=stadt)) (, .=_) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-POS (Q^G^PL anderer=ander) (N^G^PL vlecken=fleck))))))))) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (VBI^2^SG Sage=sagen) (NP-OB2 (PRO^D^SG myr=ich)) (, .=_) (META <,>) (CP-QUE-SUB (WNP-SBJ-2 (WD^N^SG welcher=welch) (N^N^SG (ADJ^N^SG ingesessen=einsitzen) (CONJ off=oder) (N^N^SG Burger=bürger))) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-2) (PP (P van=von) (NP (Q^D^SG eyniger=einig) (N^D^SG (N^D^SG gegen=gegend) (CONJ off=oder) (N^D^SG Stede=stadt)))) (MDDS^3^SG sulde=sollen) (ADJP-PRD (ADJ cleynmodich=kleinmütig) (CONJ vnd=und) (VBN verzait=verzagen)) (BE syn=sein) (META <,>) (PP (P na=nach) (NP (D^D^SG den=der) (CP-ADV (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (VBPS^3^SG hoerte=hören) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^PL dye=der) (N^N^PL jnwoner=einwohner) (NP-POS (D^G^PL derseluer=derselbe) (N^G^PL plaetzen=platz) (META <,>) (NP-PRN (PRO$^G^PL sijnre=sein) (N^G^PL wonunge=wohnung) (ADV vurmails=vormals)))) (META <,>) (NP-OB1-RFL (PRO^A^PL sich=sich)) (ADVP (ADV menlich=männlich) (CONJ vnd=und) (ADV koenlich=kühnlich)) (PP (PP (P vur=für) (NP (D^A^SG dat=der) (ADJ^A^SG gemeyn=gemein) (N^A^SG goit=gut))) (, .=_) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-INF (NP-OB1 (NP-OB1 (PRO$^A^PL yr=sein) (N^A^PL lande=land)) (CONJP *ICH*-3)) (TO zo=zu) (VB behalden=behalten)))) (, .=_) (PP (P mit=mit) (NP (N^D^SG lijff=leib) (CONJ vnd=und) (N^D^SG goit=gut))) (ADVP (ADV guitwillich=gutwillig) (CONJ vnd=und) (ADV eyndrechtich=einträchtlich)) (VBN gesatzt=setzen) (HVDS^3^PL hetten=haben))))))) (, .=_) (META <,>) (IP-INF (IP-INF (ADVP (ADV Dar=da)) (TO zo=zu) (VB behalden=behalten)) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-INF (TO zo=zu) (VB beschermen=beschirmen)))) (, .=_) (META <,>) (CONJP-3 (CONJ vnd=und) (NP-OB1 (PRO$^A^SG yre=sein) (N^A^SG (N^A^SG gerechticheyt=gerechtigkeit) (CONJ vnd=und) (N^A^SG vrijheyden=freiheit))))))) (, .=_) (META <;>) (IP-MAT-CONJ (NP-SBJ-X *exp*) (CP-THT-X (C dat=dasz) (IP-SUB (ADVP (ADV dan=dann)) (NP-SBJ (ONE^N^SG eyner=ein)) (PP (P van=von) (NP (PRO^D^PL yn=er) (Q^D^PL allen=all))) (BE syn=sein) (MDDS^3^SG sulde=sollen) (, .=_) (META <,>) (CP-FRL-PRD (WNP-SBJ-4 (D^N^SG der=der)) (C 0) (IP-SUB (IP-SUB (NP-SBJ *T*-4) (NP-OB1 (D^A^SG dat=der)) (NEG niet=nicht) (PP (P tzo=zu) (NP (N^D^SG hertzen=herz))) (VBPS^3^SG neme=nehmen)) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-SUB (NP-SBJ *con*) (VBDS^3^SG drunge=vordringen) (RP vur=vor) (PP (P mit=mit) (NP (D^D^PL den=der) (NUM^D^PL eirsten=erste))) (PP (P an=an) (NP (D^A^SG dye=der) (N^A^SG spitze=spitze))) (, .=_) (META <,>) (IP-INF-PRP (NP-OB1-RFL (PRO^A^SG sich=sich)) (ADVP (ADV menlich=männlich)) (PP (P als=als) (NP (ONE^A^SG eynen=ein) (ADJ^A^SG getruwe=getreu) (N^A^SG Burger=bürger))) (TO zo=zu) (VB bewijsen=beweisen)))))))) (, .=_) (META <,>) (BEPI^3^SG is=sein) (NEG niet=nicht) (ADVP (ADV waill=wohl)) (TO zo=zu) (VB geleuuen=glauben)) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,19)) ( (IP-MAT (PP (ADV+P Davan=davon)) (VBPI^3^SG spricht=sprechen) (NP-SBJ (ADJ^N^SG sent=Sankt) (NPR^N^SG Augustyn=Augustin)) (META <:>) (IP-MAT-SPE-CONJ (META <">) (NP-SBJ-X (EX^N^SG Jdt=er)) (BEPI^3^PL syn=sein) (NP-X (Q^N^PL vill=viel) (N^N^PL mynschen=mensch)) (META <,>) (CP-ADV-SPE (C as=als) (IP-SUB-SPE-o (NP-SBJ (PRO^N^PL sy=er)) (VBPI^3^PL lesen=lesen) (IPX-SUB-SPE=o (CONJ off=oder) (VBPI^3^PL hoeren=hören) (IP-INF-SPE (VB lesen=lesen))) (NP-OB1 (D^A^PL dye=der) (N^A^PL dynge=ding) (NP-POS (D^G^PL der=der) (ADJ^G^PL starcken=stark) (N^G^PL menne=mann) (, .=_) (META <,>) (CP-REL-SPE (WNP-OB1-1 (D^A^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB-SPE (NP-OB1 *T*-1) (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (VBN begangen=begehen) (HVPI^3^PL hain=haben) (, .=_) (META <,>) (PP (P as=als) (PP (P mit=mit) (NP (NP (N^D^PL strijden=streiten)) (META <,>) (CONJP (NP (N^D^PL sturmen=stürmen))) (CONJP (CONJ ind=und) (NP (Q^D^PL anderen=ander) (ADJ^D^PL Ritterlichen=ritterlich) (N^D^PL daden=that))))))))))))) (META <,>) (IP-MAT-SPE-CONJ (ADVP (ADV so=so)) (RDPI^3^PL werden=werden) (NP-SBJ (PRO^N^PL Sy=er)) (VBN intfenckt=entfengen) (META <,>) (IP-INF-SPE (NP-OB1 (D^D^PL den=der) (N^D^PL wercken=werk)) (RP nae=nach) (TO zo=zu) (VB uolgen=nachfolgen)) (, .=_) (META <">))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,20a)) ( (FRAG (CP-QUE-SUB (WADVP-1 (WADV Wairumb=warum) (CONJ vnd=und) (WADV wie=wie)) (C 0) (IP-SUB (ADVP *T*-1) (NP-SBJ-X *exp*) (ADJP-PRD (ADJ nutzlich=nützlich)) (BEPI^3^SG is=sein) (META <,>) (IP-INF-X (NP-OB1 (N^A^PL historien=historie)) (TO zo=zu) (VB lesen=lesen)))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,20b)) ( (IP-MAT (, §=§) (NP-SBJ-X *exp*) (PP (ADV+P Herdurch=herdurch)) (BEPI^3^SG is=sein) (ADVP (ADV clairlich=klärlich)) (TO zo=zu) (VB verstain=verstehen) (META <,>) (CP-THT-X (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ-X *exp*) (ADJP-PRD (ADV altzo=allzu) (ADJ (ADJ nutzlich=nützlich) (CONJ vnd=und) (ADJ geboerlich=gebührlich))) (BEPI^3^SG is=sein) (META <,>) (IP-INF-X (NP-OB1 (N^A^SG geschichte=geschichte) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL zijden=zeit))) (VB (RP an=an) (TO zo=zu) (VB schrijuen=anschreiben) (CONJ vnd=und) (TO zo=zu) (VB lesen=lesen))))) (, .=_) (META <,>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,21a)) ( (FRAG (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (D^N^SG dat=der)) (PP (P vmb=um) (NP (NP-POS (ADJ^G^PL vill=viel) (N^G^PL sachen=sache)) (N^A^SG willen=willen))) (META <:>) (CP-THT (CP-THT (PP (P Zo@=zu) (NP (D^D^SG @m=der) (ADJ^D^SG eirsten=erste))) (META <,>) (C vp=auf) (C dat=dasz) (IP-SUB (PP (P durch=durch) (NP (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL mynschen=mensch)) (N^A^SG vergessenheyt=vergessenheit))) (NEG niet=nicht) (VBN (RP viss=aus) (VBN gedain=austhun) (CONJ off=oder) (VBN gehindert=hindern)) (RDDI^3^PL wurden=werden) (, .=_) (NP-SBJ (D^N^PL dye=der) (N^N^PL geschichte=geschichte) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^PL dye=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (NP-OB1-RFL (PRO^A^PL sich=sich)) (VBN begeuen=begeben) (HVPI^3^PL hauen=haben)))))) (META <;>) (CONJP (CP-THT (PP (P Zo=zu) (NP (D^D^SG dem=der) (Q^D^SG anderen=ander))) (META <,>) (C vp=auf) (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^PL dyeghene=derjenige) (CP-REL (WNP-SBJ-2 (D^N^PL dye=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-2) (ADVP (ADV nu=nun)) (BEPI^3^PL syn=sein)))) (, .=_) (META <,>) (PP (P nae=nach) (NP (D^D^PL den=der) (ADJ^D^PL vergangen=vergehen) (N^D^PL dyngen=ding))) (, .=_) (NP-OB1 (PRO$^A^PL yre=sein) (ADJ^A^PL gegenwerdiche=gegenwärtig) (N^A^PL sachen=sache)) (VBPI^3^PL (VBPI^3^PL schicken=schicken) (CONJ vnd=und) (VBPI^3^PL ordinieren=ordinieren))))) (, .=_) (META <;>) (CONJP (CP-ADV (PP (P Zo@=zu) (NP (D^D^SG @m=der) (ADJ^D^SG dritten=dritte))) (META <,>) (C want=wande) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^PL dye=der) (N^N^PL naekomelinge=nachkömmling) (NP-POS (D^G^PL der=der) (ADJ^G^PL alden=alt) (N^G^PL vurveder=vorvater))) (, .=_) (MDPI^3^PL moegen=mögen) (NP-OB1-RFL (PRO^A^PL sich=sich)) (PP (P viss=aus) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL (N^D^PL gesten=geste) (CONJ vnd=und) (N^D^PL historien=historie)) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-3 (D^N^PL dye=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-3) (NP-PRD (Q^N^PL mancherley=mancherlei)) (BEPI^3^PL synt=sein))) (, .=_) (NP-POS (D^G^PL derseluer=derselbe) (N^G^PL vurveder=vorvater)))) (META <,>) (VB (VB vergetzen=vergötzen) (CONJ vnd=und) (VB verlustieren=verlustieren)) (META <,>) (CPX-CMP (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ *pro*) (PTP (VBN geschreuen=schreiben) (PP *ICH*-4)) (VBPI^3^SG steyt=stehen) (PP-4 (P van=von) (NP (D^D^SG dem=der) (ADJ^D^SG groissen=grosz) (N^D^SG konynck=könig) (NP-PRN (NPR^D^SG Assuerus=Assuerus)))))))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,21b)) ( (IP-MAT (CP-ADV-LFD (C Wanne=wenn) (IP-SUB (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (PP (P van=von) (NP (ADJ^D^PL konyncklichen=königlich) (N^D^PL sorgen=sorge))) (VBN besweirt=beschweren) (BEDI^3^SG was=sein)) (CONJP (CONJ vnde=und) (IP-SUB (NP-SBJ *con*) (NP-TMP (D^G^SG des=der) (N^G^SG nachtes=nacht)) (NEG niet=nicht) (MDDI^3^SG moicht=mögen) (VB slaiffen=schlafen))))) (META <,>) (ADVP-RSP (ADV So=so)) (VBDI^3^SG bestalt=bestellen) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (MAN^N^SG men=man)) (PP (P vur=vor) (NP (PRO^D^SG eme=er))) (NP-OB1 (NP-OB1 (D^A^PL die=der) (N^A^PL historien=historie)) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-OB1 (D^A^PL die=der) (ADJ^A^PL alden=alt) (N^A^PL geschichte=geschichte)))) (MDDS^3^SG moiste=müssen) (VB lesen=lesen) (, .=_) (META <,>) (CP-THT-PRP (C vp=auf) (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO$^N^SG syn=sein) (ADJ^N^SG sorchfeldige=sorgfältig) (META <,>) (ADJ^N^SG swair=schwer) (N^N^SG gemoide=gemüt)) (VBN (VBN verlichtert=verleichten) (CONJ vnd=und) (VBN vergetzet=vergötzen)) (RDDS^3^SG wurde=werden))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,22)) ( (IP-MAT (CONJ Vnd=und) (PP (ADV+P davan=davon)) (VBPI^3^SG spricht=sprechen) (ADVP (ADV suuerlich=sonderlich)) (NP-SBJ (ADJ^N^SG sent=Sankt) (NPR^N^SG Augustijn=Augustin)) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG boich=buch) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL ermanunge=ermahnung)))) (META <,>) (CP-THT (ADV also=also) (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG desem=dieser) (ADJ^D^SG gegenwerdigen=gegenwärtig) (N^D^SG leuen=leben))) (NEG niet=nicht) (ADJP-PRD-1 (ADJR lustigers=lüstig) (PP *ICH*-2)) (VBPI^3^SG meynt=meinen) (IP-INF (ADJP-PRD *ICH*-1) (TO zo=zu) (BE syn=sein)) (META <,>) (PP-2 (P dan=dann) (NP (D^N^SG dye=der) (N^N^SG weyde=weide) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG schrifft=schrift)))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,23)) ( (IP-MAT (PP (ADV+P Dairumb=darum)) (VBPI^3^SG spricht=sprechen) (ADVP (ADV ouch=auch)) (NP-SBJ (NPR^N^SG Aristoteles=Aristoteles)) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (Q^D^SG anderen=ander) (N^D^SG boich=buch) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG Regiment=regiment) (NP-POS (ONE^G^SG eynre=ein) (N^G^SG (N^G^SG pollicien=polizei) (CONJ off=oder) (N^G^SG gemeynden=gemeinde))))))) (META <:>) (IP-MAT-SPE-CONJ (META <">) (CP-FRL-SBJ-LFD-SPE (WNP-SBJ-1 (WPRO^N^SG Wer=wer)) (C 0) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ *T*-1) (NP-OB1-RFL (PRO^A^SG sich=sich)) (VB vreuwen=freuen) (MDPI^3^SG will=wollen) (PP (P sunder=sonder) (NP (N^A^SG droeffnisse=trübnis))))) (, .=_) (META <,>) (NP-SBJ-RSP (D^N^SG der=der)) (VBPS^3^SG vlye=fliehen) (PP (P tzo=zu) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG wijsheyt=weisheit) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL schriffturen=schriftur)))) (, .=_) (META <.>) (META <">))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,24)) ( (IP-MAT (CONJ Vnd=und) (NP-SBJ-X *exp*) (ADJP-PRD (ADJ sunderlinge=sonderlich)) (BEPI^3^SG is=sein) (NEG niet=nicht) (META <,>) (CP-THT-X (C dat=dasz) (IP-SUB (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^PL dye=der) (N^N^PL gedancken=gedanke) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^PL dye=der)) (C 0) (IP-SUB (IP-SUB-o (NP-SBJ *T*-1) (NP-OB1 (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG mynschen=mensch)) (N^A^PL hertzen=herz)) (VBPI^3^PL (VBPI^3^PL wryngen=wringen) (CONJ vnd=und) (VBPI^3^PL besweren=beschweren))) (CONJP (CONJ vnd=und) (IPX-SUB=o (PP (P mit=mit) (NP (N^D^PL sorgen=sorge))) (VBPI^3^PL beladen=beladen)))))) (, .=_) (META <,>) (ADVP (ADV so=so) (ADV lichtlich=leichtlich)) (RP aue=ab) (VBDI^3^SG deyt=thun) (VB scheyden=abscheiden)) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-SUB (NP-SBJ *con*) (ADVP (ADV bald=bald)) (VBPI^3^SG verlijcht=verlöschen) (PP (P als=als) (IP-INF (TO tzo=zu) (VB lesen=lesen) (NP-OB1 (N^A^PL historien=historie) (PP (P van=von) (NP (D^D^PL den=der) (VBN^D^PL vergangen=vergehen) (N^D^PL zijden=zeit)))))))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,25)) ( (IP-MAT (ADVP (ADV Noch=noch)) (VBPI^3^SG schrifft=schreiben) (NP-SBJ (ADJ^N^SG sent=Sankt) (NPR^N^SG Augustijn=Augustin)) (PP (P y@=in) (NP (D^D^SG @m=der) (ADJ^D^SG dritten=dritte) (N^D^SG boich=buch))) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG Stat=stadt) (NP-POS (N^G^SG gotz=gott)))) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ-X *exp*) (PP (P vmb=um) (NP (NP-POS (ADJ^G^PL vill=viel) (N^G^PL sachen=sache) (CP-REL *ICH*-1)) (N^A^SG willen=willen))) (, .=_) (META <,>) (IP-INF-X (NP-OB1 (N^A^PL historien=historie)) (TO tzo=zu) (VB lesen=lesen)) (, .=_) (META <,>) (ADJP-PRD (ADJ nutze=nutz)) (BEPS^3^SG sy=sein) (, .=_) (META <,>) (CP-REL-1 (WNP-POS-2 (D^G^PL der=der)) (C 0) (IP-SUB (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG ich=ich) (ONE^N^SG eyn=ein)) (, .=_) (META <,>) (NP-OB1 (NP-POS *T*-2) (D^A^SG die=der) (ADJS^A^SG treffelichste=trefflich)) (META <,>) (ADVP (ADV hie=hier)) (VB setzen=setzen) (MDPI^1^SG will=wollen)))))) (IP-MAT-CONJ (CONJ Jnd=und) (NP-SBJ *pro*) (BEPI^3^SG is=sein) (META <,>) (PP (P vmb=um) (NP (ADJ^A^SG clairre=klar) (N^A^SG vnderscheyt=unterschied) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG zijt=zeit)))) (TO zo=zu) (VB setzen=setzen) (, .=_) (META <,>) (CP-ADV (C Want=wande) (IP-SUB (NP-SBJ (ADJ^N^SG dicke=dick) (META <,>) (ADJ^N^SG groisse=grosz) (N^N^SG yrronge=irrung)) (VBPI^3^SG velt=fallen))) (META <,>) (CP-ADV (C so=so) (IP-SUB (NP-SBJ (MAN^N^SG man=man)) (NEG niet=nicht) (ADVP (ADV clair=klar)) (VBPI^3^SG vnderscheyt=unterscheiden) (NP-OB1 (NP-POS (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL sachen=sache)) (, .=_) (META <,>) (CONJP (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG zijt=zeit) (, .=_) (META <,>))) (CONJP (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL personen=person))) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL Stede=stadt)))) (N^A^SG gelegenheyt=gelegenheit) (, /=/) (META <,>) (CP-REL (WPP-3 (ADV+P daevan=davon)) (C 0) (IP-SUB (IP-SUB (PP *T*-3) (NP-SBJ (MAN^N^SG man=man)) (NP-OB1 (N^A^SG noit=not)) (HVPI^3^SG hat=haben) (IP-INF (TO zo=zu) (VB wissen=wissen))) (, /=/) (META <,>) (CONJP (IP-SUB (NP-SBJ *con*) (VBPI^3^SG (VBPI^3^SG setzet=setzen) (CONJ vnd=und) (VBPI^3^SG beschrijfft=beschreiben)))))))))) (, .=_) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (BEPI^3^SG is=sein) (NP-OB1 (D^D^PL den=der) (N^D^PL Regenten=regent) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL (N^G^PL Stede=stadt) (N^G^PL lande=land) (CONJ off=oder) (N^G^PL luyde=leute)))) (, .=_) (PP (P in=in) (NP (PRO$^D^SG yrer=sein) (N^D^SG Regyronge=regierung))) (NP-SBJ (ONE^N^SG eyn=ein) (ADJ^N^SG groisse=grosz) (N^N^SG verlichtonge=ver-lîhtunge))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,26)) ( (IP-MAT (CONJ Jtem=item) (ADVP (ADV bouen=boben)) (NP-PRD (D^N^SG dye=der) (ADJP (RP vur=vor) (VBN^N^SG s<1>=schreiben)) (N^N^SG nutzlicheyt=nützlichkeit)) (BEPI^3^PL syn=sein) (NP-SBJ (ADV noch=noch) (ADJ^N^PL vill=viel) (NP-POS (ADJR^G^PL troestlicher=tröstlich) (N^G^PL sachen=sache))) (META <,>) (CP-CAR (WPP-1 (ADV+P dardurch=dadurch)) (C 0) (IP-SUB (PP *T*-1) (NP-SBJ (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG mynsch=mensch)) (VBN (VBN vnderwijst=unterweisen) (CONJ ind=und) (VBN getroest=trösten)) (MDPI^3^SG mach=mögen) (RD werden=werden) (PP (P viss=aus) (NP (D^D^SG dem=der) (, .=_) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (IP-SUB-o (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (NP-OB1 (D^A^PL die=der) (N^A^PL historien=historie)) (VBPI^3^SG liest=lesen)) (CONJP (CONJ off=oder) (IPX-SUB=o (VBPI^3^SG hoert=hören) (IP-INF (VB lesen=lesen)))))))) (, .=_) (META <,>) (CP-QUE-SUB (WADVP-2 (ADV So=so) (WADV wanne=wann)) (C 0) (IP-SUB (ADVP *T*-2) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (VBPI^3^SG (VBPI^3^SG hoert=hören) (CONJ ind=und) (VBPI^3^SG mirckt=merken)) (META <,>) (CP-QUE-SUB (WADVP-3 (WADV wie=wie)) (C 0) (IP-SUB (ADVP *T*-3) (PP (P in=in) (NP (D^D^PL den=der) (VBN^D^PL vergangen=vergehen) (N^D^PL jaeren=jahr))) (NP-SBJ (NP-SBJ (ADJP (ADVP (ADV dick=dick) (CONJ ind=und) (ADV vill=viel)) (ADJ^N^PL groisse=grosz)) (N^N^SG (N^N^PL bedroeffnisse=betrübnis) (CONJ ind=und) (N^N^PL tribulacie=tribulation))) (CONJP *ICH*-4) (CONJP *ICH*-5)) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG werlt=welt))) (BEN geweist=sein) (BEPI^3^PL syn=sein) (CONJP-4 (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (N^N^PL oirloge=urlog) (CONJ ind=und) (N^N^SG kriege=krieg))) (CONJP-5 (CONJ ind=und) (PP (P van=von) (NP (Q^D^PL anderen=ander) (N^D^PL sachen=sache)))))))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,27)) ( (FRAG (CONJ Noch=noch) (NP-SBJ (Q^N^PL andere=ander) (ADJP (ADJ^N^PL suuerlichen=schwerlich) (CONJ vnd=und) (ADJ^N^PL merckliche=merklich)) (N^N^PL reden=rede) (META <,>) (CP-REL (WPP-1 (ADV+P dairviss=daraus)) (C 0) (IP-SUB (PP *T*-1) (NP-SBJ (MAN^N^SG men=man)) (VB nemen=nehmen) (MDPI^3^SG mach=mögen) (NP-OB1 (N^A^SG troest=trost)) (PP (P in=in) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL tzijden=tzeit) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL bedroeffnisse=betrübnis))))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,28)) ( (IP-MAT (, §=§) (CONJ Jtem=item) (ADVP (ADV bouen=boben)) (NP-SBJ (D^N^PL dye=der) (VBNI^N^PL vurgeroirten=vorrühren) (N^N^PL sachen=sache)) (BEPI^3^PL synt=sein) (ADVP (ADV noch=noch)) (NP-PRD (Q^N^SG ander=ander) (N^N^SG rede=rede) (META <,>) (CP-QUE-SUB (WADVP-1 (WADV wairumb=warum)) (C 0) (IP-SUB (ADVP *T*-1) (NP-SBJ-X *exp*) (IP-INF-X (NP-OB1 (N^A^PL historien=historie)) (TO zo=zu) (VB lesen=lesen)) (ADJP-PRD (ADJ nutzlich=nützlich)) (BEPS^3^SG sy=sein)))) (META <,>) (CP-ADV (C Want=wande) (IP-SUB (IP-SUB (NP-SBJ *exp*) (PP (P in=sie) (NP (D^D^PL den=der))) (RDPI^3^SG wirt=werden) (VBN (RP vp=auf) (VBN gedain=aufthun) (CONJ vnd=und) (VBN ernuwert=erneuern)) (, .=_) (META <,>)) (CONJP (IP-SUB (NP-SBJ *con*) (ADVP (ADV+P widderunb=widerum)) (ADJP-SMC (ADJ leuendich=lebendig)) (VBN gemacht=machen))) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-SUB (NP-SBJ *con*) (META <,>) (IP-INF (ADVP (ADV also=also)) (TO zo=zu) (VB sagen=sagen)) (META <,>) (ADVP (ADV widder=wider)) (PP (P vur=vor) (NP (D^A^PL dye=der) (N^A^PL (N^A^PL ougen=auge) (CONJ vnd=und) (N^A^PL oren=ohr)))) (VBN gebracht=bringen) (NP-TMP (D^A^SG dye=der) (VBN^A^SG vergangen=vergehen) (N^A^SG zijt=zeit)) (ADVP (PP (P van=von) (NP (N^D^SG jair=jahr))) (PP (P zo=zu) (NP (N^D^SG iair=jahr)))))))) (META <,>) (CP-CAR (WPP-2 (ADV+P Dairinne=darin)) (C 0) (IP-SUB (PP *T*-2) (NP-SBJ (MAN^N^SG men=man)) (VB myrcken=merken) (MDPI^3^SG mach=mögen) (, .=_) (META <,>) (CP-QUE-SUB (WADVP-3 (WADV wie=wie)) (C 0) (IP-SUB (ADVP *T*-3) (NP-SBJ (D^N^SG disse=dieser) (N^N^SG werlt=welt)) (VBN (VBN gequetzst=quetschen) (CONJ vnd=und) (VBN gestoissen=stoszen)) (BEPI^3^SG is=sein) (PP (P mit=mit) (NP (ADJ^D^SG manigerhande=mancherhand) (N^D^SG (N^D^SG tribulacie=tribulation) (CONJ vnd=und) (N^D^SG droeffnisse=trübnis)))) (, .=_) (META <,>) (CP-CAR (WNP-SBJ-4 (WPRO^N^PL wat=wer) (N^N^PL oirloge=urlog)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-4) (PP (P in=in) (NP (N^D^PL konynckrijchen=königreich) (CONJ vnd=und) (N^D^PL landen=land))) (BEN gewest=sein) (BEPI^3^PL syn=sein))))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,29)) ( (FRAG (, §=§) (CONJ Jtem=item) (META <,>) (CP-QUE-SUB (WADVP-1 (WADV wie=wie)) (C 0) (IP-SUB (ADVP *T*-1) (NP-SBJ (Q^N^PL mannich=manch) (ADJP (ADJ^N^PL wonderliche=wunderlich) (CONJ vnd=und) (ADJ^N^PL vngewoenliche=ungewöhnlich)) (N^N^PL dynge=ding)) (NP-OB1-RFL (PRO^A^PL sich=sich)) (VBN begeuen=begeben) (HVPI^3^PL hauen=haben) (META <,>) (PP (P Als=als) (PP (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG hymmell=himmel))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (PP (P in=in) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG erden=erde)))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG wasser=wasser)))) (, .=_) (CONJP (FOREIGN (FW 7=7) (FW c=c))))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,30)) ( (FRAG (CONJ Jtem=item) (PP (P van=von) (NP (D^D^PL den=der) (ADJ^D^PL groissen=grosz) (N^D^PL sterffden=sterbe))) (META <,>) (PP (P as=als) (PP (P durch=durch) (NP (NP (N^A^PL pestilencien=pestilenz)) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP (Q^A^PL ander=ander) (N^A^PL plaege=plage)))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,31)) ( (IP-MAT (IP-MAT-o (CONJ Jtem=item) (META <,>) (CP-ADV-LFD (C wye=wie) (IP-SUB (IP-SUB-o (ADVP (ADV bewilen=beiweilen)) (NP-SBJ (ADJP (ADV sere=sehr) (ADJ^N^PL (ADJ^N^PL guede=gut) (META <,>) (ADJ^N^PL fruchtber=fruchtbar))) (N^N^PL jair=jahr)) (BEN gewest=sein) (BEPI^3^PL syn=sein)) (CONJP (CONJ Jnd=und) (IPX-SUB=o (PP (ADV dair=da) (P intgheyn=entgegen)) (ADVP (ADV ouch=auch)) (NP-SBJ (ADJP (ADV sere=sehr) (ADJ^N^PL duyr=dürr)) (N^N^PL jair=jahr) (, .=_) (META <,>) (CP-CMP (WNP-OB1-1 0) (C As=als) (IP-SUB (NP-OB1 *T*-1) (NP-SBJ (PRO^N^PL wyr=wir)) (ADVP (ADV nu=nun)) (PP (P z@=zu) (NP (D^D^SG @er=der) (N^D^SG zijt=zeit))) (VBPI^1^PL leuende=leben) (, .=_) (META <,>) (CPX-CMP (C so=so) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL wyr=wir)) (RP an=an) (VBPI^1^PL myrcken=anmerken) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (Q^G^SG desgelijchs=dergleich)) (ADVP (ADV ouch=auch)) (PP (P vur=vor) (NP (N^D^PL tzijden=zeit))) (PP (P zo@=zu) (NP (D^D^SG @m=der) (ADJR^D^SG dicker=dick) (N^D^SG maill=mal))) (VBN geschiet=geschehen) (BEPI^3^SG is=sein)))))))))))) (META <,>) (ADVP-RSP (ADV So=so)) (MDPI^1^PL moegen=mögen) (NP-SBJ (PRO^N^PL wyr=wir)) (PP (P in=in) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL dagen=tag) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL bedroeffniss=betrübnis)))) (ADJP-PRD (ADJR delijdsamer=delijtsam)) (BE syn=sein)) (CONJP (CONJ ind=und) (IPX-MAT=o (NP-OB1 (N^A^SG troist=trost)) (VB nemen=nehmen))) (, .=_) (IP-MAT-CONJ (NP-SBJ-LFD (Q^N^PL Vyll=viel) (N^N^PL mynschen=mensch) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-2 (D^N^PL dye=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-2) (NP-OB1 (D^A^SG dat=der)) (NEG niet=nicht) (VBPI^3^PL (VBPI^3^PL wissen=wissen) (CONJ off=oder) (RP an=an) (VBPI^3^PL mircken=anmerken))))) (META <,>) (NP-SBJ-RSP (D^N^PL die=der)) (VBPI^3^PL vallen=fallen) (PP (PP (P in=in) (NP (PRO$^A^SG yrre=sein) (N^A^SG (N^A^SG vngeluckselicheyt=unglückseligkeit) (CONJ ind=und) (N^A^SG widderspot=widerspott)))) (META <,>) (CONJP (PP (P in=in) (NP (N^A^SG murmurierung=murmurierung)))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (PP (P in=in) (NP (N^A^SG truricheyt=traurigkeit)))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (PP (P in=in) (NP (N^A^SG verzwijuelung=verzweiflung)))) (, .=_) (CONJP (CONJ ind=und) (PP (P in=in) (NP (N^A^SG verdross=verdrusz) (NP-POS (PRO$^G^SG yrs=sein) (N^G^SG leuens=leben)))))) (, .=_) (META <;>)) (IP-MAT-CONJ (NP-SBJ (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG deill=teil)) (VBDI^3^PL vallen=fallen) (PP (P in=in) (NP (ADJ^A^PL lesterliche=lästerlich) (N^A^PL wort=wort)))) (IP-MAT-CONJ (CONJ ind=und) (VBPI^3^PL vervloichen=verfluchen) (NP-OB1 (N^A^SG got=gott)) (META <,>) (CPX-CMP (C Als=als) (IP-SUB (NP-SBJ *exp*) (ADVP (ADV leyder=leider)) (ADVP (ADV nu=nun)) (PP (P tz@=zu) (NP (D^D^SG @er=der) (N^D^SG zijt=zeit))) (PP (P van=von) (NP (Q^D^PL velen=viel) (N^D^PL mynschen=mensch))) (VBN (VBN gesyen=sehen) (CONJ vnd=und) (VBN gehoirt=hören)) (RDPI^3^SG wyrt=werden))) (META <,>) (NP-SBJ (D^N^PL Dye=der) (WD^N^PL welche=welch)) (META <,>) (CP-ADV (C want=wann) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (NEG niet=nicht) (VBPI^3^PL bekennen=bekennen) (NP-OB1 (D^A^SG die=der) (N^A^SG gerechtigeit=gerechtigkeit) (NP-POS (N^G^SG gotz=gott))) (META <,>)))) (IP-MAT-CONJ (ADVP (ADV so=so)) (VBPI^3^PL meynen=meinen) (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (PP (P intgheyn=entgegen) (NP (NP-POS (N^G^SG gotz=gott)) (N^A^SG ordenung=ordnung))) (META <,>) (CP-THT (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO$^N^SG yre=sein) (N^N^SG (N^N^SG synne=sinn) (CONJ off=oder) (N^N^SG meynunge=meinung))) (, .=_) (BEDS^3^SG were=sein) (ADJP-PRD (ADJR besser=gut))))) (IP-MAT-CONJ (CONJ Jnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBPI^3^PL sprechen=sprechen) (META <:>)) (IP-MAT-SPE-CONJ (META <">) (CP-ADV-SPE (IP-SUB-SPE (BEDS^1^SG wer=sein) (NP-SBJ (PRO^N^SG ich=ich)) (NP-PRD (N^N^SG got=gott)))) (, .=_) (META <,>) (NP-SBJ (PRO^N^SG ich=ich)) (MDDS^1^SG woult=wollen) (NP-OB1 (PRO^N^SG idt=er)) (ADVP (ADV alsus=also)) (VB machen=machen) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,32)) ( (CP-QUE-MAT-SPE (CONJ off=oder) (WADVP-1 (WADV warumb=warum)) (IP-SUB-SPE (ADVP *T*-1) (VBPI^3^SG leist=lassen) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (IP-INF-SPE (NP-SBJ (Q^A^PL alsulche=solch) (N^A^PL dynge=ding)) (VB gescheen=geschehen)) (META ) (META <">)) (IP-MAT-CONJ (CONJ Jnd=und) (PP (ADV+P dairumb=darum)) (VBPI^3^PL bedroeuen=betrüben) (, .=_) (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (NP-OB1-RFL (PRO^A^PL sich=sich)) (PP (P in=in) (NP (D^D^PL den=der) (ADJ^D^PL widderwerdigen=widerwärtig) (N^D^PL (N^D^PL dyngen=ding) (CONJ vnd=und) (N^D^PL anfechtungen=anfechtung)) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-2 (D^N^PL dye=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-2) (PP (P yn=in) (NP (NP (VB^D^SG ouerkomen=überkommen)) (CONJP *ICH*-3))) (ADVP (ADV buyssen=bauszen)) (VBDI^3^PL gewoenden=gewöhnen) (CONJP-3 (CONJ vnd=und) (NP (ADJ^D^SG gemeynem=gemein) (N^D^SG louff=lauf) (NP-POS (PRO$^G^SG yrer=sein) (N^G^SG zijt=zeit)))))))) (META <,>)) (IP-X-CONJ (CONJ Want=wande) (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (HVPI^3^PL hauen=haben) (VBN gewoint=gewöhnen) (NP-OB1 (D^G^PL der=der) (ADJP (ADJ^G^PL gueden=gut) (CONJ vnd=und) (ADJ^G^PL vnbedroeffder=unbetrübt)) (N^G^PL dage=tag)) (PP (P in=in) (NP (N^A^SG waillust=wollust) (NP-POS (PRO$^G^SG yrs=sein) (N^G^SG vleischs=fleisch)))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,33)) ( (IP-MAT (PP (ADV+P hierumb=hierum)) (VBPI^3^PL bedroeuen=betrüben) (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=sie)) (NP-OB1-RFL (PRO^A^PL sich=sich)) (, .=_) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (IP-SUB (NP-SBJ (PRO$^N^PL yre=sein) (ADJP (ADJ^N^PL weildige=waltig) (CONJ vnd=und) (ADJ^N^PL genoechliche=genüglich)) (N^N^PL dage=tag)) (, .=_) (PP (P durch=durch) (NP (D^A^SG dye=der) (VBGI^A^SG ouervallende=überfallen) (N^A^SG wederwerdicheyt=widerwärtigkeit))) (, .=_) (NP-OB2 (PRO^D^PL yn=er)) (VBN genomen=nehmen) (RDPI^3^PL werden=werden)) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-SUB (NP-SBJ *con*) (PP (P in=in) (NP (PRO$^D^SG yrem=sein) (ADJ^D^SG geluckseligen=glückselig) (N^D^SG vortganck=fortgang))) (VBN gehyndert=hindern) (RDPI^3^PL werden=werden))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,34)) ( (IP-MAT (ADVP-LFD (ADV Asdan=alsdann)) (ADVP-RSP (ADV so=so)) (VBPI^3^PL setzen=setzen) (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (NP-OB1 (PRO$^A^SG yren=sein) (N^A^SG mont=mund)) (PP (P in=in) (NP (D^A^SG den=der) (N^A^SG hymmell=himmel))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBPI^3^PL (VBPI^3^PL vervloichen=verfluchen) (CONJ vnd=und) (VBPI^3^PL blasphemieren=blasphemieren)) (NP-OB1 (N^A^SG got=gott) (, .=_) (META <,>) (NP-PRN (D^A^PL den=der) (N^A^PL Regenten=regent) (NP-POS (Q^G^SG aller=all) (N^G^SG werlt=welt)))) (, .=_) (META <,>)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBPI^3^PL (VBPI^3^PL werpen=werfen) (CONJ vnd=und) (VBPI^3^PL schiessen=schieszen)) (PP (P in=in) (NP (PRO^A^SG yn=er))) (NP-OB1 (D^A^PL dye=der) (N^A^PL pijle=pfeil) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG murmurierunge=murmurierung)))) (, .=_) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBPI^3^PL schrijuen=zuschreiben) (NEG niet=nicht) (RP zo=zu) (, /=/) (NP-OB1 (D^A^PL dye=der) (N^A^PL plaegen=plage) (NP-POS (D^G^SG des=der) (ADJ^G^SG gegenwirdigen=gegenwärtig) (N^G^SG vngelucks=unglück))) (, .=_) (META <,>) (CPX-CMP (C wie=wie) (IP-SUB (ADVP (ADV ouch=auch)) (NP-SBJ (D^N^PL dye=der)) (ADJP-PRD (ADJ gestalt=gestalt)) (BEPI^3^PL syn=sein) (, .=_) (META <,>) (NP-OB1 (PRO$^D^PL yren=sein) (N^D^PL (N^D^PL sunden=sünde) (CONJ vnd=und) (N^D^PL mysdaden=missethat)))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,35)) ( (IP-MAT (ADVP (ADVR Mer=viel)) (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (VBPI^3^PL meynen=meinen) (META <,>) (CP-THT (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^SG dat=der)) (VBPS^3^SG geschee=geschehen) (NP-OB1 (PRO^D^PL yn=er)) (PP (P durch=durch) (NP (D^A^SG dye=der) (N^A^SG (N^A^SG wredicheyt=freidigkeit) (CONJ vnd=und) (N^A^SG moitwill=mutwille)) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL (N^G^PL pryncen=prinz) (CONJ vnd=und) (N^G^PL fursten=fürst)) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^PL die=der) (WD^N^PL welche=welch)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (NP-OB1 (PRO^A^PL Sij=er)) (, .=_) (META <,>) (PP (P nae=nach) (NP (PRO$^D^SG yre=sein) (N^D^SG meynunge=meinung))) (, .=_) (META <,>) (ADVP (ADV vnschuldelich=unschuldig) (CONJ vnd=und) (ADV vnrechtferdelich=unrechtfertig)) (VBPI^3^PL (VBPI^3^PL veruolgen=verfolgen) (, .=_) (META <,>) (VBPI^3^PL beschetzen=beschätzen) (, .=_) (META <,>) (VBPI^3^PL verherden=verheeren) (, .=_) (META <,>) (VBPI^3^PL verderuen=verderbe)) (PP (P an=an) (NP (N^D^SG lijue=leib) (CONJ vnd=und) (N^D^SG guede=gut))) (, .=_) (PP (P mit=mit) (NP (Q^D^PL anderen=ander) (META <,>) (ADJ^D^PL schentlichen=schändlich) (META <,>) (ADJ^D^PL boefschen=bübisch) (META <,>) (ADJ^D^PL vnmynschlichen=unmenschlich) (META <,>) (ADJ^D^PL vnkristlichen=unchristlich) (N^D^PL bouerijen=büberei)))))))) (META <,>) (CP-ADV (C So=so) (IP-SUB (ADVP (ADV doch=doch)) (NP-SBJ (D^N^PL Dese=diese) (PRO$^N^PL seine=sein) (N^N^PL (N^N^PL heren=herr) (CONJ vnd=und) (N^N^PL fursten=fürst))) (ADVP (ADV vmmer=immer)) (PP (P in=in) (NP (Q^D^PL sulchen=solch) (N^D^PL dyngen=ding))) (BEPI^3^PL synt=sein) (NP-PRD (N^N^PL (N^N^PL dyenre=diener) (CONJ vnd=und) (N^N^PL knecht=knecht)) (NP-POS (D^G^SG des=der) (ADJ^G^SG leuendigen=lebendig) (N^G^SG gotz=gott))) (META <,>) (CPX-CMP (C as=als) (IP-SUB (NP-SBJ *pro*) (PTP (VBN geschreuen=schreiben)) (VBPI^3^SG steyt=stehen) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG propheten=prophet) (PP (P van=von) (NP (NPR^D^SG Nabugodonosor=Nebukadnezar))))))))))) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (MDPI^3^PL willen=wollen) (NEG niet=nicht) (VB (VB gedencken=gedenken) (CONJ vnd=und) (RP an=an) (VB myrcken=anmerken)) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^PL dye=der) (N^N^PL mynschen=mensch) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-2 (D^N^PL dye=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-2) (PP (P in=in) (NP (D^D^PL den=der) (VBN^D^PL vergangen=vergehen) (N^D^PL jairen=jahr))) (PP (P vur=vor) (NP (PRO^D^PL vns=wir))) (BEN gewest=sein) (BEPI^3^PL synt=sein)))) (, .=_) (META <,>) (NP-OB1 (ADJP (ADV vill=viel) (ADJR^A^PL swarer=schwer)) (N^A^PL dinge=ding) (PP *ICH*-3)) (VBN (VBN geleden=leiden) (CONJ vnd=und) (VBN gedragen=tragen)) (HVPI^3^PL hauen=haben) (, .=_) (META <,>) (PP-3 (P dan=dann) (NP (D^N^PL dye=der) (N^N^PL mynschen=mensch) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-4 (D^N^PL dye=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-4) (ADVP (ADV nu=nun)) (VBPI^3^PL leuen=leben)))))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,36)) ( (IP-MAT (CONJ Ven=und) (CP-ADV-LFD (C so=so) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL wyr=wir)) (ADVP (ADV ouch=auch)) (NP-OB1 (PRO$^A^PL vnser=unser) (ADJP (ADJ^A^PL jemerliche=jämmerlich) (CONJ vnd=und) (ADJ^A^PL vngeluckhafftige=unglückhaftig)) (N^A^PL dage=tag)) (MDPI^1^PL willen=wollen) (VB gelijchen=gleichen) (PP (P zu=zu) (NP (D^D^PL denseluen=derselbe) (ADJ^D^PL vergangen=vergehen) (N^D^PL tzijden=zeit) (NP-POS (PRO$^G^PL vnser=unser) (N^G^PL vurfaren=vorfahren)))))) (META <,>) (ADVP-RSP (ADV So=so)) (MDPI^3^PL moegen=mögen) (NP-SBJ (D^N^PL dyeseluen=derselbe) (PRO$^N^PL vnser=unser) (VBNI^N^PL bedroeffden=betrüben) (N^N^PL dage=tag)) (PP (P nae=nach) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG ordell=urtheil) (NP-POS (ADJP (ADJ^G^PL wijser=weise) (CONJ vnd=und) (ADJ^G^PL verstendiger=verständig)) (N^G^PL mynschen=mensch)))) (VBN (VBN geacht=achten) (CONJ vnd=und) (VBN genoempt=nennen)) (RD werden=werden) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ-X (EX^N^SG idt=er)) (BEPI^3^SG syn=sein) (NP-X (ADJ^N^PL gulden=gulden) (N^N^PL iair=jahr)) (META <,>) (CP-THT (ADV Als=als) (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ *exp*) (ADVP (ADV manichfeldichlichen=mannigfaltiglich)) (PP (P vss=aus) (NP (D^D^SG dem=der) (ADJ^D^SG alden=alt) (N^D^SG testament=testament))) (VBN bewijst=beweisen) (RDPI^3^SG wirt=werden) (META <,>) (CP-ADV (C dae=da) (IP-SUB (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (ADVP (ADV verueirlich=verfährlich)) (VBPI^3^SG straifft=strafen) (NP-OB1 (D^A^PL dye=der) (N^A^PL ouertreder=übertreter) (NP-POS (PRO$^G^PL synre=sein) (N^G^PL gebode=gebot))))))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,37)) ( (IP-MAT (ADVP (ADV Ouch=auch)) (MDPI^3^SG mach=mögen) (NP-SBJ (MAN^N^SG men=man)) (NP-OB1 (D^A^SG dat=der)) (VB myrcken=merken) (ADVP (ADV ouervluyssichlich=überflüsziglich)) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (ADJ^D^SG nuwen=neu) (N^D^SG testament=testament))) (PP (P als=als) (PP (ADV bysunder=besonder) (P in=in) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG zijt=zeit) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG veruolgung=verfolgung) (NP-POS (D^G^SG der=der) (ADJ^G^SG hilliger=heilig) (N^G^SG kyrchen=kirche)) (PP (PP (P durch=durch) (NP (D^A^PL dye=der) (ADJ^A^PL heydesche=heidisch) (N^A^PL keyser=kaiser)) (PP (P vp=auf) (NP (D^A^SG dat=der) (ADJ^A^SG eyrste=erste)) (, .=_))) (CONJP (CONJ ind=und) (PP (ADV+P dairnae=danach)) (PP (P durch=durch) (NP (D^A^PL dye=der) (N^A^PL ketzer=ketzer))))))))) (, .=_) (CONJP (FOREIGN (FW 7=7) (FW c=c))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,38)) ( (IP-MAT (PP (ADV+P Dairumb=darum)) (NP-SBJ (ONE^N^SG eyn=ein) (ADJ^N^SG groys=grosz) (N^N^SG vnderscheyt=unterschied)) (BEPI^3^SG is=sein) (PP (P tuschen=zwischen) (NP (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL mynschen=mensch) (NP-POS (D^G^PL der=der) (ADJ^G^PL alder=alt) (N^G^PL zijde=zeit) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WPP-1 (P in=in) (WNP (WD^D^PL welchen=welch))) (C 0) (IP-SUB (PP *T*-1) (NP-SBJ (Q^N^SG vill=viel) (NP-POS (N^G^SG krieges=krieg) (CONJ vnd=und) (N^G^SG vervolgunge=verfolgung))) (BEN gewest=sein) (BEPI^3^SG is=sein))))) (META <,>) (CONJP (CONJ Vnd=und) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL mynschen=mensch) (PP (P in=in) (NP (PRO$^D^PL vnsen=unser) (N^D^PL zijden=zeit))) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-2 (D^N^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-2) (NEG niet=nicht) (ADVP (ADV glichmoedich=gleichmütig)) (VBPI^3^PL verdragen=vertragen) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (IP-SUB (NP-SBJ (PRO$^N^SG yr=sein) (N^N^SG genoichte=genucht)) (PP (P van=von) (NP (PRO^D^PL yn=er))) (VBN getrent=trennen) (RDPS^3^SG werde=werden)) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO$^N^SG yr=sein) (N^N^SG waillust=wollust)) (NEG en=en) (ADVP (ADV wenich=wenig)) (VBN gehindert=hindern) (RDPS^3^SG werde=werden))))))))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,39)) ( (IP-MAT (CONJ Vnd=und) (NP-SBJ (N^N^SG vnderscheyt=unterschied) (NP-POS (D^G^PL deser=dieser) (NUM^G^PL zweyer=zwei) (N^G^PL kunne=künne) (NP-POS (N^G^PL mynschen=mensch)))) (VBPI^3^SG kumpt=kommen) (PP (ADV+P herviss=heraus)) (, .=_) (META <:>) (IP-MAT-CONJ (IP-MAT-o (NP-SBJ (D^N^PL Dye=der) (ADJ^N^PL eyrsten=erste)) (BEDI^3^PL waren=sein) (PP (P in=in) (NP (Q^D^PL sulchen=solch) (ADJ^D^PL bedroeflichen=betrüblich) (N^D^PL zijden=zeit))) (VBN geboren=gebären)) (CONJP (CONJ vnd=und) (IPX-MAT=o (PP (ADV+P dairjnne=darin)) (RP vp=auf) (VBN gevoit=aufziehen))) (, .=_)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^PL bekanten=bekennen) (NP-OB1 (Q^A^PL geyn=kein) (ADJP (ADJ^A^PL sanffte=sanft) (CONJ off=oder) (ADJ^A^PL weildige=waltig)) (N^A^PL dage=tag)) (META <,>)) (IP-MAT-CONJ (ADVP (ADVR Mer=viel)) (NP-SBJ (PRO^N^PL wyr=wir) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^PL dye=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (ADJP-PRD (ADJ gewoenlichen=gewöhnlich)) (BEPI^1^PL syn=sein) (PP (P in=in) (NP (PRO$^D^SG vnser=unser) (N^D^SG zijt=zeit) (, .=_) (NP-POS (ADJP (ADJ^G^PL vrydlicher=friedlich) (CONJ vnd=und) (ADJ^G^PL waillustiger=wollüstig)) (N^G^PL dage=tag) (NP-POS (D^G^SG des=der) (ADJP (ADJ^G^SG claeren=klar) (CONJ vnd=und) (ADJ^G^SG schonen=schön)) (N^G^SG hemels=himmel)))))))) (, .=_) (META <,>) (RDPI^1^PL werden=werden) (ADVP (ADV so=so) (ADV lichtlich=leichtlich)) (VBN (VBN beweget=bewegen) (CONJ vnd=und) (VBN verstoert=verstören)) (PP (P ouermitz=übermitts) (NP (ONE^A^SG eyn=ein) (ADJ^A^SG cleyne=klein) (N^A^SG dunckelheyt=dunkelheit) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG (N^G^SG sorchfeldicheyt=sorgfältigkeit) (, .=_) (CONJ off=oder) (N^G^SG bangicheyt=bangigkeit)) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-2 (D^N^PL dye=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-2) (NP-OB1 (PRO^A^PL vns=wir)) (VB ouerkomen=überkommen) (MDPI^3^PL moegen=mögen)))))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,40)) ( (IP-MAT (, §=§) (CONJ Jten=item) (PP (P zo@=zu) (NP (D^D^SG @m=der) (ADJ^D^SG lesten=letzt))) (BEPI^3^SG is=sein) (ADVP (ADV noch=noch)) (NP-SBJ (ONE^N^SG eyn=ein) (ADJ^N^SG myrckliche=merklich) (N^N^SG sache=sache) (META <,>) (CP-QUE-SUB (WNP-OB1-1 (WPRO^N^SG wat=wer) (N^N^SG nutzlicheyt=nützlichkeit)) (C 0) (IP-SUB (NP-OB1 *T*-1) (NP-SBJ (D^N^PL die=der) (N^N^PL bekentnisse=bekenntnis) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL historien=historie))) (RP by=bei) (VBPI^3^SG bringet=beibringen)))) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (CONJ jnd=und) (NP-SBJ-X *exp*) (BEPI^3^SG is=sein) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-PRN (NP-SBJ (PRO^N^PL Wyr=wir)) (VBPI^1^PL syen=sehen)) (META <,>) (CP-THT-X (C dat=dasz) (IP-SUB (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^PL dye=der) (ADJP (ADJS^N^PL allermechtichsten=allmächtig) (CONJ vnd=und) (ADJS^N^PL rijchsten=reich)) (N^N^PL Stede=stadt)) (NP-TMP (Q^A^SG alle=all) (N^A^SG zijt=zeit)) (RP zo=zu) (VBN genomen=zunehmen) (HVPI^3^PL hauen=haben)) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-SUB (NP-SBJ *con*) (PP (P in=in) (NP (PRO$^D^PL yr=sein) (N^D^PL blomen=blume))) (BEPI^3^PL sint=sein) (VBN gestanden=stehen) (PP (P ouermitz=übermitts) (NP (D^A^SG den=der) (N^A^SG rait=rat) (NP-POS (D^G^PL der=der) (ADJ^G^PL alden=alt) (VBN^G^PL veruaren=verfahren) (N^G^PL menne=mann))))))))) (IP-MAT-CONJ (CONJ Vnd=und) (NP-SBJ (D^N^SG dese=diese) (N^N^SG (N^N^SG ouerschafft=oberschaft) (CONJ vnd=und) (N^N^SG herlicheyt=herrlichkeit))) (RDPI^3^SG wyrt=werden) (NP-OB2 (PRO^D^PL yn=er)) (VBN (VBN gegunt=gönnen) (CONJ vnde=und) (RP zo=zu) (VBN gelaissen=zulassen)) (PP (ADVP (ADV anders=anders) (ADV nyergens=nirgends) (PP *ICH*-2)) (P vmb=um)) (, .=_) (PP-2 (P dan=dann) (PP (PP (ADV alleyn=allein) (ADV+P dairumb=darum) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (NP-OB1 (N^A^SG veruarenheyt=verfahrenheit)) (HVPI^3^PL hauen=haben) (PP (P van=von) (NP (ADJ^D^PL vyll=viel) (N^D^PL dyngen=ding) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-3 (D^N^PL dye=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-3) (VBN gescheen=geschehen) (BEPI^3^PL synt=sein) (PP (P in=in) (NP (ADJ^D^PL langen=lang) (META <,>) (VBNI^D^PL verledenen=verleiden) (N^D^PL zijden=zeit)))))))))) (CONJP (CONJ Vnd=und) (NEG niet=nicht) (PP (P vmb=um) (NP (PRO$^D^SG yr=sein) (N^D^SG (N^D^SG starckheyt=starkheit) (CONJ off=oder) (N^D^SG koenheyt=kühnheit))))))) (META <,>)) (IP-MAT-CONJ (CONJ dan=dann) (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (BEPI^3^PL syn=sein) (ADJP-PRD (ADJ vnmechtich=unmächtig) (CONJ vnd=und) (ADJ swach=schwach)) (PP (P van=von) (NP (N^D^PL krefften=kraft))) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,41)) ( (IP-MAT (CONJ Jnd=und) (PP (P durch=durch) (NP (D^A^SG dat=der) (N^A^SG bekentenisse=bekenntnis) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL historien=historie)))) (MDPI^3^SG mach=mögen) (NP-SBJ (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG jungelinge=jüngling) (, .=_) (META <,>) (RRC (VBN (VBN geschickt=schicken) (CONJ vnd=und) (VBN geneigt=neigen)))) (META <,>) (PP (P van=von) (NP (ADJ^D^SG ingeborner=eingebären) (N^D^SG sedicheyt=sittigkeit))) (PP (P zo=zu) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG wege=weg) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL doechten=zucht)))) (, .=_) (PP (ADV+P darzo=dazu)) (VB kommen=kommen) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (ADJP-PRD (NP-COM (D^D^PL den=der) (ADJ^D^PL Erewyrdigen=ehrwürdig) (ADJ^D^PL graen=grau) (N^D^PL heuffderen=haupt)) (ADJ gelijch=gleich)) (MDPI^3^SG mach=mögen) (RD werden=werden))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,42)) ( (IP-MAT (CONJ Vnd=und) (NP-SBJ (D^N^SG dat=der)) (BEPI^3^SG is=sein) (ADVP (ADV alleyn=allein)) (TO zu=zu) (VB gescheen=geschehen) (META <,>) (CPX-CMP (C as=als) (IP-SUB (NP-SBJ *pro*) (NP-OB1 (PRO^A^SG mich=ich)) (VBPI^3^SG dunckt=dünken) (META <,>) (PP (P durch=durch) (NP (N^A^PL bekentenisse=bekenntnis) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL historien=historie)))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,43)) ( (IP-MAT (ADVP (ADV Vurwair=fürwahr)) (NP-SBJ (PRO^N^SG ich=ich)) (NEG en=en) (MDPI^1^SG kan=können) (NEG niet=nicht) (VB myrcken=merken) (, .=_) (META <,>) (CP-QUE-SUB (WADVP-1 (WADV wairumb=warum)) (C 0) (IP-SUB (ADVP *T*-1) (NP-SBJ (PRO^N^PL wyr=wir)) (NP-OB1 (D^A^PL dye=der) (ADJ^A^PL alden=alt)) (NP-OB2 (D^D^PL den=der) (ADJ^D^PL jungen=jung)) (RP vur=vor) (VB setzen=vorsetzen) (MDPI^1^PL sullen=sollen))) (META <,>) (CP-ADV (IP-SUB (BEPI^3^SG is=sein) (NP-SBJ-X (EX^N^SG it=er)) (META <,>) (CP-THT-X (C dat=dasz) (IP-SUB (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^PL dye=der) (ADJ^N^PL iungen=jung)) (NP-OB1 (PRO$^A^PL yre=sein) (N^A^PL (N^A^PL witze=witz) (CONJ vnd=und) (N^A^SG verstant=verstand))) (PP (ADV+P darzo=dazu)) (VBPI^3^PL schicken=schicken)) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-SUB (NP-SBJ *con*) (NP-OB1-RFL (PRO^A^PL sich=er)) (PP (P in=in) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL historien=historie))) (VBPI^3^PL oeuen=üben) (META <,>) (CP-THT (C Dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (VBPI^3^PL (VBPI^3^PL leren=lehren) (CONJ vnd=und) (VBPI^3^PL wissen=wissen)) (NP-OB1 (NP-OB1 (D^A^PL dye=der) (N^A^PL geschichte=geschichte)) (, .=_) (META <,>) (CONJP (NP-OB1 (D^A^PL dye=der) (N^A^PL kunste=kunst))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (NP-OB1 (D^A^PL dye=der) (N^A^PL raede=rat) (CONJ vnd=und) (N^A^PL anslege=anschlag))) (NP-POS (NP-POS (D^G^PL der=der) (ADJ^G^PL wijser=weise) (N^G^PL menne=mann)) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-POS (D^G^PL der=der) (ADJ^G^PL groissen=grosz) (N^G^PL Stede=stadt))))))))))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,44)) ( (CP-QUE-MAT (CONJ Vnd=und) (CP-ADV (IP-SUB (MDPI^3^SG mach=mögen) (ADVP (ADV dan=denn)) (NP-SBJ (D^N^PL dye=der) (N^N^PL bekentnisse=bekenntnis) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL geschichten=geschichte) (NP-POS (ONE^G^SG eyns=ein) (N^G^SG alders=alter)))) (PP (P van=von) (NP (NUM^D^PL hundert=hundert) (N^D^PL jairen=jahr))) (, .=_) (NP-OB2 (NP-OB2 (D^D^SG der=der) (N^D^SG herlicheyt=herrlichkeit)) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-OB2 (D^D^SG dem=der) (N^D^SG gewalt=gewalt))) (NP-POS (D^G^PL der=der) (ADJ^G^PL alden=alt))) (, .=_) (ADVP (ADV so=so) (ADV groiss=grosz)) (RP by=bei) (VB bringen=beibringen))) (META <,>) (WNP-OB1-1 (WPRO^A^SG Wat=wer)) (IP-SUB (NP-OB1 *T*-1) (MDPI^3^SG sall=sollen) (ADVP (ADV dan=dann)) (VB doin=thun) (NP-SBJ (D^A^PL dye=der) (ADJP (ADJ^A^PL breide=_) (CONJ vnd=und) (ADJ^A^PL wijde=weit)) (N^A^PL bekentenisse=bekenntnis) (NP-POS (D^G^SG des=dieser) (ADJ^G^SG gantzen=ganz) (N^G^SG alders=alter))) (PP (P van=von) (NP (N^D^SG anbegyn=anbeginnen) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG werlt=welt)))) (PP (P bis=bis) (ADVP (ADV nu=nun))) (PP (P ze@=zu) (NP (D^D^SG @r=der) (N^D^SG zijt=zeit))) (, ?=_) (META )) (CP-QUE-MAT-CONJ (WNP-SBJ-2 (WPRO^N^SG Wat=wer) (N^N^SG (N^N^SG hoicheyt=_) (CONJ ind=und) (N^N^SG loff=lob))) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-2) (CP-QUE-MAT-PRN (META <,>) (IP-SUB (VBPI^2^SG meins=meinen) (NP-SBJ (PRO^N^SG tu=du))) (META <,>)) (MDPI^3^SG sall=sollen) (ADVP (ADV dan=denn)) (NP-OB1 (D^D^PL den=der) (ADJ^D^PL jungen=jung) (N^D^PL manne=mann) (CP-REL *ICH*-3)) (PP (ADV+P dairviss=daraus)) (VB vntstain=entstehen) (, /=/) (META <,>) (CP-REL-3 (WNP-SBJ-4 (D^N^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB (IP-SUB (NP-SBJ *T*-4) (PP (CONJ beyde=beide) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG vervarenheyt=verfahrenheit) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL (N^G^PL historien=historie) (CONJ ind=und) (N^G^PL geschichten=geschichte)))) (PP (P nae=nach) (NP (D^D^SG den=der) (N^D^SG verstant=verstand)))) (, .=_) (CONJP (CONJ vn=und) (PP (P in=in) (NP (N^D^PL sterckden=_) (NP-POS (D^G^SG des=dieser) (N^G^SG lijchams=_)))))) (, .=_) (NP-OB1 (D^A^PL dyeseluen=derselbe)) (VBPI^3^PL ouertreffen=übertreffen)) (CONJP (CONJ vn=und) (IP-SUB (NP-SBJ *con*) (NP-OB1 (PRO^D^PL yn=er)) (ADVP (ADV bouen=boben)) (VB gaen=gehen)))))) (, .=_) (META )) (IP-MAT-CONJ (NP-SBJ-X *exp*) (PP (P Viss=aus) (NP (Q^D^PL allen=all) (D^D^PL dissen=dieser) (ADJP (RP (RP vur=vor) (CONJ vnd=und) (RP nae=nach)) (VBN^D^PL geschreuen=)) (N^D^PL punten=punkt))) (BEPI^3^SG is=sein) (ADJP-PRD (ADV gantz=ganz) (ADJ (ADJ clair=klar) (CONJ ind=und) (ADJ offenbair=offenbar))) (, /=/) (META <,>) (CP-THT-X (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^PL dye=der) (N^N^PL boicher=_) (, /=/) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-5 (D^N^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-5) (NP-OB1 (N^A^SG (N^A^PL historien=historie) (CONJ vnd=und) (N^A^PL geschichte=geschichte) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG zijt=zeit)))) (VBPI^3^PL beschrijuen=beschreiben)))) (, .=_) (META <,>) (HVPI^3^PL hauen=haben) (PP (P in=in) (NP-RFL (PRO^D^PL sich=er))) (VBN beslossen=beschlieszen) (NP-OB1 (ONE^D^SG eynen=ein) (ADJ^D^SG groissen=grosz) (N^D^SG (N^A^SG schatz=schatz) (CONJ vnd=und) (N^A^SG nutzicheyt=_)) (META <,>) (CP-REL (WPP-6 (P van=von) (WNP (WD^D^SG welcher=welch) (N^D^SG zaill=_))) (C 0) (IP-SUB (PP *T*-6) (NP-SBJ (D^N^SG dit=dieser) (ADJ^N^SG gegenwerdich=_) (N^N^SG boich=buch)) (NP-OB1 (ONE^A^SG eyn=ein) (ADJ^A^SG sonderliche=_) (N^A^SG vorteill=vorteil)) (HVPI^3^SG hait=haben)))))) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,45)) ( (IP-MAT (IP-MAT-o (ADVP (ADV So=so)) (MDPI^3^SG sall=sollen) (ADVP (ADV dan=dann)) (NP-SBJ (ONE^N^SG eyn=ein) (ADJ^N^SG yglicher=jeglich) (ADJ^N^SG vernufftiger=_) (N^N^SG man=mann) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^SG der=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (NP-OB1 (N^A^SG (N^A^SG wissenheyt=_) (CONJ vnd=und) (N^A^SG veruarenheyt=verfahrenheit)) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL historien=historie))) (ADJP-SMC (ADJ lieff=lieb)) (HVPI^3^SG hait=haben)))) (META <,>) (NP-OB1 (N^A^SG vlijs=_)) (RP an=an) (VB keren=ankehren) (META <,>) (IP-INF (NP-OB2 (PRO^D^SG ym=er)) (NP-OB1 (D^A^SG dit=dieser)) (TO zo=zu) (VB bestellen=bestellen))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (CONJ vnd=und) (IPX-MAT=o (ADVP (ADV vnderwijlen=_)) (META <,>) (IP-INF (FOR vmb=um) (TO zo=zu) (VB (VB vergetzen=vergötzen) (CONJ vnd=und) (VB verlustieren=verlustiren)) (NP-OB1 (PRO$^A^SG syn=sein) (N^A^SG gemoide=gemüt))) (META <,>) (PP (ADV+P darin=darin)) (VB leesen=_) (, .=_))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (ADVP (ADV asdan=alsdann)) (VBPI^3^SG vint=_) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (NP-OB1 (Q^A^PL mannich=manch) (N^A^PL punt=_)) (META <,>) (CP-CAR (WNP-SBJ-2 (D^N^SG dat=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-2) (NP-OB1 (PRO^A^SG yn=er)) (, .=_) (META <,>) (CP-THT (C so=so) (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^SG dye=der) (N^N^SG zijt=zeit)) (VBPI^3^SG eyschet=_))) (META <,>) (VBPI^3^SG vnderrichtet=unterrichten))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,46)) ( (IP-MAT (CP-ADV-LFD (C Want=wande) (IP-SUB (NP-SBJ (ADV als=als) (Q^N^PL vill=viel)) (, .=_) (PP (P van=von) (NP (D^D^PL den=der) (ADJS^D^PL allergeleirsten=_))) (, .=_) (VBPI^3^PL sagen=sagen))) (, .=_) (META <,>) (ADVP-RSP (ADV so=so)) (BEPI^3^SG is=sein) (NP-SBJ (D^N^SG die=der) (N^N^SG historie=historie)) (PP (P als=als) (NP (NP (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG moder=_)) (, .=_) (META <,>) (CONJP (NP (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG geberersche=_))) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG meystersse=_) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL dogende=tugend)))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,47)) ( (IP-MAT (CONJ Vnd=und) (NP-OB1 (D^A^SG datselue=derselbe)) (VBPI^3^SG bezuget=_) (ADVP (ADV ouch=auch)) (NP-SBJ (D^N^SG der=der) (ADJ^N^SG wijse=weise) (N^N^SG meyster=meister) (NP-PRN (NPR^N^SG Tullius=Tullius)) (META <,>) (RRC (VBG sprechende=sprechen) (ADVP (ADV also=also)))) (META <:>) (IP-MAT-SPE-CONJ (META <">) (NP-SBJ-LFD (N^N^SG Historia=historia)) (META <,>) (NP-SBJ-RSP (D^N^SG dye=der)) (BEPI^3^SG is=sein) (NP-PRD (NP-PRD (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG gezuyge=_) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG zijt=zeit)) (META <,>)) (CONJP (NP-PRD (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG liecht=licht) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG wairheyt=_)))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (NP-PRD (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG leuen=leben) (NP-POS (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG memorie=_)) (CONJP (CONJ off=oder) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG gedechtnisse=gedächtnis)))))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (NP-PRD (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG meystersche=_) (NP-POS (D^G^SG des=dieser) (N^G^SG leuens=leben)))) (, .=_) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-PRD (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG verkundersche=_) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG altheyt=_))))) (, .=_) (META <.>) (META <">))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,48)) ( (IP-MAT (, §=§) (CONJ Vnd=und) (NP-SBJ (D^N^SG dat=der)) (BEDS^3^SG were=sein) (ADVP (ADV vmmer=immer)) (ADJP-PRD (ADV alzo=also) (ADJ (ADJ vnzemelich=unzähmlich) (CONJ vnd=und) (ADJ lesterlich=_)) (META <,>) (CP-DEG (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (ADJ^N^SG mynschliche=_) (N^N^SG verstant=verstand) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^SG dat=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (ADVP (ADV doch=doch)) (ADVP (ADV lijchtlich=_)) (NP-OB1 (ADJ^A^PL vijll=viel) (N^A^PL dynge=ding)) (VB begrijffen=begreifen) (MDPI^3^SG mach=mögen)))) (, .=_) (META <,>) (MDDS^3^SG sulde=sollen) (VBN beroufft=_) (BE syn=sein) (NP-OB2 (D^G^SG des=dieser) (ADJ^G^SG lustlichen=lustlich) (N^G^SG camps=_) (PP (P van=von) (NP (ADJP (ADV so=so) (ADJ^D^PL mannigherhande=mannigherhand)) (N^D^PL blomen=blume) (META <,>) (CP-REL (WPP-2 (P Jn=in) (WNP (WD^D^PL welchen=welch))) (C 0) (IP-SUB (PP *T*-2) (NP-SBJ (MAN^N^SG men=man)) (VB vinden=finden) (MDPI^3^SG mach=mögen) (NP-OB1 (Q^A^PL vijll=viel) (N^A^PL exempell=exempel) (NP-POS (D^G^PL der=der) (ADJ^G^PL doechden=_))) (, .=_) (META <,>) (CP-CAR (WPP-3 (ADV+P dairzo=_)) (C 0) (IP-SUB (PP *T*-3) (NP-SBJ (PRO^N^PL wyr=wir)) (VBN vermaent=_) (RDPI^1^PL werden=werden) (IP-INF (TO zo=zu) (VB plucken=_)))))))))))) (, .=_) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (VBPI^1^PL vinden=finden) (NP-SBJ (PRO^N^PL wyr=wir)) (NP-OB1 (N^A^SG onkruyt=unkraut) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL vndoechden=_))) (, .=_) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL wyr=wir)) (NP-OB1 (D^A^PL dye=der)) (VBPI^1^PL myden=_))) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,49)) ( (FRAG (, §=§) (CONJ Vnd=und) (PTP (PP (ADV+P dairumb=darum)) (RP an=an) (VBN gemirckt=anmerken)) (NP-SBJ (D^N^SG dye=der) (ADJ^N^SG groisse=grosz) (N^N^SG ernsticheyt=_)) (, .=_) (META <,>) (IP-INF (NP-OB1 (D^A^PL dye=der) (N^A^PL (N^A^PL historien=historie) (CONJ vnd=und) (N^A^PL geschijcht=_))) (RP an=an) (TO zo=zu) (VB schrijuen=anschreiben) (PP (P vnder=unter) (NP (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL jueden=_)) (, .=_) (META <,>) (CONJP (NP (ADJ^D^PL Greicken=_))) (META <,>) (CONJP (NP (N^D^PL Roemeren=Römer))) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP (Q^D^PL anderen=ander) (N^D^PL anschrijueren=_) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL historien=historie)) (, .=_) (PP (P van=von) (NP (Q^D^PL vele=viel) (Q^D^PL ander=ander) (N^D^PL landen=land))))) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^PL Dye=der) (WD^N^PL welche=welch)) (, /=/) (C 0) (IP-SUB (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (NP-OB1 (D^A^PL dye=der) (N^A^PL dynge=ding) (, /=/) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-2 (D^N^PL dye=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-2) (VBN geschuyt=_) (BE syn=sein) (PP (P in=in) (NP (PRO$^D^PL yren=sein) (N^D^PL dagen=tag)))))) (, /=/) (META <,>) (RP an=an) (VBN geschreuen=anschreiben) (HVPI^3^PL hauen=haben)) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-SUB-o (NP-SBJ *con*) (NP-OB1 (D^A^PL die=der)) (VBN verwart=verwahren))) (, /=/) (CONJP (CONJ vnd=und) (IPX-SUB=o (NP-OB2 (PRO^D^PL vns=wir) (META <,>) (RRC (ADVP (ADV nu=nun)) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG disser=dieser) (N^D^SG zijt=zeit))) (VBG leuende=leben))) (, .=_) (META <,>) (VBN gesant=senden)))))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,50)) ( (IP-MAT (ADVP (ADV So=so)) (BEDS^3^SG wer=sein) (NP-SBJ-X (EX^N^SG idt=er)) (ADVP (ADV vmmer=immer)) (ADJP-PRD (ADJ vmbillich=unbillich)) (, .=_) (META <,>) (CP-THT-X (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (IP-SUB (NP-SBJ (PRO$^N^PL vnser=unser) (N^N^PL dynge=ding) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^PL dye=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (ADVP (ADV nu=nun)) (PP (P ze@) (NP (D^D^SG @r=zu) (N^D^SG zijt=zeit))) (PP (P by=bei) (NP (PRO$^D^PL vnsen=unser) (N^D^PL dagen=tag))) (VBPI^3^PL gescheen=geschehen))) (, .=_) (META <,>) (Q^N^PL all=all)) (BEPI^3^PL syn=sein) (ADJP-PRD (ADV sy=so) (ADJ mynre=_))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (IP-SUB-o (NP-SBJ *con*) (MDDI^3^PL sulden=_) (ADVP (ADV ewichlich=_)) (VB verswegen=verschweigen))) (CONJP (CONJ vnd=und) (IPX-SUB=o (ADVP (ADV vngemerckt=ungemerkt)) (RP hyn=hin) (VB gaen=hingehen))) (, .=_) (META <,>) (CPX-CMP (ADV gelijcherwijss=gelijcherweise) (C als=als) (IP-SUB (IP-SUB (HVDS^3^SG hette=haben) (NP-SBJ (D^N^SG die=der) (N^N^SG wyrckung=_) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL mynschen=mensch))) (PP (P in=in) (NP (PRO$^D^PL vnsen=unser) (N^D^PL dagen=tag))) (RP vp=auf) (VBN gehoert=aufhören)) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-SUB (NP-SBJ *con*) (BEDS^3^SG were=sein) (VBN vergangen=vergehen))))))) (, .=_) (META <;>) (CONJP (CONJ Off=oder) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (ADVP (ADV villicht=vielleicht)) (NP-SBJ (D^N^PL die=der) (D^N^PL ghene=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-2 (D^N^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-2) (ADVP (ADV nu=nun)) (VBPI^3^PL leuen=leben)))) (, .=_) (META <,>) (NEG niet=nicht) (VBN bedreuen=betreiben) (HVDI^3^PL hetten=haben) (META <,>) (CP-FRL-OB1 (WNP-SBJ-3 (D^N^SG dat=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-3) (ADJP-PRD (ADJ billich=billich) (CONJ vnd=und) (ADJ wyrdich=würdig)) (BEDS^3^SG were=sein) (META <,>) (IP-INF (RP an=an) (TO zo=zu) (VB zeichen=anzeichnen)))))))) (, .=_) (META <;>) (IP-MAT-CONJ (CONJ Off=oder) (NP-PRD (Q^N^SG all=all)) (BEDS^3^SG were=sein) (NP-SBJ-X (EX^N^SG jdt=er)) (META <,>) (CP-THT-X (C dat=dasz) (IP-SUB (IP-SUB (NP-SBJ (Q^N^PL etliche=etlich) (ADJP (ADJ^N^PL eirwyrdighe=_) (CONJ vnd=und) (ADJ^N^PL durchluchtige=_)) (N^N^PL persoen=_)) (VBN geleuet=leben) (HVDS^3^PL hetten=haben)) (, .=_) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-SUB (NP-SBJ *con*) (HVDS^3^PL hetten=haben) (NP-OB1 (N^N^PL wercke=werk) (CP-REL *ICH*-4)) (VBN gedain=thun) (META <,>) (CP-REL-4 (WNP-SBJ-5 (D^N^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-5) (ADJP-PRD (ADV waill=wohl) (ADJ billich=billich)) (BEDS^3^PL weren=sein) (META <,>) (IP-INF (IP-INF (RP vp=auf) (TO tzo=zu) (VB schrijuen=aufschreiben)) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-INF (RP vur=vor) (TO zo=zu) (VB halden=vorhalten))) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-INF (TO zu=zu) (VB verzellen=verzählen) (PP (P in=in) (NP (ADJP (TO zo=zu) (VBGI^D^PL kommenden=kommenden)) (N^D^PL zijden=zeit)))))))))))) (, .=_) (META <,>)) (IP-MAT-CONJ (ADVP (ADV So=so)) (BEPS^3^SG sy=sein) (ADVP (ADV doch=doch)) (NP-SBJ (Q^N^SG gheynre=kein) (PP (P van=von) (NP (Q^D^PL allen=all) (D^D^PL den=der) (D^D^PL ghenen=_) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-6 (D^N^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-6) (NP-OB1 (D^A^SG dat=der)) (RP an=an) (VB schrijuen=anschreiben) (MDDI^3^PL (MDDI^3^PL kunden=können) (CONJ vnd=und) (MDDI^3^PL sulden=_)))))) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-7 (D^N^SG der=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-7) (NP-OB1 (D^A^PL dieselue=derselbe) (N^A^PL dynge=ding)) (RP an=an) (VBN gezeichent=_) (HVPS^3^SG haue=haben) (PP (P vmb=um) (NP (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG (N^G^SG luwicheyt=_) (CONJ vnd=und) (N^G^SG vuyllicheyt=_))) (N^A^SG willen=wille)))))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,51)) ( (IP-MAT (PP (ADV+P Hervmb=herum) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG ich=ich)) (NP-OB1 (D^A^SG die=der) (N^A^SG zijt=zeit)) (ADVP (ADV nutzlich=nützlich)) (RP zo=zu) (VBDI^1^SG brechte=zubringen) (PP (P zo=zu) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG Eren=ehre) (NP-POS (NP-POS (N^G^SG gotz=gott)) (META <,>) (CONJP (NP-POS (PRO$^G^SG synre=sein) (ADJ^G^SG lieuer=lieb) (N^G^SG moeder=_))) (CONJP (CONJ ind=und) (NP-POS (D^G^PL der=der) (NUM^G^PL drijer=drei) (ADJ^G^PL hilliger=heilig) (N^G^PL konyng=_))))))))) (META <,>) (HVPI^1^SG hain=haben) (NP-SBJ (PRO^N^SG ich=ich)) (NP-OB1 (N^A^SG moit=mut)) (PP (P ouermitz=übermitts) (NP (D^A^SG dye=der) (N^A^SG gnade=gnade) (NP-POS (N^G^SG gotz=gott)))) (IP-INF (TO zo=zu) (VB vergaderen=vergattern) (NP-OB1 (ONE^A^SG eyn=ein) (ADJ^A^SG duytsche=_) (N^A^SG Cronicke=_)) (PP (P vsser=auszer) (NP (Q^D^PL anderen=ander) (META <,>) (ADJP (ADJ^D^PL latynschen=_) (CONJ ind=und) (ADJ^D^PL duytschen=deutsch)) (N^D^PL Cronicken=chronik) (PP (P van=von) (NP (D^D^PL den=der) (ADJP (ADJS^D^PL vernoempsten=_) (CONJ vnd=und) (ADJS^D^PL genoichlichsten=_)) (N^D^PL historien=historie) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^PL dye=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (NP-OB1 (PRO^D^PL vns=wir)) (ADJP-PRD (ADJ nutzlich=nützlich) (CONJ ind=und) (ADJ lustlich=lüstig)) (BEPI^3^PL syn=sein) (IP-INF (IP-INF (TO zo=zu) (VB horen=hören)) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-INF (TO zo=zu) (VB lesen=lesen))))))))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,52)) ( (IP-MAT (CONJ Jnd=und) (NP-SBJ-X *exp*) (NP-PRD (Q^N^SG all=all)) (BEPI^3^SG is=sein) (META <,>) (CP-THT-X (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (Q^N^PL vill=viel) (ADJ^N^PL latynscher=_) (N^N^PL Cronicken=chronik)) (VBN geschreuen=) (BEPI^3^PL syn=sein) (PP (P vur=für) (NP (D^A^PL dye=der) (ADJP (ADJ^A^PL latynschen=_) (CONJ ind=und) (ADJ^A^PL geleirde=lehren)) (N^A^PL man=mann))))) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (ADVP (ADV so=so)) (VBPI^3^SG vint=_) (NP-SBJ (MAN^N^SG men=man)) (ADVP (ADV doch=doch)) (ADVP (ADV ouch=auch)) (NP-OB1 (Q^A^PL etzliche=etlich) (ADJ^A^PL cloicke=_) (META <,>) (ADJ^A^PL vernunfftige=_) (N^A^PL leyen=laie) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^PL dye=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (NP-OB1 (Q^A^SG gheyn=kein) (N^A^SG latyn=_)) (VBPI^3^PL verstain=verstehen)))) (, .=_)) (IP-MAT-CONJ (CONJ ind=und) (NP-SBJ *pro*) (VBPI^3^SG lesent=lesen) (ADVP (ADV also=also)) (ADVP (ADV gern=gern)) (PP (P van=von) (NP (Q^D^PL sulchen=solch) (N^D^PL (N^D^PL dyngen=ding) (CONJ ind=und) (N^D^PL geschichten=geschichte)))) (PP (P as=als) (NP (D^N^PL dye=der) (VBNI^N^PL geleirden=lehren))) (, .=_))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,53a)) ( (FRAG (CONJ ind=und) (ADVP (ADV ouch=auch)) (ADVP (ADV bywilen=_)) (PTP (NP-OB1-RFL (PRO^A^PL sich=er)) (VBN begifft=_) (PP (P in=in) (NP (Q^D^PL etzlichen=etzlich) (VB^D^PL handelen=handeln)))) (, .=_) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (NP-OB1 (NP-POS (D^G^SG des=der)) (N^A^SG noit=not)) (HVPI^3^PL hauen=haben) (IP-INF (TO zo=zu) (VB wissen=wissen) (PP (P nae=nach) (NP (N^D^SG vysheyschunge=_) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL sachen=sache))))) (META <,>) (CP-ADV (C So=so) (IP-SUB (NP-SBJ (MAN^N^SG men=man)) (ADVP (ADV dan=dann)) (NP-OB1 (ADV altzo=allzu) (Q^A^PL wenich=wenig) (NP-POS (ADJ^G^PL duytscher=deutsch) (N^G^PL Cronicken=chronik))) (VBPI^3^SG vint=_) (PP (P vnder=unter) (NP (D^D^SG dem=der) (ADJ^D^SG gemeynen=gemein) (N^D^SG man=mann))) (META <,>) (CP-ADV (C want=wande) (IP-SUB (ADVP (ADV voirmails=_)) (NP-SBJ (Q^N^PL sulche=_) (N^N^PL boiche=buch)) (PP (P als=als) (NP (ONE^N^SG eyn=ein) (ADJ^N^SG koestlich=_) (META <,>) (ADJ^N^SG heimlich=heimlich) (N^N^SG schatz=schatz))) (VBN (VBN gehalden=halten) (CONJ ind=und) (VBN verwairt=_)) (RDDI^3^PL wurden=werden))))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,53b)) ( (IP-MAT (PP (ADV+P Dairumb=darum)) (MDPI^1^SG wil=wollen) (NP-SBJ (PRO^N^SG ich=ich)) (NP-OB1 (D^A^SG diss=dieser) (N^A^SG boich=buch)) (VB schrijuen=schreiben) (PP (P in=in) (NP (ADJ^D^SG slechter=_) (ADJ^D^SG duytscher=deutsch) (N^D^SG spraeche=sprache))) (, .=_) (META <,>) (CP-ADV (C Want=wande) (IP-SUB (NP-SBJ-LFD (ONE^N^SG eyn=ein) (ADJ^N^SG yglicher=jeglich) (N^N^SG mynsche=mensch)) (PP (P nae=nach) (NP (PRO$^D^SG synre=sein) (ADJ^D^SG natuerlicher=_) (N^D^SG zoneygunge=_))) (BEPI^3^SG is=sein) (NP-SBJ-RSP (PRO^N^SG he=er)) (ADVP (ADVR meer=viel)) (RP zo=zu) (VBN geneyget=zuneigen) (PP (P zo=zu) (NP (NP (PRO$^D^SG synre=sein) (N^D^SG lantschafft=_)) (CONJP (CONJ vnd=und) (META <,>) (CP-FRL (WNP-SBJ-1 (D^N^SG dat=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (NP-PRD (D^N^SG dye=der) (N^N^SG berorende=_)) (BEPI^3^SG is=sein)))))))) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (ADVP (ADV sunderlingen=sonderlich)) (VBPI^3^SG hoert=hören) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (ADVP (ADVR lieuer=lieb) (PP *ICH*-3)) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG dem=der) (META <,>) (CP-REL (WADVP-2 0) (C da=da) (IP-SUB (ADVP *T*-2) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (VBN (VBN geboren=gebären) (CONJ vnd=und) (VBN gezogen=)) (BEPI^3^SG is=sein))))) (, .=_) (META <,>) (NP-OB1 (NP-POS (PRO$^G^PL synre=sein) (N^G^PL vurfaren=vorfahren)) (ADJ^A^PL menliche=männlich) (META <,>) (ADJ^A^PL eirliche=_) (N^A^PL (N^A^PL wercke=werk) (CONJ vnd=und) (N^A^PL geschichte=geschichte))) (PP-3 (P dan=dann) (PP (P van=von) (NP (ADJ^D^PL fremden=fremd)))) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,54)) ( (IP-MAT (ADVP (ADV So=So)) (MDPI^1^SG will=wollen) (NP-SBJ (PRO^N^SG ich=ich)) (NP-OB1 (D^A^SG dye=der) (ADJP (ADJS^A^SG trefflichste=_) (CONJ ind=und) (ADJS^A^SG myrcklichste=_)) (N^A^SG geschicht=geschichte)) (PP (P van=von) (NP (ADJ^D^SG duytschen=deutsch) (N^D^SG lande=land))) (VB schriuen=schreiben) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,55)) ( (IP-MAT (PP (P Zo@=zu) (NP (D^D^SG @m=der) (NUM^D^SG eyrsten=erste))) (ADVP (ADV kurtzlich=kürzlich)) (VBPI^3^PL beschrijuen=beschreiben) (NP-SBJ (Q^N^PL etzliche=etlich)) (NP-OB1 (D^A^PL die=der) (ADJS^A^PL mircklichste=_) (N^A^PL geschichte=geschichte) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (VBN geschiet=geschehen) (BEPI^3^PL syn=sein) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG begynne=_) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG werlt=welt)))) (PP (P bis=bis) (P zo=zu) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG zijt=zeit) (META <,>) (CP-REL (WADVP-2 0) (C dat=dasz) (IP-SUB (ADVP *T*-2) (NP-SBJ (PRO$^N^SG vnse=unser) (ADJ^N^SG lieue=liebe) (N^N^SG her=her) (NP-PRN (NPR^N^SG Jesus=jesus) (NPR^N^SG cristus=christ))) (BEPI^3^SG is=sein) (NP-PRD (N^N^SG mynsch=mensch)) (RDN worden=werden)))))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,56)) ( (IP-MAT (PP-LFD (P Zo@=zu) (NP (D^D^SG @m=der) (Q^D^SG anderen=ander))) (ADVP-RSP (ADV so=so)) (MDPI^1^SG will=wollen) (NP-SBJ (PRO^N^SG ich=ich)) (VB schrijuen=schreiben) (PP (P van=von) (NP (NP (Q^D^PL allen=all) (ADJ^D^PL Roemschen=römisch) (N^D^PL keyseren=keeisern)) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP (Q^D^SG yglichem=_))))) (META <,>) (ADVP (ADV insonderheyt=_) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG dem=der) (NUM^D^SG eyrsten=erste))) (PP (P bis=bis) (P vp=auf) (NP (D^A^SG den=der) (N^A^SG konynck=könig) (META <,>) (RRC (ADVP (ADV nu=nun)) (PP (P z@=zu) (NP (D^D^SG @er=der) (N^D^SG tzijt=zeit))) (VBG leuende=leben) (, .=_) (META <,>) (NP-TMP (FW Anno=annus) (, .=_) (NUM^A^PL M=_) (, .=_) (NUM^A^PL CCCCxcix=_))) (, .=_) (META <,>) (NP-PRN (NPR^A^SG Maximilianus=_) (, .=_) (NP-PRN (NUM^A^SG j=_)) (, .=_))))) (META <,>) (NP-OB1 (CP-QUE-SUB (WADVP-1 (WADV Wye=wie)) (C 0) (IP-SUB (ADVP *T*-1) (NP-SBJ (ONE^N^SG eyn=ein) (Q^N^SG yglicher=_)) (PP (P an=an) (NP (D^A^SG dat=der) (N^A^SG rijch=_))) (VBN komen=kommen) (BEPI^3^SG is=sein))) (, /=/) (CONJP (CONJ vnd=und) (PP (P van=von) (NP (PRO$^D^SG synem=sein) (N^D^SG regiment=regiment)))) (, /=/) (CONJP (CONJ vnd=und) (ADV+P daeby=_) (NP-OB1 (PRO$^A^SG syn=sein) (N^A^SG Jairtzail=_))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (CP-QUE-SUB (WPP-2 (P tzo=zu) (WNP (WPRO^D^PL wat=wer) (N^D^PL tzyden=zeit))) (C 0) (IP-SUB (PP *T*-2) (NP-SBJ (ONE^N^SG eyn=ein) (Q^N^SG yecklich=jeglich) (N^N^SG Keyser=kaiser)) (PP (P an=an) (NP (D^A^SG dat=der) (N^A^SG Rijch=_))) (VBN komen=kommen) (BEPS^3^SG sy=sein) (, .=_) (META <,>) (CP-THT-PRP (C vp=auf) (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^PL dye=der) (N^N^PL geschichte=geschichte)) (PP (P vnder=unter) (NP (ONE^D^SG eyme=ein) (Q^D^SG yederen=jeder))) (ADVP (ADV de=desto) (ADVR bas=gut)) (MDPI^3^PL moegen=mögen) (VBN gevonden=finden) (RD werden=werden))))))) (, .=_) (META <,>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,57a)) ( (IP-X (CONJ Want=wande) (NP-OB1 (PRO^A^SG idt=er)) (VBPI^3^SG spricht=sprechen) (NP-SBJ (NPR^N^SG Hugo=Hugo) (NPR^N^SG floriacen<1>=_)) (, .=_) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-OB1-LFD (D^N^PL dye=der) (N^N^PL dynge=ding) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (VBN geschiet=geschehen) (BEPI^3^PL synt=sein))) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WPP-2 (P van=von) (WNP (D^D^PL den=der))) (C 0) (IP-SUB (PP *T*-2) (NP-SBJ (MAN^N^SG men=man)) (NEG niet=nicht) (MDPI^3^SG kan=können) (VB gesagen=gesagen) (META <,>) (CP-QUE-SUB (WPP-3 (WPP (P jn=in) (WNP (WD^D^SG welchem=welch) (N^D^SG jair=jahr))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (CONJ off=oder) (PP (P by=bei) (NP (NP-POS (WD^G^SG wilches=_) (N^G^SG (N^G^SG konyncks=_) (CONJ off=oder) (N^G^SG keysers=kaiser))) (N^D^PL zijden=zeit))))) (C 0) (IP-SUB (PP *T*-3) (NP-SBJ (PRO^N^SG idt=er)) (VBN gescheit=geschehen) (BEPS^3^SG sy=sein)))))) (, .=_) (META <,>) (NP-OB1-RSP (D^A^SG dat=der)) (MDPI^3^SG sall=sollen) (NP-SBJ (MAN^N^SG man=man)) (VB halden=halten) (PP (PP (P vur=für) (NP (ONE^A^SG eyn=ein) (N^A^SG fabell=_))) (CONJP (CONJ vnd=und) (PP (P vur=für) (NP (ONE^A^SG eyn=ein) (N^A^SG wijuerdeydynge=weiberzeitung)))))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,57b)) ( (FRAG (FW Jten=item) (PP (PP (P van=von) (NP (Q^D^PL allen=all) (N^D^PL payssen=pessen))) (CONJP (CONJ vnd=und) (PP (P van=von) (NP (Q^D^PL allen=all) (N^D^PL konyngen=_) (PP (P van=von) (NP (NPR^D^SG vranckrijch=_))))))) (, .=_) (META <,>) (PP (P Van=von) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL hertzogen=herzog) (PP (PP (P van=von) (NP (NPR^D^SG Brabant=brabant))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (PP (P van=von) (NP (NPR^D^SG Gelre=_)))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (PP (P van=von) (NP (NPR^D^SG Guylche=_)))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (PP (P van=von) (NP (NPR^D^SG Cleue=_)))) (CONJP (CONJ ind=und) (PP (P van=von) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL Berge=berg))))))) (META <,>) (PP (P van=von) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL Graeuen=_) (PP (PP (P van=von) (NP (NPR^D^SG Flanderen=flander))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (PP (P van=von) (NP (NPR^D^SG Hollant=_) (, .=_) (CONJ vnd=und) (NPR^D^SG Selant=_)))) (, .=_) (CONJP (CONJ ind=und) (PP (P van=von) (NP (Q^D^PL anderen=ander) (N^D^PL landen=land) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^PL dye=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (PP (PP (P vmtrint=umtrent) (NP (NPR^A^SG Coellen=Köln))) (CONJP (CONJ vnd=und) (PP (P an=an) (NP (D^D^SG dem=der) (NPR^D^SG Rijnstroum=_))))) (VBN gelegen=liegen) (BE syn=sein))))))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,58)) ( (FRAG (, §=§) (CONJ Vnd=und) (CP-ADV (C want=wande) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^SG dye=der) (ADJP (ADJ^N^SG hochwyrdige=_) (CONJ vnd=und) (ADJ^N^SG hyllighe=_)) (N^N^SG stat=stadt) (NP-PRN (NPR^G^SG Coellen=Köln))) (META <,>) (NP-SMC (NP-SMC (NPR^N^SG Metropolis=_)) (CONJP (CONJ ind=und) (NP-SMC (D^N^SG dye=der) (N^N^SG heuftstat=_)))) (VBN genant=nennen) (META <,>) (BEPI^3^SG is=sein) (PP (P van=von) (NP (ADJ^D^SG gantzen=ganz) (ADJ^D^SG duytschen=deutsch) (N^D^SG lande=land))) (PP (P nae=nach) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG sprechwort=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^SG dat=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (PP (P van=von) (NP (PRO^D^SG yr=er))) (VBN gesacht=sagen) (RDPI^3^SG wirt=werden) (META <:>) (QTP (META <">) (NP-SBJ (NP-SBJ (NPR^N^SG Parijs=Paris) (PP (P in=in) (NP (NPR^D^SG vranckrijch=_)))) (META <,>) (CONJP (NP-SBJ (NPR^N^SG London=_) (PP (P in=in) (NP (NPR^D^SG Engelant=England))))) (META <,>) (CONJP (NP-SBJ (NPR^N^SG Coellen=Köln) (PP (P in=in) (NP (NPR^D^SG duyschlant=_))))) (META <,>) (CONJP (NP-SBJ (NPR^N^SG Roma=_) (PP (P in=in) (NP (NPR^D^SG jtalien=Italien))))) (, .=_) (CONJP (FOREIGN (FW 7=7) (FW c=c))))))))))) (, .=_) (META <.>) (META <">)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,59)) ( (FRAG (FW Jten=item) (NP-SBJ (ONE^N^SG ein=ein) (Q^N^SG ander=ander) (N^N^SG sprechwort=_)) (META <:>) (QTP (META <">) (NP-SBJ (NPR^N^SG Coellen=Köln) (NP-PRN (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG kroin=_) (META <,>) (ADJP (PP (P bouen=boben) (NP (Q^D^PL allen=all) (N^D^PL Steden=stadt))) (ADJ^N^SG schoin=_)))) (META <.>) (META <">))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,60)) ( (IP-MAT (ADVP (ADV So=so)) (MDPI^1^SG will=wollen) (NP-SBJ (PRO^N^SG ich=ich)) (ADVP (ADV insunderheyt=_)) (PP (P van=von) (NP (PRO$^D^SG yren=sein) (N^D^SG (N^D^SG begyne=_) (CONJ vnd=und) (N^D^SG oirsprung=_) (CONJ vnd=und) (N^D^SG middell=_))) (PP (P bis=bis) (P zo=zu) (NP (D^D^SG disser=dieser) (N^D^SG zijt=zeit)))) (VB schrijuen=schreiben) (META <,>) (CP-FRL-OB1 (WNP-OB1-1 (D^A^SG dat=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-OB1 *T*-1) (NP-SBJ (PRO^N^SG ich=ich)) (PP (P in=in) (NP (VBNI^D^PL bewerten=bewehren) (N^D^PL schrifften=schrift))) (VBN vunden=finden) (HVPI^1^SG hain=haben) (, .=_) (META <,>) (CPX-CMP (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^SG dat=der)) (VBN ergangen=ergehen) (BEPI^3^SG is=sein) (ADVP (ADVP (PP (P van=von) (NP (N^A^PL keyser=kaiser))) (PP (P zo=zu) (NP (N^A^PL keyser=kaiser)))) (, /=/) (CONJP (CONJ ind=und) (ADVP (PP (P van=von) (NP (ONE^D^SG eyme=ein) (N^D^SG Busschoue=bischof))) (PP (P zo=zu) (NP (D^D^PL den=der) (Q^D^PL andern=ander)))))))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,61)) ( (FRAG (PP (P Uan=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG (N^D^SG sicherheit=sicherheit) (CONJ vnd=und) (N^D^SG wairaffticheit=_)) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL (N^G^PL historien=historie) (CONJ ind=und) (N^G^PL geschichten=geschichte)) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG desem=dieser) (N^D^SG boich=buch))) (VBN geschreuen=) (BEPI^3^PL syn=sein)))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,62)) ( (IP-MAT (CONJ Jnd=und) (NP-SBJ-X *exp*) (CP-THT-PRP (C vp=auf) (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (INDPRO^N^SG niemans=niemand)) (VBPS^3^SG entzwijuell=_) (PP (P an=an) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG wairheyt=_) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL (N^G^PL geschichten=geschichte) (CONJ ind=und) (N^G^PL schrifften=schrift)) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^PL dye=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG desem=dieser) (N^D^SG boich=buch))) (PP (ADV+P hernae=_)) (VBN beschreuen=beschreiben) (RDPI^3^PL werden=werden)))))))) (META <,>) (BEPI^3^SG is=sein) (TO zo=zu) (VB wissen=wissen) (META <,>) (CP-THT-X (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^SG dich=dieser) (N^N^SG boich=buch)) (BEPI^3^SG is=sein) (VBN vergadert=vergattern) (PP (P viss=aus) (NP (ADJP (ADJ^D^PL wairafftigen=_) (CONJ ind=und) (VBNI^D^PL bewerden=bewehren)) (N^D^PL historienschriueren=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-2 0) (C as=als) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-2) (BEPI^3^PL syn=sein) (PP (P mit=mit) (NP (N^D^PL namen=name) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-3 (D^N^PL dye=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-3) (PP (ADV+P hernae=_)) (VBN genoempt=nennen) (RDPI^3^PL werden=werden) (META <:>) (NP-SBJ-PRN (NP-SBJ-PRN (NPR^N^SG Julius=Julius) (META <,>) (NP-PRN (D^N^SG der=der) (ADJ^N^SG eyrste=erste) (N^N^SG keyser=kaiser)) (PP (P in=in) (NP (ONE^D^SG eym=ein) (N^D^SG boich=buch) (RRC (VBN genoempt=nennen) (NP-SMC (NPR^N^SG Commentaria=_) (NPR^N^SG Cesaris=_)))))) (META <,>) (CONJP (NP-SBJ-PRN (NPR^N^SG Cornelius=_) (NPR^N^SG tacitus=_))) (META <,>) (CONJP (NP-SBJ-PRN (NPR^N^SG Orosius=_))) (META <,>) (CONJP (NP-SBJ-PRN (NPR^N^SG Eusebius=_) (NPR^N^SG Cesarien=_)))))))))))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,63)) ( (FRAG (CONJ Jtem=item) (PP (PP (P viss=aus) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG Cronicken=chronik) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL Ertzbischoue=_) (PP (P van=von) (NP (NPR^D^SG Coellen=Köln)))))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (PP (P vyss=aus) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG Cronicken=chronik) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL koenynge=_) (PP (PP (P van=von) (NP (NPR^D^SG vranckrich=_))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (PP (P van=von) (NP (NPR^D^SG Sassen=Sachsen)))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (PP (P van=von) (NP (NPR^D^SG Trier=Trier)))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (PP (P van=von) (NP (NPR^D^SG Straisburch=_)))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (PP (P van=von) (NP (NPR^D^SG Mentz=Mainz)))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (PP (P van=von) (NP (NPR^D^SG Brabant=Brabant)))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (PP (P van=von) (NP (NPR^D^SG Hollant=_)))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (PP (P van=von) (NP (NPR^D^SG Flanderen=Flander)))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (PP (P van=von) (NP (NPR^D^SG Gelre=_)))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (PP (P van=von) (NP (NPR^D^SG Cleue=_)))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (PP (P van=von) (NP (NPR^D^SG Guylch=_)))) (CONJP (CONJ ind=und) (PP (P van=von) (NP (NPR^D^SG berge=Berge))))))))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (PP (P viss=aus) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG Cronica=chronik) (NP-POS (NPR^G^SG Sigiberti=_))))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (PP (P vyss=aus) (NP (NPR^D^SG Cosmidromio=_)))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (PP (P vyss=aus) (NP (NPR^D^SG Speculo=_) (NPR^D^SG historiali=_) (NPR^D^SG Vincencij=_)))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (PP (P viss=aus) (NP (NPR^D^SG Fasciculo=_) (NPR^D^SG temporum=_) (NP-POS (NP-POS (NPR^G^SG broder=bruder) (NPR^G^SG Werneirs=_) (PP (P van=von) (NP (NPR^D^SG Carthuser=_)))) (N^G^SG Orden=orden) (PP (P zo=zu) (NP (NPR^D^SG Coellen=Köln))))))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (PP (P vyss=aus) (NP (NPR^D^SG Supplemento=_) (NPR^D^SG chronicarum=_) (NPR^D^SG Bartholomei=_) (PP (P van=von) (NP (NP-POS (ADJ^G^SG sent=sancte) (NPR^G^SG Augustyns=_)) (N^D^SG orden=orden)))))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (PP (P viss=aus) (NP (NPR^D^SG Florario=_) (NPR^D^SG temporum=_) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-OB1-1 (D^A^SG den=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-OB1 *T*-1) (HVPI^3^SG hait=haben) (VBN gemacht=machen) (NP-SBJ (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG broder=bruder) (PP (P van=von) (NP (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL Regulier=_)) (N^D^SG orden=orden)))))))))) (META <,>) (CONJP (CONJ ind=und) (PP (P van=von) (NP (Q^D^PL vill=viel) (Q^D^PL anderen=ander) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-2 (D^N^PL dye=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-2) (ADVP (ADV zo=zu) (ADV lange=lang)) (VBDI^3^PL vallen=fallen) (IP-INF (TO zo=zu) (VB erzellen=_))))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,64)) ( (FRAG (PP (PP (P Uan=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG deylunge=teilung) (NP-POS (D^D^SG der=der) (ADJ^D^SG gantzer=ganz) (N^D^SG tziit=_)) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG begynne=_) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG werlt=welt)))) (PP (P in=in) (NP (NUMP (NUM^D^PL vi=vi) (, .=_) (CONJ ader=oder) (NUM^D^PL vii=vii)) (, .=_) (N^D^PL alder=alter))))) (, .=_) (CONJP (CONJ ind=und) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG (N^D^SG begyn=beginn) (CONJ vnd=und) (N^D^SG langheyt=_)) (NP-POS (ONE^G^SG eyns=ein) (ADJ^G^SG ycklichen=_) (N^G^SG alders=alter)))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,65)) ( (IP-MAT (NP-SBJ-X *exp*) (PP (P Vur=für) (NP (D^A^SG dat=der) (ADJ^A^SG eyrste=erste))) (BEPI^3^SG is=sein) (TO zo=zu) (VB wissen=wissen) (META <,>) (CP-ADV-X (C So=so) (IP-SUB (NP-SBJ (NP-SBJ (D^N^SG dit=dieser) (N^N^SG boich=buch)) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (Q^N^PL ander=ander) (N^N^PL Cronicken=chronik)))) (NP-OB1 (PRO$^A^SG yren=sein) (N^A^SG namen=name)) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG zijt=zeit))) (VBPI^3^PL nemmen=nehmen) (META <,>) (CP-ADV (C Want=wande) (IP-SUB (NP-SBJ (N^N^SG cronica=chronik)) (PP (P zo=zu) (NP (N^D^SG latyn=_))) (BEPI^3^SG is=sein) (ADVP (ADV so=so) (ADV vyll=viel) (PP *ICH*-1)) (VBN gesprochen=sprechen) (PP (P vp=auf) (NP (N^D^SG duytsche=_))) (PP-1 (P als=als) (NP (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG boich=buch) (, .=_) (META <,>) (RRC (VBG sprechende=sprechen) (PP (P van=von) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL geschichten=geschichte) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG zijt=zeit))))))))))) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (ADVP (ADV so=so)) (MDPI^1^PL moissen=_) (NP-SBJ (PRO^N^PL wyr=wir)) (NEG en=en) (ADVP (ADV wenich=wenig)) (PP (P in=in) (NP (D^A^SG dat=der) (ADJ^A^SG gemeyn=gemein) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG zijt=zeit))))) (VB schrijuen=schreiben) (META <,>)) (IP-MAT-CONJ (CONJ Vnd=und) (NP-SBJ-X *exp*) (BEPI^3^SG ys=sein) (TO zo=zu) (VB myrcken=merken) (META <,>) (CP-THT-X (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^SG der=der) (ADJ^N^SG gantze=ganz) (N^N^SG louff=lauf) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG zijt=zeit))) (PP (P van=von) (NP (N^D^SG anbegynne=_) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG werlt=welt)))) (PP (P bis=bis) (P vp=auf) (NP (D^A^SG dat=der) (ADJ^A^SG leste=letzt) (N^A^SG ougenblick=_) (NP-POS (D^G^SG der=der) (ADJ^G^SG lesten=letzt) (N^G^SG zijt=zeit)))) (, .=_) (RDPI^3^SG wyrt=werden) (VBN gedeilt=_) (PP (P in=in) (NP (NUMP (, .=_) (NUM^D^PL vj=vi) (, .=_) (CONJ off=oder) (, .=_) (NUM^D^PL viij=viii) (, .=_)) (N^D^PL alder=alt))) (PP (P nae=nach) (NP (D^D^PL den=der) (, .=_) (NUM^D^PL vj=vi) (, .=_) (N^D^PL alderen=eltern) (NP-POS (D^G^SG des=dieser) (N^G^SG mynschens=mensch)))))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,66)) ( (IP-MAT (, §=§) (NP-SBJ (D^N^SG Dat=der) (ADJ^N^SG eyrste=erste) (N^N^SG alder=alter) (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG mynschens=mensch))) (BEPI^3^SG is=sein) (VBN genoempt=nennen) (NP-SMC (D^N^SG dat=der) (ADJ^N^SG vnsprechliche=_) (N^N^SG alder=alter)) (, .=_) (META <,>) (CP-ADV (C want=wande) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^PL die=der) (N^N^PL mynschen=mensch)) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG den=der) (N^D^SG alder=alter))) (NP-OB1 (Q^A^SG gheyn=kein) (ADJ^A^SG verstentlich=verständlich) (N^A^SG wort=wort)) (VBPI^3^PL sprechen=sprechen))) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (BEPI^3^SG is=sein) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG gebort=_)) (ADV an=an)) (PP (P bis=bis) (P vmb=um) (NP (NUMP (ADV gen=gen) (, .=_) (NUM^A^PL vij=vii) (, .=_)) (N^A^PL jair=jahr))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,67)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^SG Dat=der) (Q^N^SG ander=ander) (N^N^SG alder=alter)) (BEPI^3^SG is=sein) (VBN genant=nennen) (NP-SMC (D^N^SG dye=der) (N^N^SG kyntheyt=_)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBPI^3^SG geit=gehen) (PP (P van=von) (NP (, .=_) (NUM^D^PL vij=vii) (, .=_) (N^D^PL jair=jahr)) (ADV an=an)) (PP (P bis=bis) (P an=an) (NP (D^A^SG dye=der) (, .=_) (NUM^A^SG xiiij=xiiii) (, .=_) (N^A^SG jair=jahr))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,68)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^SG Dat=der) (ADJ^N^SG derde=_)) (BEPI^3^SG is=sein) (VBN genoempt=nennen) (NP-SMC (D^N^SG dat=der) (VBG^N^SG wassende=wachsen) (N^N^SG alder=alter)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (BEPI^3^SG is=sein) (VBN genoempt=nennen) (NP-SMC (D^N^SG die=der) (N^N^SG junckheyt=_))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (BEPI^3^SG is=sein) (PP (P van=von) (NP (, .=_) (NUM^D^PL xxiiij=xxiiii) (, .=_))) (PP (P bis=bis) (P an=an) (NP (D^A^PL die=der) (, .=_) (NUM^A^SG xxx=xxx) (, .=_) (N^A^PL jair=jahr))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,69)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^SG Dat=der) (ADJ^N^SG vunffte=_) (N^N^SG alder=alter)) (BEPI^3^SG is=sein) (VBN genoempt=nennen) (NP-SMC (D^N^SG dye=der) (N^N^SG manlicheyt=_)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (BEPI^3^SG is=sein) (PP (P van=von) (NP (, .=_) (ADJ^D^SG xxx=XXX) (, .=_))) (PP (P bis=bis) (P an=an) (NP (NUMP (ADV gen=gen) (, .=_) (NUM^A^PL lx=_) (, .=_)) (N^A^PL iair=jahr))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,70)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^SG Dat=der) (ADJ^N^SG sesde=_) (N^N^SG alder=alter)) (BEPI^3^SG is=sein) (VBN genoempt=nennen) (NP-SMC (NP-SMC (D^N^SG dat=der) (N^N^SG alderdoem=_)) (CONJP (CONJ off=oder) (NP-SMC (D^N^SG die=der) (N^N^SG altheyt=_)))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (BEPI^3^SG is=sein) (PP (P van=von) (NP (, .=_) (NUM^D^PL l=l) (, .=_) (N^D^PL jairen=jahr))) (PP (P bis=bis) (P an=an) (NP (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG mynschens=mensch)) (N^A^SG ende=ende))) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,71)) ( (IP-MAT (CONJ Jten=item) (PP (P Vur=vor) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG schepvung=_) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG werlt=welt)))) (BEDI^3^SG was=sein) (NP-SBJ (Q^N^SG geyn=kein) (N^N^SG zijt=zeit)) (, .=_) (IP-MAT-CONJ (CONJ ind=und) (PP (P nae=nach) (NP (D^D^SG den=der) (ADJS^D^SG junxsten=_) (N^D^SG dage=tag))) (MDPI^3^SG sal=sollen) (ADVP (ADV ouch=auch)) (NP-SBJ (Q^N^SG geyn=kein) (N^N^SG tzijt=zeit) (Q^N^SG meer=viel)) (BE syn=sein) (, .=_) (CONJP (FW 7c=etc)) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,72)) ( (IP-MAT (, §=§) (NP-SBJ (D^N^SG Dat=der) (ADJ^N^SG eyrste=erste) (N^N^SG alder=alter) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG werlt=welt))) (BEPI^3^SG is=sein) (PP (PP (P van=von) (NP (NP-POS (NPR^G^SG Adams=adam)) (N^D^SG zijt=zeit))) (CONJP (CONJ vnd=und) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^SG dye=der) (N^N^SG werlt=welt)) (VBN geschaffen=schaffen) (RDDI^3^SG wart=werden))))) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (HVPI^3^SG hait=haben) (VBN gewert=währen) (PP (P bis=bis) (P zo=zu) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG wasserfluss=_))) (, .=_) (META <,>) (CP-ADV (C da=da) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^SG dye=der) (ADJ^N^SG gantze=ganz) (N^N^SG werlt=welt)) (VBDI^3^SG verdranck=vertrinken) (PP (P behaluen=behalben) (NP (N^A^SG Noe=noah))) (, .=_) (CONJP (FW 7c=etc)) (, .=_))) (META <,>)) (IP-MAT-CONJ (CONJ Ven=und) (NP-SBJ *exp*) (HVPI^3^SG hait=haben) (HVN gehat=haben) (PP (P nae=nach) (NP (D^D^SG den=der) (ADJ^D^SG gemeynen=gemein) (VB^D^SG sagen=sagen))) (, .=_) (NP-OB1 (NUM^A^PL MMcc=_) (, .=_) (N^A^PL jair=jahr)) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,73)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^SG Dat=der) (Q^N^SG ander=ander) (N^N^SG alder=alter)) (VBPI^3^SG begynt=beginnen) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG (N^D^SG syntfluyss=_) (CONJ off=oder) (N^D^SG wasserfluyss=_)))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (HVPI^3^SG hait=haben) (VBN gewert=währen) (META <,>) (CP-ADV (C bis=bis) (IP-SUB (NP-SBJ (NPR^D^SG Abrahan=_)) (VBN geboren=gebären) (RDDI^3^SG wart=werden))) (META <,>)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (HVPI^3^SG hait=haben) (HVN gehat=haben) (, .=_) (NP-OB1 (NUMP (NUM^A^PL dcccc=_) (, .=_) (CONJ vnd=und) (, .=_) (NUM^A^PL xlij=_) (, .=_)) (N^A^PL jair=jahr)) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,74)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^SG Dat=der) (ADJ^N^SG derde=_) (N^N^SG alder=alter)) (VBPI^3^SG begynt=beginnen) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG gebort=_) (NP-POS (NPR^G^SG Abrahams=Abraham)))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (HVPI^3^SG hait=haben) (VBN gewert=währen) (PP (P bijs=_) (P zo=zu) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG anfang=anfang) (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG konyngrijchs=konyngreich) (NP-POS (NPR^G^SG Dauid=David)))))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (HVPI^3^SG hait=haben) (HVN gehat=haben) (, .=_) (NP-OB1 (NUMP (NUM^A^PL dcccc=_) (, .=_) (CONJ vnd=und) (, .=_) (NUM^A^PL xl=xl) (, .=_)) (N^A^PL iar=jahr)) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,75)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^SG Dat=der) (, .=_) (NUM^N^SG iiij=iiii) (, .=_) (N^N^SG alder=alter)) (VBPI^3^SG begynt=beginnen) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG rijch=_) (NP-POS (N^G^SG Dauids=_)))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBPI^3^SG wert=währen) (PP (P bis=bis) (P zo=zu) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG (N^D^SG geuencknisse=gefängnis) (CONJ ind=und) (N^D^SG oueruart=_)) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL Juden=jude)) (PP (P in=in) (NP (NPR^D^SG babylon=_) (META <,>) (CP-REL (WADVP-1 (ADV dae=da)) (C 0) (IP-SUB (ADVP *T*-1) (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (VBN geuangen=fangen) (BEDI^3^PL waren=sein))))))) (META <,>)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (HVPI^3^SG hait=haben) (VBN geweirt=_) (, .=_) (NP-TMP (NUMP (NUM^A^PL CCCC.=_) (CONJ vnd=und) (NUM^A^PL lxxxv=lxxxv)) (, .=_) (N^A^PL jair=jahr)) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,76)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^SG Dat=der) (, .=_) (ADJ^N^SG v=v) (, .=_) (N^N^SG alder=alter)) (VBPI^3^SG vaecht=_) (RP an=an) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG oueruart=_) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL Jueden=_)) (PP (P zu=zu) (NP (NPR^D^SG Babylon=_))))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (VBDI^3^SG geschach=geschehen) (NP-SBJ (D^N^SG datselue=derselbe)) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (ADJS^D^SG nechsten=nah) (N^D^SG Jair=jahr))) (META <,>) (CP-ADV (C naedem=_) (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (NPR^N^SG Sedechias=_) (META <,>) (NP-PRN (D^N^SG der=der) (N^N^SG konynck=könig) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL Jueden=_)))) (META <,>) (HVDI^3^SG hadde=haben) (VBN regiert=regieren) (, .=_) (NP-TMP (NUM^A^PL xj=xi) (, .=_) (N^A^PL iair=jahr)))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,77)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^SG Dat=der)) (BEDI^3^SG was=sein) (META <,>) (CP-ADV (C als=als) (IP-SUB (IP-SUB (NP-SBJ (NPR^N^SG Jherusalem=Jherusalem)) (RDDI^3^SG wart=werden) (VBN zerbrochen=zerbrechen)) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^SG der=der) (N^N^SG tempell=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-OB1-1 (D^A^SG den=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-OB1 *T*-1) (NP-SBJ (NPR^N^SG Salomon=Salomon)) (VBN gemacht=machen) (HVDI^3^SG hadde=haben)))) (META <,>) (RDDI^3^SG wart=werden) (VBN verbrant=verbrennen))))) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (HVPI^3^SG hait=haben) (NP-SBJ (D^N^SG dit=dieser) (N^N^SG alder=alt)) (VBN gewert=währen) (PP (P bis=bis) (P zo=zu) (NP (D^D^SG der=der) (VBNI^D^SG gebenedider=_) (N^D^SG gebort=_) (NP-POS (NPR^G^SG Jesu=jesus) (NPR^G^SG cristi=christ))))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (HVPI^3^SG hait=haben) (, .=_) (NP-OB1 (NUMP (NUM^A^PL d=d) (, .=_) (CONJ vnd=und) (, .=_) (NUM^A^PL xc=xc)) (, .=_) (N^A^PL iair=jahr)) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,78)) ( (IP-MAT (NP-SBJ-LFD (D^N^SG Dat=der) (ADJ^N^SG sesde=_) (N^N^SG alder=alter)) (NP-SBJ-RSP (D^N^SG dat=der)) (BEPI^3^SG is=sein) (VBN begonnen=_) (META <,>) (CP-ADV (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (NPR^N^SG cristus=christ)) (VBN geboren=gebären) (RDDI^3^SG wart=werden))) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (D^N^SG dit=dieser) (N^N^SG alder=alter)) (BEPI^3^SG is=sein) (NEG niet=nicht) (ADJP-PRD (ADJ sicher=sicher) (CONJ off=oder) (ADJ gewiss=gewiss)) (PP (P van=von) (NP (N^D^PL geboerten=_) (CONJ vnd=und) (N^D^PL jairen=jahr))) (, .=_) (META <,>)) (IP-MAT-CONJ (IP-MAT-o (CONJ sunder=sonder) (NP-SBJ (PRO^N^SG idt=er)) (RDPI^3^SG wirt=werden) (NP-OB1-RFL (PRO^A^SG sich=er)) (VB enden=enden) (PP (P mit=mit) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG ende=ende) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG werlt=welt))))) (, /=/) (META <,>) (CONJP (IPX-MAT=o (PTP (RP vort=fort) (VBG gaende=_)) (VB suchelen=sücheln) (PP (P als=als) (NP (ONE^N^SG eyn=ein) (ADJ^N^SG alt=alt) (N^N^SG mynsch=mensch))))) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,79)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^SG Dit=dieser) (ADJ^N^SG sesde=_) (N^N^SG alder=alter)) (VBPI^3^PL begynnen=beginnen) (NP-OB1 (ONE^A^SG eyn=ein) (N^A^SG deill=teil) (PP (P van=von) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL dage=tag) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG entfengniss=_) (NP-POS (NPR^G^SG Jesu=Jesus) (NPR^G^SG cristi=Christ)))))) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (D^N^SG dat=der)) (BEDS^3^SG were=sein) (PP (P vp=auf) (NP (NP-POS (PRO$^G^SG vnser=unser) (ADJ^G^SG lieuer=lieb) (N^G^SG vrauwen=_)) (N^D^SG dach=tag))) (NP-PRD (N^N^SG botschaff=botschaf)) (, .=_) (META <,>)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (ADVP (ADV also=also)) (VBPI^3^SG helt=halten) (NP-SBJ (D^N^SG dye=der) (N^N^SG kyrch=kirche)) (PP (P van=von) (NP (NPR^D^SG Trier=Trier))) (, .=_) (CONJP (FW 7c=etc)) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,80)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^PL Dye=der) (Q^N^PL ander=ander)) (VBPI^3^PL sagen=sagen) (META <,>) (CPX-CMP (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^SG der=der) (ADJ^N^SG gemeist=gemein) (N^N^SG huuff=haufe)) (VBPI^3^SG helt=halten))) (META <,>) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG dage=tag) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG gebort=_) (NP-POS (NPR^G^SG cristi=Christ))))) (META <,>) (CPX-CMP (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ *pro*) (RP vur=für) (VBN s<1>=vorschreiben) (BEPI^3^SG is=sein))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,81)) ( (FRAG (NP-SBJ (D^N^PL Die=der) (Q^N^PL ander=ander)) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG zijt=zeit) (META <,>) (CP-REL (CP-REL (WADVP-1 0) (C dat=dasz) (IP-SUB (ADVP *T*-1) (NP-SBJ (NPR^N^SG cristus=Christ)) (VBN gedeufft=_) (RDDI^3^SG wart=werden) (PP (P vmb=um) (NP (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG crafft=_) (NP-POS *ICH*-2)) (N^A^SG willen=wille))) (NP-POS-2 (D^G^SG der=der) (N^G^SG widdergeberung=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-3 (D^N^PL dye=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-3) (VBN gegeuen=geben) (BEPI^3^SG is=sein) (NP-OB2 (D^D^PL den=der) (N^D^PL wasseren=_)) (PP (P vp=auf) (NP (D^A^SG die=der) (N^A^SG zijt=zeit)))))))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (CONJ vnd=und) (CP-REL (WADVP-4 0) (C dat=dasz) (IP-SUB (IP-SUB (ADVP *T*-4) (NP-SBJ (D^N^SG dye=der) (N^N^SG besnijdunge=_)) (ADVP (ADV dae=da)) (VBN geent=_) (RDDI^3^SG wart=werden)) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^SG der=der) (N^N^SG douff=_)) (VBN begonnen=_))))))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,82)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^PL Dye=der) (Q^N^PL anderen=ander)) (VBPI^3^PL begynnen=beginnen) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG zijt=zeit) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG passien=_) (NP-POS (PRO$^G^SG vn=unser) (, .=_) (N^G^SG .eren=herr))))) (META <,>) (IP-X-CONJ (CONJ Want=wande) (IP-SUB (PP (P vp=auf) (NP (D^A^SG dye=der) (N^A^SG zijt=zeit))) (BEPI^3^SG is=sein) (RP vp=auf) (VBN gedain=aufthun) (NP-SBJ (D^N^SG dye=der) (N^N^SG portz=_) (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG paradijss=_) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-PRN (NP-SBJ (D^N^SG dat=der)) (BEPI^3^SG is=sein) (, .=_) (META <,>) (NP-POS (D^G^SG des=der) (ADJ^G^SG ewigen=ewig) (N^G^SG leuens=leben))))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,83)) ( (IP-MAT (CP-QUE-SUB (WADVP-1 (WADV Wairumb=warum) (CONJ auer=aber) (CONJ off=oder) (WADV+P waevan=_)) (C 0) (IP-SUB (ADVP *T*-1) (VBPS^3^SG komme=kommen) (, .=_) (NP-SBJ (D^N^SG dye=der) (Q^N^SG mancherley=mancherlei) (N^N^SG meynung=meinung) (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG anfangs=anfang) (NP-POS (D^G^SG des=der) (ADJ^G^SG seysten=_) (N^G^SG alders=alter)))))) (META <,>) (VBPI^2^SG machs=_) (NP-SBJ (PRO^N^SG tu=du)) (VB vinden=finden) (PP (P in=in) (NP (D^D^PL den=der) (ADJP (RP nae=nach) (VBN^D^PL geschreuen=nachschreiben)) (N^D^PL worden=wort))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,84)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (NPR^N^SG Vincentius=_)) (VBPI^3^SG setzt=setzen) (NP-OB1 (NUMP (ADV noch=nach) (NUM^A^PL zwey=zwei)) (N^A^PL alder=alter)) (PP (P tzo=zu) (NP (D^D^PL den=der) (ADJP (RP vur=vor) (VBN^D^PL s<1>=vorschreiben)))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBPI^3^SG spricht=sprechen) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (, .=_) (ADJ^D^SG xxxij=_) (, .=_) (N^D^SG boich=buch) (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG spiegels=_) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL historien=historie))))) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (ADJP (, .=_) (ADJ^D^SG c=C) (, .=_) (CONJ vnd=und) (, .=_) (ADJ^D^SG v=v) (, .=_)) (N^D^SG cap=capitel))) (, .=_) (META <:>)) (IP-MAT-SPE-CONJ (META <">) (NP-SBJ (D^N^SG Dat=der) (ADJ^N^SG sesde=_) (N^N^SG alder=alter)) (VBPI^3^SG begynt=beginnen) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG gebort=_) (NP-POS (NPR^G^SG cristi=christ)))) (, .=_)) (IP-MAT-SPE-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (ADJ^N^SG seuende=_) (N^N^SG alder=alter)) (VBPI^3^SG begynt=beginnen) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG vpfart=_) (NP-POS (PRO$^G^SG vns=unser) (N^G^SG heren=herr) (NP-PRN (NPR^G^SG Jesu=Jesus))))) (META <,>) (CP-ADV-SPE (C Want=wande) (IP-SUB-SPE (PP (P vp=auf) (NP (D^N^SG dye=der) (N^N^SG zijt=zeit))) (BEPI^3^SG is=sein) (ADVP (ADV volkomelich=_)) (RP vp=auf) (VBN gedain=aufthun) (NP-SBJ (D^N^SG dye=der) (N^N^SG duere=_) (NP-POS (D^G^SG der=der) (ADJ^G^SG ewiger=ewig) (N^G^SG raste=_) (NP-POS (D^D^PL der=der) (N^D^PL selen=seele)))) (, .=_) (META <,>) (CP-ADV-SPE (C als=als) (IP-SUB-SPE (IP-SUB-SPE (NP-SBJ (NPR^N^SG cristus=Christ)) (BEPI^3^SG is=sein) (RP vp=auf) (VBN gesteigen=aufsteigen)) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ *con*) (HVPI^3^SG hat=haben) (NP-OB2 (PRO^D^PL yn=er)) (VBN geoffent=_) (NP-OB1 (D^A^SG den=der) (N^A^SG wech=weg)))))))) (, .=_) (META <.>) (META <">))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,85)) ( (IP-MAT (CONJ Vnd=und) (ADVP (ADV also=also)) (VBPI^3^PL louffen=zusammenlaufen) (RP zosamen=zusammen) (NP-SBJ (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (ADJ^N^SG seiste=_)) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (ADJ^N^SG seuende=_) (N^N^SG alder=alter)))) (PP (P bis=bis) (P vp=auf) (NP (D^A^SG dese=dieser) (ADJ^A^SG gegenwerdidige=_) (N^A^SG tzijt=zeit))) (, .=_) (META <,>) (PP (P bis=bis) (P in=in) (NP (D^A^SG dat=der) (N^A^SG ende=ende) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG werlt=welt)))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,86)) ( (IP-MAT (CONJ vnd=und) (IP-INF (ADVP (ADV also=also)) (TO zo=zu) (VB sprechen=sprechen)) (, .=_) (META <,>) (HVPI^3^SG hait=haben) (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (ADJ^N^SG seuende=_) (N^N^SG alder=alter)) (NP-OB1 (Q^A^SG geyn=kein) (N^A^SG ende=ende)) (META <,>) (IP-X-CONJ (CONJ want=wande) (NP-SBJ (D^N^SG die=der) (N^N^SG rast=rast) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL selen=seele))) (BEPI^3^SG is=sein) (ADJP-PRD (ADJ vnentlich=unendlich)) (META <,>)) (IP-MAT-CONJ (CONJ Vnd=und) (PTP (ADVP (ADV alsus=also)) (VBG fliessende=_)) (MDPI^3^SG sall=sollen) (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (, .=_) (NUM^N^SG vij=vii) (, .=_) (N^N^SG alder=alter)) (NP-OB1-RFL (PRO^A^SG sich=er)) (ADVP (ADV ouch=auch)) (VB vereynigen=vereinigen) (PP (P mit=mit) (NP (D^D^SG dem=der) (ADJ^D^SG echten=_) (N^D^SG alder=alter) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WPP-1 (P Jn=in) (WNP (D^D^SG dem=der))) (C 0) (IP-SUB (PP *T*-1) (RDPI^3^SG wyrt=werden) (BE syn=sein) (NP-SBJ (N^N^SG vperstentenisse=_) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL lijchamen=_))) (PP (P zo=zu) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG ordell=urtheil) (NP-POS (N^G^SG gotz=gott)))) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (ONE^N^SG eyn=ein) (Q^N^SG yeglicher=jeglich)) (VBPI^3^SG entfae=_) (NP-OB1 (N^A^SG loin=_)) (PP (PP (P nae=nach) (NP (PRO$^D^PL synen=sein) (N^D^PL wercken=werk))) (, .=_) (CONJP (CONJ vnd=und) (PP (P van=von) (ADVP (ADV dan=dann))))) (PP (PP (P zo=zu) (NP (D^D^SG der=der) (ADJ^D^SG ewiger=ewig) (N^D^SG pynen=pein))) (, .=_) (CONJP (CONJ off=oder) (PP (P zo=zu) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG vreuden=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-2 (D^N^SG dye=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-2) (VB weren=währen) (MDPI^3^SG sall=sollen) (PP (P in=in) (NP (N^A^SG ewicheyt=_))))))))))))))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,87)) ( (IP-MAT (CONJ Vnd=und) (NP-SBJ-X *exp*) (PP (ADV+P dairumb=darum)) (BEPI^3^SG is=sein) (VBN geschreuen=) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (ADJ^D^SG eirsten=erste) (N^D^SG boich=buch) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG bibelen=_)))) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (, .=_) (NUM^D^SG ij=ii) (, .=_) (N^D^SG cap=capitel))) (, .=_) (META <,>) (CP-THT-X (C Dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^SG der=der) (ADJ^N^SG seuende=_) (N^N^SG dach=tag)) (HVPS^3^SG haue=habe) (NP-OB1 (Q^A^SG geyn=kein) (N^A^SG auent=abend)) (META <,>) (CP-ADV (C want=wande) (IP-SUB (PP (ADV+P dairnae=danach)) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG ewicheyt=_))) (BEPI^3^SG is=sein) (ADVP (ADV alltzijt=_)) (NP-SBJ (N^N^SG dach=tag) (CONJ sunder=sonder) (N^N^SG nacht=nacht)))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,88)) ( (IP-MAT (REF (NPR^N^SG Psal=_) (, .=_) (NUM^N^SG xliij=_)) (, .=_) (META <:>) (FOREIGN (META <">) (FW Jn=in) (FW deno=_) (FW laudabimur=_) (FW tota=_) (FW die=_) (, .=_) (META <.>) (META <">))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,89)) ( (FRAG (CP-QUE-SUB (WNP-SBJ-1 (WPRO^N^SG Sowat=_)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG begynne=_) (NP-POS (ONE^G^SG eins=ein) (ADJ^G^SG iecklichen=_) (N^G^SG alders=alter)))) (VBN geschiet=geschehen) (BEPS^3^SG sij=sein))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,90)) ( (IP-MAT (, §=§) (NP-SBJ-X *exp*) (PP (P Zo=zu) (NP (D^D^SG dem=der) (Q^D^SG anderen=ander) (N^D^SG maill=mal))) (BEPI^3^SG is=sein) (TO zo=zu) (VB wissen=wissen) (META <,>) (CP-THT-X (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^PL dye=der) (N^N^PL alder=alter)) (RDPI^3^PL werden=werden) (NP-SMC (N^N^PL alder=alter)) (VBN genoempt=nennen) (NEG niet=nicht) (PP (PP (P van=von) (NP (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG zaill=_) (NP-POS *ICH*-1)) (N^D^PL wegen=weg))) (CONJP *ICH*-2)) (NP-POS-1 (D^G^PL der=der) (N^G^PL dage=tag)) (, .=_) (META <,>) (CPX-CMP (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (Q^N^PL etzliche=etlich)) (VBPI^3^PL sagen=sagen))) (, /=/) (META <,>) (CONJP-2 (CONJ sunder=sondern) (PP (ADV+P dairumb=darum) (META <,>) (CP-ADV (C Want=wande) (IP-SUB (PP (P vp=auf) (NP (D^A^SG die=der) (N^A^SG zijt=zeit) (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG begintz=_) (NP-POS (ONE^G^SG eyns=ein) (Q^G^SG ycklichen=_) (N^G^SG alders=alter))))) (BEPI^3^PL synt=sein) (NP-SBJ (Q^N^PL etzliche=etlich) (ADJP (ADJ^N^PL nuwe=neu) (CONJ vnd=und) (ADJ^N^PL treffliche=trefflich)) (N^N^PL dynge=ding)) (VBN geschiet=geschehen) (META <,>) (CP-ADV (C Als=als) (IP-SUB (IP-SUB (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG begynne=_) (NP-POS (D^G^SG des=der) (ADJ^G^SG eyrsten=erste) (N^G^SG alders=alter)))) (BEPI^3^SG is=sein) (NP-SBJ (D^N^SG die=der) (N^N^SG werlt=welt)) (VBN gemacht=machen) (RDN worden=werden)) (META <,>) (CONJP (IP-SUB (PP (P Jn=in) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG begynne=_) (NP-POS (D^G^SG des=der) (Q^G^SG anderen=ander) (N^G^SG alders=alter)))) (BEPI^3^SG is=sein) (NP-SBJ (D^N^SG dye=der) (N^N^SG werlt=welt)) (VBN gereyniget=reinigen) (PP (P durch=durch) (NP (D^A^SG den=der) (N^A^SG wasserfluys=_))))) (META <,>) (CONJP (IP-SUB-o (PP (P Jn=in) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG begynne=_) (NP-POS (D^G^SG des=der) (ADJ^G^SG derden=derde)))) (BEPI^3^SG is=sein) (VBN gesatzt=setzen) (PP (P widder=wider) (NP (D^A^SG dye=der) (N^A^SG erffsunde=erffsünde))) (NP-SBJ (D^N^SG dye=der) (N^N^SG besnijdunge=_)))) (META <,>) (CONJP (IPX-SUB=o (PP (P Jn=in) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG begynne=_) (NP-POS (D^G^SG des=der) (ADJ^G^SG veirden=vierte)))) (NP-SBJ (N^N^SG jnsetzunge=einsetzung) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL saluunge=_) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL koenynge=_)))))) (META <,>) (CONJP (IP-SUB (PP (P Jn=in) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG begynne=_) (NP-POS (D^G^SG des=der) (ADJ^G^SG vunfften=_)))) (VBDI^3^SG geschach=geschehen) (NP-SBJ (D^N^SG dye=der) (N^N^SG wandelung=_) (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG volcks=volk) (NP-POS (N^G^SG gotz=gott)) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-3 (D^N^SG dat=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-3) (PTP (VBN geuangen=fangen)) (, /=/) (RDDI^3^SG wart=werden) (VBN gevoirt=_) (PP (P in=in) (NP (N^A^SG Babylon=_))))))))) (META <,>) (CONJP (IP-SUB (IP-SUB (PP (P Jn=in) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG begynne=_) (NP-POS (D^G^SG des=der) (ADJ^G^SG sesden=_) (N^G^SG alders=alter)))) (HVPI^3^SG hait=haben) (NP-SBJ (NP-POS (N^G^SG gotz=gott)) (N^N^SG son=sohn)) (NP-OB1 (ADJP (ADJ^A^SG vleischlich=_) (CONJ off=oder) (ADJ^A^SG mynschlich=menschlich)) (N^A^SG natuer=natur)) (PP (P an=an) (NP-RFL (PRO^A^SG sich=er))) (VBN genomen=nehmen)) (, .=_) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-SUB (NP-SBJ *con*) (RDDI^3^SG wart=werden) (VBN geboren=gebären) (PP (P van=von) (NP (NPR^G^SG Marien=Maria) (META <,>) (NP-PRN (D^G^PL der=der) (N^G^PL jonfferen=_)))))))))))))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,91)) ( (IP-MAT (CONJ Ven=und) (CP-ADV-LFD (C want=wande) (IP-SUB (NP-OB1-RFL (PRO^A^PL sich=er)) (NP-SBJ (Q^N^PL mancherley=mancherlei) (NP-POS (ADJP (ADJ^G^PL wunderlicher=wunderlich) (CONJ ind=und) (ADJ^G^PL myrcklicher=_)) (N^G^PL dynge=ding))) (PP (PP (P in=in) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG entfengnisse=_))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (PP (P in=in) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG gebort=_)))) (, .=_) (CONJP (CONJ vnd=und) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG leuen=leben)))) (CONJP (CONJ vnd=und) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG doit=todt) (NP-POS (PRO$^G^SG vns=unser) (ADJ^G^SG lieuen=_) (N^G^SG heren=herr) (NP-PRN (NPR^G^SG Jhesu=Jesus) (NPR^G^SG christi=Christus))))))) (VBN begeuen=begeben) (HVPI^3^PL hauen=haben))) (, .=_) (META <,>) (PP (ADV+P daedurch=dadurch)) (VBPI^3^SG kompt=zukommen) (NP-SBJ-X (EX^N^SG dat=der)) (RP zo=zu) (, .=_) (META <,>) (CP-THT-X (C dat=dasz) (IP-SUB (PP (P nae=nach) (NP (QP (Q^D^SG andere=ander) (CONJ vnd=und) (Q^D^SG andere=ander)) (N^D^SG anmyrckung=_) (NP-POS (D^G^PL der=der) (ADJ^G^PL sulner=_) (N^G^PL punten=punkt)))) (, .=_) (RDPI^3^SG wirt=werden) (ADVP (ADV so=so) (ADV manichfeldenklich=_)) (VBN genomen=nehmen) (NP-SBJ (D^N^SG der=der) (N^N^SG anfanck=_) (NP-POS (D^G^SG des=der) (ADJ^G^SG sesden=_) (N^G^SG alders=alter))) (META <,>) (PP (P as=als) (ADVP (RP vur=für) (VBN s<1>=vorschreiben))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,92)) ( (IP-MAT (PP (P Je=je) (NP (NP-POS (D^G^SG des=der) (NUM^G^SG seuenden=siebte) (N^G^SG alders=alter)) (N^A^SG begynne=_))) (RDDI^3^SG wart=werden) (RP vp=auf) (VBN gedoin=_) (NP-SBJ (D^N^SG dye=der) (N^N^SG portz=_) (NP-POS (D^G^SG des=der) (ADJ^G^SG ewigen=ewig) (N^G^SG leuens=leben))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,93)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^PL Dye=der) (Q^N^PL anderen=ander)) (VBPI^3^PL sagen=sagen) (, .=_) (META <,>) (CP-THT (C 0) (IP-SUB (IP-SUB (PP (P Jn=in) (NP (D^D^SG dem=der) (ADJ^D^SG seuenden=siebte) (N^D^SG alder=alter))) (RDPI^3^SG wyrt=werden) (NP-SBJ (N^N^SG vperstentenisse=_) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL coerper=_) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL mynschen=mensch)))) (PP (P zo=zu) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG ordell=urtheil) (NP-POS (N^G^SG gotz=gott)))) (PP (P an=an) (NP (D^D^SG dem=der) (ADJS^D^SG Junxsten=_) (N^D^SG dach=tag)))) (META <,>) (CONJP (IP-SUB (PP-LFD (P Jn=in) (NP (D^D^SG dem=der) (ADJ^D^SG eichten=_) (N^D^SG alder=alter) (CP-REL *ICH*-1))) (ADVP-RSP (ADV so=So)) (RDPI^3^SG (RDPI^3^SG wirt=werden) (CONJ vnd=und) (MDPI^3^SG sall=sollen)) (VB gescheen=geschehen) (NP-SBJ (D^N^SG dye=der) (N^N^SG belonung=_) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL wercke=werk) (NP-POS (ONE^G^SG eyns=ein) (Q^G^SG yglichen=jeglich) (N^G^SG mynschens=mensch)))) (META <,>) (CP-REL-1 (WNP-SBJ-2 (WD^N^SG Welchs=welch) (N^N^SG alder=alter)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-2) (NEG nyet=nicht) (ADVP (ADV so=so) (ADV eygentlich=eigentlich)) (NP-SMC (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG alder=alter) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG zijt=zeit))) (VBN genoempt=nennen) (BEPI^3^SG is=sein) (META <,>) (CP-ADV (C want=wande) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG it=er)) (ADVP (ADVR meir=_)) (VBN (VBN gehoert=gehören) (CONJ vnd=und) (VBN gemessen=messen)) (RDPI^3^SG wirt=werden) (PP (P ouermitz=übermitts) (NP (D^A^SG dye=der) (ADJP (VBG^A^SG blijuende=_) (CONJ vnd=und) (VBG^A^SG staende=_)) (N^A^SG ewicheyt=_))))))))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,94)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^SG Der=der) (ADJ^N^SG groisse=grosz) (N^N^SG leirre=_) (NP-PRN (ADJ^N^SG Sent=sancte) (NPR^N^SG Augustynus=_))) (VBPI^3^SG spricht=sprechen) (ADVP (ADV mercklich=_)) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG boich=buch))) (PP (P van=von) (NP (PRO$^D^SG synre=sein) (N^D^SG bycht=beichte))) (PP (P in=in) (NP (NPR^D^SG latino=_))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,95)) ( (IP-MAT (ADVP (ADV Hie=hier)) (VBPI^3^SG beginnet=_) (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (ADJ^N^SG eyrste=erste) (N^N^SG alder=alter) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG werlt=welt)) (, .=_) (META <,>) (RRC (VBG durende=_) (PP (P bis=bis) (P vp=auf) (NP (D^A^SG den=der) (N^A^SG syntvloit=_))))) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (CONJ ind=und) (NP-SBJ *con*) (HVPI^3^SG hait=haben) (VBN gehat=haben) (, .=_) (NP-OB1 (NUMP (NUM^A^PL m.m=_) (, .=_) (NUM^A^PL CC.=_) (CONJ vnd=und) (NUM^A^PL xlij=_)) (N^A^PL iair=jahr)) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,96)) ( (IP-MAT (PP (P In=in) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG begynne=_))) (HVPI^3^SG hayt=_) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (VBN geschaffen=schaffen) (NP-OB1 (N^A^SG hemel=himmel) (CONJ ind=und) (N^A^SG erde=erde)) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,97)) ( (IP-MAT (IP-INF (PP (P Uan=von) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG beginne=_) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG tzijt=zeit)))) (TO tzo=zu) (VB schrijuen=schreiben)) (META <,>) (NP-SBJ-X *exp*) (BEPI^3^SG is=sein) (TO tzo=zu) (VB mircken=merken) (META <,>) (CP-THT-X (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^PL die=der) (FW Doctores=_)) (VBPI^3^PL schrijuen=schreiben) (PP (ADV+P daevan=davon)) (, .=_) (META <,>) (PTP (ADVP (ADV alsus=also)) (VBG sprechende=sprechen)) (, .=_) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (PP (P in=in) (NP (D^D^SG de=der) (N^D^SG anfang=anfang))) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (HVPI^3^SG hait=haben) (VBN geschaffen=schaffen) (ADVP (ADV gelijch=gleich) (CONJ vnd=und) (ADV zosame=_)) (NP-OB1 (NUM^A^PL vier=vier) (N^A^PL dinge=ding)) (PP (P vyss=aus) (NP (INDPRO^D^SG niet=nichts))))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,98)) ( (IP-MAT (CONJ Jnd=und) (PP (ADV+P dairinne=darin)) (RDPI^3^SG wirt=werden) (VBN gemyrckt=_) (NP-SBJ (D^N^SG die=der) (N^N^SG almechticheit=allmächtigkeit) (NP-POS (N^G^SG gotz=gott) (META <,>) (NP-PRN (D^G^SG des=der) (N^G^SG vaders=vater)) (, .=_) (META <,>) (NP-PRN (N^G^SG scheppers=_) (NP-POS (N^G^SG hemels=himmel) (CONJ ind=und) (N^G^SG ertrijchs=_))))) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *pro*) (BEPI^3^PL synt=sein) (VBN genoempt=nennen) (NP-SMC (NP-SMC (D^N^SG Der=der) (ADJ^N^SG vuyrige=_) (N^N^SG hymmel=himmel)) (, .=_) (META <,>) (CONJP (NP-SMC (D^N^PL Die=der) (ADJ^N^PL engelsche=_) (N^N^PL natuere=_))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (NP-SMC (D^N^SG Die=der) (N^N^SG materie=materie) (NP-POS (D^G^PL der=der) (NUM^G^PL vier=vier) (N^G^PL elementen=element)))) (, .=_) (CONJP (CONJ Vnd=und) (NP-SMC (D^N^SG die=der) (N^N^SG Tzijt=zeit)))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,99)) ( (IP-MAT (CONJ Vnd=und) (NP-OB1 (D^A^SG dit=der)) (VBPI^3^PL heischen=heiszen) (NP-SBJ (D^N^PL die=der) (FW doctores=_)) (NP-SMC (D^A^SG dat=der) (N^A^SG werck=werk) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG scheppung=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^SG dat=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (VBN gemacht=machen) (BEPI^3^SG is=sein) (CP-ADV (C (C vur=vor) (CONJ vnd=und) (C eir=_)) (C dan=dann) (IP-SUB (NP-SBJ (Q^N^SG eynich=einig) (N^N^SG dach=tag)) (VBN gemacht=machen) (RDDI^3^SG wart=werden))))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,100)) ( (IP-MAT (PP (ADV+P Dairna=danach)) (VBPI^3^SG volget=folgen) (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (N^N^SG werck=werk) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG scheydung=_)) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WPP-1 (P in=in) (WNP (WD^D^SG welchem=welch))) (C 0) (IP-SUB (PP *T*-1) (BEPI^3^SG is=sein) (TO tzo=zu) (VB mircken=merken) (NP-SBJ (D^N^SG die=der) (ADJS^N^SG ouerste=ober) (N^N^SG wijsheit=weisheit) (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG scheppers=_)))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,101)) ( (IP-MAT (CONJ Jnd=und) (NP-SBJ (D^N^SG dat=der)) (VBDI^3^SG geschach=geschehen) (PP (P in=in) (NP (D^D^PL den=der) (ADJ^D^PL eyrsten=erste) (NUM^D^PL drien=_) (N^D^PL dagen=tag))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,102)) ( (IP-MAT (PP (ADV+P Dairnae=danach)) (VBPI^3^SG volget=folgen) (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (N^N^SG werck=werk) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG tzierheit=_))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (PP (ADV+P dairinne=darin)) (RDPI^3^SG wirt=werden) (VBN offenbairt=_) (NP-SBJ (D^N^SG dye=der) (ADJS^N^SG ouerste=ober) (N^N^SG guetheit=_) (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG scheppers=_))) (, .=_)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (D^N^SG dat=der)) (VBDI^3^SG geschach=geschehen) (PP (P in=in) (NP (D^D^PL den=der) (NUM^D^PL drij=drei) (Q^D^PL ander=ander) (N^D^PL daghen=_))) (, .=_) (META <,>) (CPX-CMP (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^SG dat=der)) (ADVP (ADV kleirlichen=klehrlich)) (PTP (VBN beschreuen=beschreiben)) (VBPI^3^SG steyt=stehen) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (ADJ^D^SG eyrsten=erste) (N^D^SG boich=buch) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG Bibel=bibel)))) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (, .=_) (NUM^D^SG j=i) (, .=_) (N^D^SG Capitel=capitel))))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,103)) ( (IP-MAT (, §=§) (NP-SBJ (NPR^N^SG Nicolaus=nicolaus) (NP-PRN (D^N^SG de=der) (FW lyra=_))) (VBPI^3^SG legget=_) (RP vyss=aus) (NP-OB1 (D^A^SG dat=der) (ADJP (RP vur=vor) (VBN^A^SG s<1>=vorschreiben)) (N^A^SG wort=wort)) (ADVP (ADV also=also)) (META <:>) (IP-MAT-SPE-CONJ (META <">) (PP (P Jn=in) (NP (D^D^SG deme=der) (N^D^SG begyne=_) (NP-POS (D^D^SG der=der) (N^D^SG (N^D^SG tzijt=zeit) (, .=_) (CONJ ind=und) (N^D^SG vortbringung=_)) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL creaturen=creatur))))) (HVPI^3^SG hait=haben) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (VBN geschaffen=schaffen) (NP-OB1 (D^A^SG den=der) (N^A^SG hymmel=himmel) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-SPE-PRN (NP-SBJ (D^N^SG dat=der)) (BEPI^3^SG is=sein) (NP-OB1 (D^A^SG den=der) (ADJ^A^SG vuyrige=_) (N^A^SG hymmel=himmel)) (, .=_) (META <;>))) (CP-THT-SPE (C dat=dasz) (META <,>) (IP-SUB-SPE (CP-ADV-LFD-SPE (C sobald=sobald) (C as=als) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ (PRO^N^SG idt=er)) (VBN gemacht=machen) (BEDI^3^SG was=sein))) (, .=_) (META <,>) (ADVP-RSP (ADV so=so)) (BEDI^3^SG was=sein) (NP-SBJ (PRO^N^SG idt=er)) (NP-PRD (ADJ^N^SG vol=voll) (NP-POS (N^G^PL engelen=engel))))) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,104)) ( (IP-MAT-SPE (ADVP (ADV Ouch=auch)) (VBPI^3^SG schoiff=_) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (PP (P van=von) (NP (INDPRO^D^SG niet=nichts))) (NP-OB1 (D^A^SG die=der) (N^A^SG erde=erde) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-PRN-SPE (NP-SBJ (D^N^SG dat=der)) (BEPI^3^SG is=sein) (NP-OB1 (D^A^SG die=der) (N^A^SG materie=materie) (NP-POS (Q^G^PL aller=all) (N^G^PL corper=_) (, .=_) (META <,>) (CP-REL-SPE (WNP-SBJ-1 (D^N^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ *T*-1) (PP (P vnder=unter) (NP (D^D^SG dem=der) (ADJ^D^SG vuyrigen=_) (N^D^SG hymmel=himmel))) (BEPI^3^PL synt=sein))))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,105)) ( (IP-MAT-SPE (META <">) (CONJ Jnd=und) (NP-SBJ (D^N^SG die=der) (N^N^SG erde=erde)) (BEDI^3^SG was=sein) (ADJP-PRD (ADJ ydell=_) (CONJ ind=und) (ADJ ledich=ledig)) (, .=_) (META <.>) (META <">)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,106)) ( (FRAG-SPE (ADJP-PRD (ADJ ydel=_) (IP-MAT-PRN-SPE (NP-SBJ (D^N^SG dat=der)) (BEPI^3^SG is=sein) (ADJP-PRD (ADJ vnsichtich=_)))) (META <,>) (CP-ADV-SPE (C want=wande) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ (PRO^N^SG sy=er)) (BEDI^3^SG was=sein) (ADVP (ADV vmbenvmb=_)) (VBN bedeckt=bedecken) (PP (P mit=mit) (NP (N^D^SG wasser=wasser))))) (, .=_) (META <,>) (ADJP-PRD-PRN (ADJ Ledich=ledig)) (META <,>) (CP-ADV-SPE (C want=wande) (IP-SUB-SPE (ADVP (ADV dae=da)) (BEDI^3^SG was=sein) (ADVP (ADV noch=noch)) (NP-SBJ (Q^N^SG gheyn=kein) (N^N^SG (N^N^SG boum=baum) (CONJ noch=nach) (N^N^SG grais=_))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,107)) ( (IP-MAT-SPE (META <">=_) (, §=§) (CONJ Jnd=_) (NP-SBJ (D^N^PL die=der) (N^N^PL duysternisse=düsternis)) (BEDI^3^PL waren=sein) (PP (P vp=auf) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG angesichte=angesicht) (NP-POS (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG affgruntz=aufgrund)) (CONJP (CONJ off=oder) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG vermengung=_)))))) (, .=_) (META <.>) (META <">)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,108)) ( (IP-MAT-SPE (NP-SBJ (D^N^SG dat=der)) (BEPI^3^SG is=sein) (PP (P vp=auf) (NP (D^A^SG dat=der) (N^A^SG (N^A^SG anschijn=anschein) (CONJ ind=und) (N^A^SG anblick=anblick)) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL elementen=element)))) (, .=_) (META <,>) (CP-ADV-SPE (C want=wande) (IP-SUB-SPE (IP-SUB-SPE (NP-SBJ-LFD (D^N^PL die=der) (N^N^PL elementen=element)) (NP-SBJ-RSP (D^N^PL die=der)) (BEDI^3^PL waren=sein) (ADVP (ADV noch=noch)) (NEG niet=nicht) (VBN betyrmpt=_) (NP-SBJ-PRN (ONE^N^SG eyn=ein) (Q^N^SG yglichs=jeglich) (PP (P vp=auf) (NP (PRO$^A^SG syn=sein) (ADJ^A^SG geboerliche=_) (N^A^SG stat=stadt))))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (CONJ sunder=sonder) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ (PRO^N^PL Sy=er)) (BEDI^3^PL waren=sein) (PP (P als=als) (NP (ONE^N^SG eyn=ein) (VBNI^N^SG vermengde=_) (N^N^SG vergaderunge=vergatterung))) (PP (P als=als) (NP (ONE^N^SG eyn=ein) (ADJ^N^SG duyster=_) (N^N^SG affgrunt=aufgrund))) (META <,>) (CP-ADV-SPE (C Want=wande) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (N^N^SG licht=licht) (CP-REL-SPE *ICH*-1)) (BEDI^3^SG was=sein) (ADVP (ADV noch=noch)) (NEG niet=nicht) (VBN gemacht=machen) (, .=_) (META <,>) (CP-REL-SPE-1 (WPP-2 (P van=von) (WNP (D^D^SG dem=der))) (C 0) (IP-SUB-SPE (PP *T*-2) (ADVP (ADV itzont=_)) (PTP (RP nae=nach) (VBN geschreuen=nachschreiben)) (VBPI^3^SG steyt=stehen))))))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,109)) ( (IP-MAT-SPE (META <">=_) (, §=§) (CONJ Vnd=_) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (VBDI^3^SG sprach=sprechen) (META <:>) (CP-THT-SPE (C Dat=dasz) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ (N^N^SG licht=licht)) (RDPS^3^SG werde=werden))) (, .=_) (META <.>) (META <">)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,110)) ( (IP-MAT-SPE (NP-SBJ (D^N^SG dat=der)) (BEPI^3^SG is=sein) (, .=_) (META <,>) (CP-THT-SPE (C 0) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (MDDI^3^SG woulde=wollen) (META <,>) (CP-THT-SPE (C dat=dasz) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (N^N^SG lichte=licht)) (RDDI^3^SG wurde=werden))))) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-SPE-CONJ (NP-SBJ (D^N^SG dat=der)) (BEPI^3^SG is=sein) (NP-PRD (ONE^N^SG eyn=ein) (ADJP (ADJ^N^SG sunderlinge=sonderlich) (META <,>) (ADJ^N^SG schijmberliche=_) (CONJ off=oder) (ADJ^N^SG clair=klar)) (N^N^SG wolck=_) (, .=_) (META <,>) (CP-REL-SPE (WNP-SBJ-1 (D^N^SG die=der) (WD^N^SG welche=welch)) (C 0) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ *T*-1) (PP (P durch=durch) (NP (ONE^A^SG eyn=ein) (N^A^SG vmblouff=umlauf))) (VBPI^3^SG macht=macht) (NP-TMP (N^A^SG dach=tag) (CONJ vnd=und) (N^A^SG nacht=nacht)) (META <,>) (PP (P bis=bis) (P vp=auf) (NP (D^A^SG den=der) (ADJ^A^SG vierden=vierte) (N^A^SG dach=tag) (, .=_) (META <,>) (CP-REL-SPE (WPP-2 (P in=in) (WNP (D^D^SG dem=der))) (C 0) (IP-SUB-SPE (PP *T*-2) (VBN geschaffen=schaffen) (BEPI^3^SG is=sein) (NP-SBJ (D^N^SG die=der) (N^N^SG sonne=sonne))))))))) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,111)) ( (IP-MAT-SPE (CONJ Jnd=und) (NP-SBJ (D^N^SG dese=dieser) (ADJP (RP vur=vor) (VBN^N^SG s<1>=vorschreiben)) (N^N^SG wolck=_)) (BEDI^3^SG was=sein) (NEG niet=nicht) (PP (P als=als) (NP (D^N^PL die=der) (Q^N^PL anderen=ander) (N^N^PL wolcken=_) (META <,>) (CP-REL-SPE (WNP-SBJ-1 (D^N^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ *T*-1) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG luycht=_))) (BEPI^3^PL synt=sein))) (META <,>) (CP-REL-SPE (WNP-SBJ-2 (D^N^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ *T*-2) (ADVP (ADV da=da)) (BEPI^3^PL synt=sein) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG natuer=natur) (NP-POS (D^G^PL der=der) (NUM^G^PL vier=vier) (N^G^PL elementen=element)))))))) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-SPE-CONJ (CONJ sunder=sonder) (NP-SBJ (PRO^N^SG Sy=er)) (BEDI^3^SG was=sein) (ADJP-PRD (VBG luychtende=_)) (, .=_) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG nature=natur) (NP-POS (D^G^SG der=der) (ADJ^G^SG hemelscher=_) (N^G^SG corper=_)))) (, .=_) (META <.>) (META <">))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,112)) ( (IP-MAT (CP-FRL-OB1-LFD (WNP-SBJ-1 (WPRO^N^PL Wat=wer) (N^N^PL dache=_)) (META <,>) (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (NP-PRD (D^N^SG dit=dieser)) (BEDI^3^PL waren=sein) (META <,>) (CP-ADV (C dae=da) (IP-SUB (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (NP-OB1 (Q^A^PL alle=all) (N^A^PL dynck=_)) (RP jnne=ein) (VBDI^3^SG schoiff=einschaffen))))) (META <,>) (NP-OB1-RSP (D^A^SG dat=der)) (NEG en=en) (VBPI^3^SG weys=wissen) (NP-SBJ (Q^N^SG geyn=kein) (N^N^SG mynsch=mensch)) (PP (P vp=auf) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG erden=erde))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,113)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (NPR^N^SG Augustinus=Augustinus)) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (, .=_) (NUM^D^SG xj=xi) (, .=_) (N^D^SG boich=buch) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG stat=statt) (NP-POS (N^G^SG gotz=gott)))))) (VBPI^3^SG spricht=sprechen) (META <,>) (CP-QUE-SUB (WNP-SBJ-1 (WPRO^N^PL wat=wer) (N^N^PL dache=_)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (NP-PRD (D^N^SG dat=der)) (VBN gewest=sein) (BEPI^3^PL synt=sein))) (, /=/) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,114)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^SG dat=der)) (BEPI^3^SG is=sein) (NP-OB1 (PRO^D^PL vns=wir)) (ADJP-PRD (ADJP-PRD (ADV alzo=also) (ADJ swere=schwer)) (META <,>) (CONJP (ADV jae=_) (ADJP-PRD (ADJ vnmoegelich=vnmoegleich)))) (IP-INF (TO zo=zu) (VB dencken=denken)) (, /=/) (META <,>) (CP-ADV (C wievijl=_) (IPX-SUB (NP-OB1 (D^D^SG deme=der)) (IP-INF (TO zo=zu) (VB sagen=sagen)))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,115)) ( (IP-MAT (, §=§) (PP (P Jn=in) (NP (D^D^SG dem=der) (NUM^D^SG eyrsten=erste) (N^D^SG dache=_))) (HVPI^3^SG hait=haben) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (VBN gemacht=machen) (NP-OB1 (ONE^A^SG eyn=ein) (N^A^SG lyecht=_) (CP-REL *ICH*-1)) (PP (P in=in) (NP (N^D^SG manier=_) (PP (P van=von) (NP (VBGI^D^SG luchtender=_) (N^D^SG wolcke=_))))) (META <,>) (PP (P as=als) (ADVP (RP vur=vor) (VBN s<1>=vorschreiben))) (, /=/) (META <,>) (CP-REL-1 (WNP-SBJ-2 (D^N^SG dat=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-2) (PP (P ouermitz=übermitts) (NP (PRO$^A^SG syn=sein) (N^A^SG vpganck=aufgang))) (VBDI^3^SG machte=machen) (NP-OB1 (D^A^SG den=der) (N^A^SG dach=tag)))) (, .=_) (IP-MAT-CONJ (CONJ Vnd=und) (NP-SBJ (PRO$^N^SG syn=sein) (N^N^SG vnderganck=_)) (VBDI^3^SG braicht=anbringen) (NP-OB1 (D^A^SG die=der) (N^A^SG nacht=nacht)) (RP an=an) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,116)) ( (IP-MAT (, §=§) (PP (P Jn=in) (NP (D^D^SG dem=der) (Q^D^SG anderen=ander) (N^D^SG dache=_))) (VBDI^3^SG schoiff=_) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (NP-OB1 (D^A^SG dat=der) (N^A^SG firmament=firmament) (, /=/) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (WD^N^SG welchs=welch)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (NP-OB1 (NP-OB1 (D^A^PL die=der) (ADJS^A^PL ouerste=ober) (N^A^PL wassere=_)) (CONJP (CONJ ind=und) (NP-OB1 (D^A^PL die=der) (ADJS^A^PL vndersten=unter)))) (VBPI^3^SG (VBPI^3^SG deylt=_) (CONJ ind=und) (VBPI^3^SG scheydet=_))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,117)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^SG Disse=dieser) (N^N^SG deylung=_) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL wasser=wasser))) (BEPI^3^SG is=sein) (ADVP (ADV alsus=also)) (VBN gestalt=gestalten) (, .=_) (META <,>) (CP-ADV (C want=wande) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (N^N^SG deyl=teil) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL wasser=wasser)) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^SG dat=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (PP (P bouen=boben) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG firmament=firmament))) (BEPI^3^SG is=sein))) (META <,>) (CP-REL (WPP-2 (P in=in) (WNP (D^D^SG dem=der))) (C 0) (IP-SUB (PP *T*-2) (NP-SBJ (D^N^PL die=der) (N^N^PL sternen=stern)) (VBPI^3^PL staint=_)))) (, /=/) (META <,>) (RDPI^3^SG wirt=werden) (VBN genant=nennen) (NP-SMC (D^N^SG der=der) (N^N^SG hemel=himmel) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-3 (D^N^SG der=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-3) (ADJP-PRD (ADJ gelijch=gleich) (PP *ICH*-4)) (BEPI^3^SG is=sein) (PP-4 (P as=als) (NP (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG cristal=_)))))) (, .=_) (META <,>) (CP-ADV (C Want=wande) (IP-SUB (META <,>) (CPX-CMP (C as=als) (IP-SUB (NP-SBJ (NPR^N^SG Beda=_)) (VBPI^3^SG spricht=sprechen))) (META <,>) (NP-SBJ-LFD (D^N^PL die=der) (N^N^PL wassere=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-5 (D^N^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-5) (ADVP (ADV da=da)) (BEPI^3^PL synt=sein)))) (, /=/) (META <,>) (NP-SBJ-RSP (D^N^PL die=der)) (BEPI^3^PL synt=sein) (ADJP-PRD (ADJ gelijch=gleich) (META <,>) (CPX-CMP (C as=als) (IP-SUB (BEDS^3^SG were=sein) (NP-SBJ (PRO^N^PL sij=er)) (VBN gevroren=frieren)))))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,118)) ( (IP-MAT (CONJ Vnd=und) (PP (P va=von) (NP (D^D^SG de=der))) (VBPI^3^SG saget=sagen) (NP-SBJ (NPR^N^SG Dauid=David)) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG Selter=psalter))) (ADVP (ADV also=also)) (, .=_) (META <:>) (IP-MAT-SPE-CONJ (META <">) (CP-CAR-SPE (WNP-OB2-1 (WD^A^PL Welche=welch)) (C 0) (IP-SUB-SPE (NP-OB2 *T*-1) (NP-SBJ (PRO^N^SG du=du)) (VBPI^2^SG deckes=_) (NP-OB1 (PRO$^A^SG syn=sein) (N^A^SG ouerdeyl=_)) (PP (P mit=mit) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL wasseren=_))))) (, .=_) (META <,>) (NP-SBJ-LFD (D^N^SG Dat=der) (Q^N^SG ander=ander) (N^N^SG deyl=teil) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL wassere=_))) (, /=/) (META <,>) (NP-SBJ-RSP (D^N^SG dat=der)) (BEPI^3^SG is=sein) (VBN gelaissen=lassen) (PP (P vnder=unter) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG firmament=firmament))) (PP (PP (P in=in) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG luycht=_))) (CONJP (CONJ ind=und) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG erden=erde))))) (PP (P as=als) (PP (PP (P in=in) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG See=see))) (CONJP (CONJ ind=und) (PP (P in=in) (NP (Q^D^PL andere=ander) (N^D^PL wassere=_)))))) (, .=_) (META <.>) (META <">))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,119)) ( (IP-MAT (IP-MAT-o (, §=§) (PP (P Jn=in) (NP (D^D^SG dem=der) (ADJ^D^SG derden=dritte) (N^D^SG dache=_))) (VBDI^3^SG vergaderde=_) (NP-SBJ (N^D^SG got=gott)) (NP-OB1 (D^N^PL die=der) (N^N^PL wassere=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (BEDI^3^PL waren=sein) (PP (P vnder=unter) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG firmamet=_))) (PP (P in=in) (NP (ONE^D^SG eyn=ein) (N^D^SG plaitze=_))))))) (, .=_) (CONJP (CONJ Vnd=und) (IPX-MAT=o (PP (ADV dae=da) (P entusschen=entzwischen)) (NP-OB1 (D^A^SG die=der) (N^A^SG erde=erde)))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,120)) ( (IP-MAT (CONJ vnd=und) (ADVP (ADV dae=da)) (VBDI^3^SG begunde=beginnen) (NP-SBJ (D^N^SG die=der) (N^N^SG erde=erde)) (IP-INF (RP vort=fort) (TO zo=zu) (VB bryngen=fortbringen) (NP-OB1 (NP-OB1 (D^A^SG dat=der) (ADJ^A^SG groene=_) (N^A^SG grass=_)) (CONJP (CONJ ind=und) (NP-OB1 (D^A^PL die=der) (ADJ^A^PL vruchtbare=_) (N^A^PL boume=_))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,121)) ( (IP-MAT (PP (P Vp=auf) (NP (D^A^SG diesen=dieser) (N^A^SG dach=tag))) (BEPI^3^SG is=sein) (VBN getziret=_) (RDN worden=werden) (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (ADJ^N^SG erdische=erdisch) (N^N^SG Paradijse=_)) (, /=/) (META <,>) (CPX-CMP (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (NPR^N^SG Vincentius=_)) (VBPI^3^SG spricht=sprechen))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,122)) ( (IP-MAT (CONJ Vnd=und) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (HVPI^3^SG hait=haben) (NP-OB1 (D^A^SG dat=der)) (VBN getziert=_) (PP (P mit=mit) (NP (D^D^PL den=der) (ADJS^D^PL allerlustlichsten=_) (N^D^PL beumen=_))) (, .=_) (META <,>) (PP (P mit=mit) (NP (NP (N^D^SG grass=_)) (CONJP (CONJ ind=und) (NP (Q^D^PL anderen=ander) (ADJ^D^PL vruchtberen=_) (N^D^PL gebeumtze=_))))) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (PP (P Jn=in) (NP (D^D^SG dem=der))) (BEPI^3^SG is=sein) (NP-SBJ (NP-SBJ (Q^N^SG geyn=kein) (ADJ^N^SG vnredelich=unredlich) (N^N^SG dier=_)) (, .=_) (META <,>) (CONJP (NP-SBJ (Q^N^SG geyn=kein) (N^N^SG vngewidder=ungewitter)))) (, .=_) (META <,>)) (IP-MAT-CONJ (NP-SBJ (D^N^PL Die=der) (N^N^PL beume=_)) (VBPI^3^PL dragen=tragen) (NP-TMP (N^G^SG iairs=jahr)) (NP-TMP (NUM^A^PL zwey=zwei) (N^A^PL mail=mal)) (NP-OB1 (N^A^SG vrucht=_))) (IP-MAT-CONJ (CONJ ind=und) (NP-SBJ *pro*) (BEPI^3^SG is=sein) (NP-TMP (Q^A^SG alle=all) (N^A^SG zijt=zeit)) (ADJP-PRD (ADJ voll=voll) (NP-POS (ADJ^G^SG goedes=gut) (N^G^SG roichs=_))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,123)) ( (IP-MAT (, §=§) (PP (P Jn=in) (NP (D^D^SG dem=der) (ADJ^D^SG veirden=vierte) (N^D^SG dach=tag))) (VBPI^3^SG schoiff=_) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (NP-OB1 (NUM^A^PL zwey=zwei) (ADJ^A^PL grois=grosz) (N^A^PL liechte=licht)) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (NP-SBJ (D^N^SG dat=der)) (BEPI^3^SG is=sein) (NP-PRD (NP-PRD (D^N^SG die=der) (N^N^SG sonne=sonne)) (CONJP (CONJ ind=und) (NP-PRD (D^N^SG de=der) (N^N^SG maen=_))) (CONJP (CONJ ind=und) (NP-PRD (D^N^PL die=der) (N^N^PL sterne=stern) (PP (P mit=mit) (NP (D^D^PL den=der) (NUM^D^PL seuen=sieben) (N^D^PL planeten=planet))))) (, /=/) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (NP-OB1 (D^A^SG den=der) (N^A^SG hemel=himmel)) (VBPI^3^PL tzieren=zieren)) (CONJP (CONJ ind=und) (IP-SUB (NP-SBJ *con*) (NP-OB1 (D^A^SG die=der) (N^A^SG erde=erde)) (VBPI^3^PL verluchte=verleuchten))) (CONJP (CONJ ind=und) (IP-SUB (NP-SBJ *con*) (NP-OB1 (D^A^PL die=der) (N^A^PL zijde=zeit)) (VBPI^3^PL verscheyden=verscheiden)))))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,124)) ( (IP-MAT (, §=§) (PP (P Jn=in) (NP (D^D^SG den=der) (ADJ^D^SG vunfften=_) (N^D^SG dage=tag))) (VBDI^3^SG schoiff=_) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (NP-OB1 (D^A^PL die=der) (N^A^PL (N^A^PL voegel=vogel) (CONJ ind=und) (N^A^PL vische=fisch))) (, /=/) (META <,>) (CP-THT-PRP (C vp=auf) (C dat=dasz) (IP-SUB (IPX-SUB=o (NP-SBJ (D^N^PL die=der) (N^N^PL wassere=_)) (PP (P mit=mit) (NP (N^D^PL vische=fisch)))) (CONJP (CONJ ind=und) (IP-SUB-o (NP-SBJ (D^N^SG die=der) (N^N^SG lucht=_)) (PP (P mit=mit) (NP (N^D^PL voegelen=vogel))) (VBN geziert=zieren) (RDDI^3^SG wurde=werden))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,125)) ( (IP-MAT (, §=§) (PP (P Jn=in) (NP (D^D^SG dem=der) (ADJ^D^SG sesden=_) (N^D^SG dage=tag))) (VBDI^3^SG schoiff=_) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (NP-OB1 (Q^A^PL mancherley=mancherlei) (N^A^PL diere=_)) (, /=/) (IP-MAT-CONJ (CONJ ind=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG schoiff=_) (NP-OB1 (D^D^SG dem=der) (N^D^SG mynschen=mensch)) (PP (P va=von) (NP (N^D^SG slijch=_) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG erden=erde)))) (, /=/)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG bildede=_) (NP-OB1 (D^A^SG den=der) (N^A^SG mynschen=mensch)) (PP (P na=nach) (NP-RFL (PRO^D^SG sich=er) (ADJ^D^SG seluen=_))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,126)) ( (FRAG (NP-SBJ-X *exp*) (NEG Niet=nicht) (ADVP (ADV also=also)) (TO zo=zu) (VB verstain=verstehen) (META <,>) (CP-THT-X (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (NP-OB1 (ONE^A^SG eyn=ein) (N^A^SG lycham=_)) (HVPS^3^SG haue=haben) (PP (P mit=mit) (NP (N^D^SG (N^D^SG gestalt=gestalt) (CONJ ind=und) (N^D^SG vnderscheit=unterschied)) (NP-POS (D^G^PL der=der) (ADJ^G^PL lijfflicher=_) (N^G^PL geleder=_)))) (PP (P as=als) (NP (D^N^SG der=der) (ADJ^N^SG vysswendich=_) (N^N^SG mysch=_))))) (META <,>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,127a)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^SG dat=der)) (BEPI^3^SG is=sein) (NP-PRD (D^N^SG der=der) (N^N^SG lycham=_)) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (CONJ sunder=sondern) (NP-OB1 (D^A^SG den=der) (ADJ^A^SG inwendigen=_) (N^A^SG mynschen=mensch)) (HVPI^3^SG hait=haben) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (VBN geschaffen=schaffen) (PP (P nae=nach) (NP (PRO$^D^SG synre=sein) (N^D^SG (N^D^SG bildug=_) (CONJ ind=und) (N^D^SG gelijchenisse=_)))) (META <,>)) (IP-MAT-CONJ (NP-SBJ (D^N^SG dat=der)) (BEPI^3^SG is=sein) (NP-PRD (D^N^SG die=der) (N^N^SG sele=seele) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (WD^N^SG welche=welch)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (PP (P in=in) (NP-RFL (PRO^D^SG yr=er))) (HVPI^3^SG hait=haben) (NP-OB1 (NUM^A^PL drij=drei) (N^A^PL krefft=kraft)))) (, /=/) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-2 (D^N^SG die=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-2) (ADVP (ADV doch=doch)) (NP-PRD (ONE^N^SG eyn=ein)) (BEPI^3^SG is=sein) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG de=der) (N^D^SG wesen=wesen))) (, .=_) (META <,>) (CPX-CMP (C so=so) (IP-SUB (IP-SUB-o (ADVP (ADV ouch=auch)) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (BEPI^3^SG is=sein) (NP-PRD (ONE^N^SG eyn=ein)) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG wesen=wesen)))) (CONJP (CONJ ind=und) (IPX-SUB=o (ADJP-PRD (ADJ drijveldich=_)) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG persoin=person)))))))))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,127b)) ( (IP-MAT-SPE (CONJ Vnd=und) (NP-SBJ (D^N^SG dieselue=derselbe) (ADJ^N^SG vernunfftige=_) (N^N^SG sele=seele)) (BEPI^3^SG is=sein) (ADJP-PRD (ADV vnsichtber=_) (META <,>) (ADJ vnlijfflich=_) (, /=/) (META <,>) (ADJ vnzerstoirlich=_) (CONJ ind=und) (ADJ vndoetlich=untötlich)) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,128)) ( (IP-MAT (, §=§) (NP-SBJ (ADJ^N^SG Sent=sancte) (NPR^N^SG Augustijn=Augustin)) (VBPI^3^SG spricht=sprechen) (PP (P jn=in) (NP (D^D^SG dem=der) (, .=_) (NUM^D^SG xij=xii) (, .=_) (N^D^SG boich=buch) (PP (P va=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG stat=stadt) (NP-POS (N^G^SG gotz=gott)))))) (, .=_) (META <,>) (CP-THT (C 0) (IP-SUB (NP-OB1 (D^A^SG Dat=der) (ADJ^A^SG mynschlich=menschlich) (N^A^SG geslecht=geschlecht)) (HVPI^3^SG hait=haben) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (PP (ADV+P hervmb=herum)) (RP in=ein) (VBN gesatzt=einsetzen) (PP (P van=von) (NP (ONE^D^SG eynen=ein) (N^D^SG mynschen=mensch))) (, /=/) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (PP (ADV+P damit=damit)) (VBDS^3^SG (VBDS^3^SG bewijsde=beweisen) (CONJ ind=und) (VBDS^3^SG geue=geben)) (IP-INF (TO zo=zu) (VB verstain=verstehen) (, /=/) (META <,>) (CP-QUE-SUB (WADJP-PRD-1 (WADV wie=wie) (ADJ angeneme=_)) (C dat=dasz) (IP-SUB (ADJP-PRD *T*-1) (NP-SBJ-X (EX^N^SG idt=er)) (NP-OB1 (PRO^D^SG ym=er)) (BEPS^3^SG sij=sein) (, /=/) (NP-X (PP (P in=in) (NP (Q^D^PL vijl=_) (N^D^PL dynge=ding))) (N^N^SG eynicheit=_))))))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,129)) ( (IP-MAT (ADVP (ADVR Mer=viel)) (PP (P durch=durch) (NP (D^A^SG de=der) (ADJ^A^SG groissen=grosz) (N^A^SG vall=_) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL sunden=sünde)))) (BEPI^3^PL syn=sein) (NP-SBJ (D^N^PL die=der) (N^N^PL myschen=_)) (ADJP-PRD (ADV also=also) (ADJ gebrechlich=gebrechlich) (CP-DEG *ICH*-1)) (RDN worden=werden) (, /=/) (META <,>) (CP-DEG-1 (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^PL die=der) (N^N^PL beiste=_)) (ADVP (ADVR (ADVR sicherlicher=sicherlich) (CONJ ind=und) (ADVR vridlicher=_)) (PP *ICH*-2)) (PP (P vnder=unter) (NP (PRO^D^PL malckander=malkander))) (VBPI^3^PL leuen=leben) (PP-2 (P dan=dann) (NP (D^N^PL die=der) (N^N^PL mynschen=mensch))))) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (NP-SBJ (D^N^SG Dat=der)) (BEPI^3^SG is=sein) (ADVP (ADV nye=nie)) (VBN gevreischt=_) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB-o (NP-SBJ (D^N^PL die=der) (N^N^PL leuwen=_)) (PP (P vnder=unter) (NP-RFL (PRO^D^PL sich=er))) (, /=/) (CONJP (CONJ off=oder) (IPX-SUB=o (NP-SBJ (D^A^PL die=der) (N^A^PL drachen=drachen)) (PP (P vnder=unter) (NP-RFL (PRO^D^PL sich=er))) (CONJP (FW 7c=etc)))) (, .=_) (NP-OB1 (Q^A^SG sulchen=solch) (N^A^SG strijt=_)) (VBN gevoirt=_) (HVPI^3^PL hauen=haben) (META <,>) (CPX-CMP (C als=als) (IP-SUB (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^PL die=der) (N^N^PL mynsche=mensch)) (VBN gedain=thun) (HVPI^3^PL haint=haben)) (CONJP (CONJ ind=und) (IP-SUB (NP-SBJ *con*) (ADVP (ADV noch=noch)) (VBPI^3^PL doin=thun))))))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,130)) ( (IP-MAT (, §=§) (PP (P Jn=in) (NP (D^D^SG den=der) (ADJ^D^SG seuenden=siebte) (N^D^SG dage=tag))) (VBDI^3^SG restede=resten) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (PP (P van=von) (NP (Q^D^SG allem=all) (N^D^SG werck=werk) (META <,>) (CP-REL (WNP-OB1-1 (D^A^SG dat=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-OB1 *T*-1) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (VBN geschaffen=schaffen) (HVDI^3^SG hadde=haben))))) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (CONJ ind=und) (NP-SBJ *con*) (VBPI^3^SG macht=machen) (NP-OB1 (INDPRO^A^SG niet=nichts)) (ADVP (ADV dan=dann)) (NP-TMP (D^A^SG denseluen=derselbe) (N^A^SG dach=tag))) (IP-MAT-CONJ (CONJ ind=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG gebenedide=_) (NP-OB1 (D^A^SG den=der))) (IP-MAT-CONJ (CONJ ind=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG machte=machen) (NP-OB1 (PRO^A^SG yn=er)) (ADJP-SMC (ADJ hillich=heilig)) (, .=_) (META <,>)) (FRAG-CONJ (NP-SBJ-X *exp*) (NEG Niet=nicht) (ADVP (ADV also=also)) (TO zo=zu) (VB verstain=verstehen) (META <,>) (CP-THT-X (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (BEPS^3^SG sij=sein) (ADJP-PRD (ADJ moede=müde)) (RDN worden=werden) (PP (P durch=durch) (NP (D^A^SG die=der) (N^A^SG (N^A^SG wirckung=wirkung) (CONJ off=oder) (N^A^SG scheppung=_)))))) (, /=/) (META <,>) (CONJP (ADVR Mer=viel) (CP-THT (ADV also=also) (META <,>) (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (RP vp=auf) (VBN gehoirt=aufhören) (HVPI^3^SG hait=haben) (IP-INF (TO zo=zu) (VB machen=machen) (NP-OB1 (ADJ^A^PL nuwe=neu) (N^A^PL creature=creatur) (META <,>) (CP-REL (WNP-POS-2 (WD^G^PL welcher=welch)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ (NP-POS *T*-2) (N^N^SG (N^N^SG materie=materie) (CONJ off=oder) (N^N^SG gelijchenisse=_))) (NEG niet=nicht) (RP vur=vor) (VBN gemacht=vormachen) (NEG en=en) (BEDS^3^PL weren=sein))))))))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,131)) ( (FRAG (CONJ Vnd=und) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (ADJ^N^SG sent=sancte) (NPR^N^SG Johan=Johann)) (VBPI^3^SG spricht=sprechen) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG ewangelio=evangelium))) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (, .=_) (NUM^D^SG v=v) (, .=_) (N^D^SG cap=capitel))) (, .=_) (META <:>))) (IP-MAT-SPE-CONJ (META <">) (NP-POS (PRO$^N^SG Myn=mein) (N^N^SG vader=vater)) (VBPI^3^SG wirckt=wirken) (PP (P bis=bis) (ADVP (ADV nu=nun))) (, /=/)) (IP-MAT-SPE-CONJ (CONJ ind=und) (NP-SBJ (PRO^N^SG ich=ich)) (VBPI^1^SG wircke=_) (, .=_) (META <.>) (META <">))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,132)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^SG Dat=der)) (BEPI^3^SG is=sein) (TO zo=zu) (VB verstain=verstehen) (PP (P van=von) (NP (ONE^D^SG eynre=ein) (ADJ^D^SG stediger=_) (META <,>) (ADJ^D^SG dienstberlicher=_) (N^D^SG (N^D^SG hantreychug=_) (CONJ ind=und) (N^D^SG enthaldung=_)) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL creaturen=creatur)))) (META <,>) (IP-X-CONJ (CONJ want=wande) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (VBPI^3^PL leest=lassen) (NEG niet=nicht) (IP-INF (IP-INF (RP aff=ab) (TO tzo=zu) (VB regieren=abregieren)) (CONJP (CONJ ind=und) (IP-INF (TO tzo=zu) (VB enthalden=enthalten) (META <,>) (CP-FRL-OB1 (WNP-OB1-1 (D^A^SG dat=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-OB1 *T*-1) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (VBN geschaffen=schaffen) (HVPI^3^SG hait=haben)))))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,133)) ( (IP-MAT (CONJ Jnd=und) (PP (ADV+P dairjnne=darin)) (RDPI^3^SG wirt=werden) (VBN offenbairt=_) (NP-SBJ (D^N^SG die=der) (ADJS^N^SG ouerste=ober) (N^N^SG volkomenheit=_) (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG scheppers=_))) (META <,>) (IP-X-CONJ (CONJ want=wande) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (BEPI^3^SG is=sein) (NP-OB1 (PRO^D^SG ym=er) (ADJ^D^SG selffs=_)) (ADJP-PRD (ADJ genoichsam=_))) (IP-MAT-CONJ (CONJ ind=und) (NP-SBJ *con*) (VBPI^3^SG behouet=_) (NP-OB1 (D^G^PL der=der) (N^G^PL creaturen=creatur)) (NEG niet=nicht) (, /=/) (META <,>)) (IP-MAT-CONJ (ADVP (ADVR mer=viel)) (NP-SBJ (D^N^PL die=der) (N^N^PL creature=creatur)) (VBPI^3^PL behouen=beheben) (NP-OB1 (PRO^G^SG sijnre=er)) (META <,>)) (IP-X-CONJ (C want=wande) (NP-SBJ (D^N^SG die=der) (N^N^SG (N^N^SG krafft=kraft) (CONJ ind=und) (N^N^SG mogenheit=_)) (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG scheppers=_))) (BEPI^3^SG is=sein) (NP-OB1 (Q^D^PL allen=all) (N^D^PL creature=creatur)) (NP-PRD (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG vrsach=ursache) (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG wesens=wesen))) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,134)) ( (FRAG (PP (P Uan=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG scheppunge=_) (NP-POS (N^G^SG (NPR^G^SG adams=adam) (CONJ ind=und) (NPR^G^SG Euen=_)) (META <,>) (NP-PRN (D^G^PL der=der) (ADJ^G^PL eyrster=_) (N^G^PL mynschen=mensch))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,135)) ( (IP-MAT (, §=§) (INTJP (FW Nota=_)) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG de=der) (ADJ^D^SG eyrsten=erste) (N^D^SG iair=jahr) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG tzijt=zeit)) (META <,>) (CP-REL (WPP-1 (P in=in) (WNP (WD^D^SG welchem=welch))) (C 0) (IP-SUB (PP *T*-1) (NP-SBJ (NPR^D^SG Adam=adam)) (VBN geschaffen=schaffen) (RDDI^3^SG wart=werden) (PP (P vp=auf) (NP (D^D^SG den=der) (ADJ^D^SG sesden=_) (D^D^SG dach=tag))))))) (META <,>) (PP (P bis=bis) (P vp=auf) (NP (D^A^SG die=der) (N^A^SG tzijt=zeit) (META <,>) (CP-REL (WADVP-2 0) (C dat=dasz) (IP-SUB (ADVP *T*-2) (NP-SBJ (NPR^N^SG Cristus=christ)) (NP-PRD (N^N^SG mynsch=mensch)) (RDDI^3^SG wart=werden))))) (, /=/) (META <,>) (BEPI^3^PL syn=sein) (VBN verlouffen=verlaufen) (, .=_) (NP-SBJ (NUMP (NUM^N^PL v=v) (, .=_) (NUM^N^PL dusent=tausend) (, .=_) (NUM^N^PL c=c) (, .=_) (CONJ ind=und) (, .=_) (NUM^N^PL xcix=xcix)) (, .=_) (N^N^PL iair=jahr)) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,136)) ( (IP-MAT (PP (P IN=in) (NP (D^D^SG dem=der) (ADJ^D^SG eyrsten=erste) (N^D^SG iare=jahr) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG werlt=welt)))) (PP (P vp=auf) (NP (D^D^SG den=der) (ADJ^D^SG sesden=_) (N^D^SG dach=tag))) (META <,>) (PP (P als=als) (ADVP (RP vur=vor) (VBN geschreuen=vorschreiben))) (META <,>) (PP (P vp=auf) (NP (D^D^SG den=der) (, .=_) (NUM^D^SG xxv=xxv) (, .=_) (N^D^SG dach=tag) (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG Mertzen=märz)))) (HVPI^3^SG hait=haben) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (VBN geschaffen=schaffen) (NP-OB1 (NPR^A^SG Adam=adam)) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG slijch=_) (NP-POS (D^G^SG der=der) (ADJ^G^SG roeder=_) (N^G^SG erden=erde)))) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG acker=acker) (PP (P by=bei) (NP (NPR^D^SG Damascken=_))))) (META <,>) (NP-SMC (ONE^N^SG eyn=ein) (ADJ^N^SG volwassen=vollwachsen) (N^N^SG man=mann)) (, /=/) (META <,>) (PP (P nae=nach) (NP (PRO$^D^SG syne=sein) (N^D^SG bilde=_))) (, .=_) (META <;>) (IP-MAT-CONJ (CONJ Jnd=und) (CP-ADV (C als=als) (IP-SUB (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (VBN geschaffen=schaffen) (BEDI^3^SG was=sein)) (CONJP (CONJ ind=und) (IP-SUB (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG stonde=stehen) (ADJP-PRD (ADJ nacket=nackt)) (PP (P vur=vor) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG heren=herr))))))) (, .=_) (META <,>) (PP (P van=von) (NP (N^D^SG stunt=stunde)) (ADV an=an)) (PP (P mit=mit) (NP (RP vp=auf) (VBN^D^PL gehauen=aufheben) (N^D^PL henden=hand))) (VBDI^3^SG saget=sagen) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (NP-OB2 (N^D^SG got=gott)) (NP-OB1 (N^A^SG danck=dank)) (, /=/) (META <,>) (PTP (VBG sprechende=sprechen)) (, .=_) (META <:>)) (IP-MAT-SPE-CONJ (META <">) (INTJ O=oh) (NP-VOC (N^N^SG here=herr)) (META <,>) (NP-SBJ (PRO$^N^PL dyne=dein) (N^N^PL hende=hand)) (HVPI^3^PL hauen=haben) (NP-OB1 (PRO^A^SG mich=ich)) (VBN gemacht=machen) (, .=_)) (IP-MAT-SPE-CONJ (CONJ ind=und) (PP (ADV+P dairumb=darum)) (ADVP (ADV nu=nun)) (ADVP (ADV vortan=_)) (VBI^2^SG gedenck=gedenken) (NP-OB1 (PRO^G^SG mijnre=ich)) (, /=/) (META <,>) (CP-THT-SPE (C dat=dasz) (IP-SUB-SPE (IP-SUB-SPE (NP-SBJ (PRO^N^SG du=du)) (NP-OB1 (PRO^A^SG mich=ich)) (HVPI^2^SG hais=haben) (VBN gemacht=machen) (PP (P als=als) (NP (N^A^SG slijch=_)))) (, .=_) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ *con*) (HVPI^2^SG hais=haben) (NP-OB1 (PRO^A^SG mich=ich)) (VBN gecleyt=kleiden) (PP (PP (P mit=mit) (NP (ONE^D^SG eynre=ein) (N^D^SG huyt=haut))) (CONJP (CONJ ind=und) (PP (P mit=mit) (NP (N^D^PL beynren=_))))))) (, .=_) (CONJP (CONJ ind=und) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ *con*) (HVPI^2^SG hais=haben) (NP-OB1 (PRO^A^SG mich=ich)) (RP tzosamen=zusammen) (VBN gesatzt=zusammensetzen) (PP (P van=von) (NP (N^D^PL beynen=bein) (CONJ ind=und) (N^D^PL aedere=_))))))) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,137)) ( (IP-MAT-SPE (VBI^2^SG verlijhe=_) (NP-OB2 (PRO^D^SG mir=ich)) (NP-OB1 (N^A^SG leuen=leben) (CONJ ind=und) (N^A^SG barmhertzicheit=barmherzigkeit) (FW 7c=etc)) (, .=_) (META ) (META <">) (IP-MAT-CONJ (CP-ADV (C Do=da) (IP-SUB (ADVP (ADV nu=nun)) (NP-SBJ (NPR^N^SG Adam=adam)) (VBN geschaffen=schaffen) (BEPI^3^SG was=sein) (NP-SMC (ONE^N^SG eyn=ein) (ADJ^N^SG vrisscher=frisch) (META <,>) (ADJ^N^SG weydelicher=_) (N^N^SG man=mann)))) (, /=/) (META <,>) (HVPI^3^SG hait=haben) (NP-OB1 (PRO^A^SG yn=er)) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott) (NP-PRN (D^N^SG der=der) (N^N^SG here=herr))) (VBN begifftiget=_) (PP (P mit=mit) (NP (ADJP (ADV so=So) (ADJ^D^SG groisser=grosz) (CP-DEG *ICH*-1)) (N^D^SG genaide=_))) (, /=/) (META <,>) (CP-DEG-1 (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (PP (P sonder=sonder) (NP (N^A^SG meyster=meister) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-2 (D^N^SG der=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-2) (NP-OB1 (PRO^A^SG yn=er)) (VB leren=lehren) (BEDS^3^SG were=sein))))) (, /=/) (META <,>) (ADVP (ADVR mer=viel) (ADV alleyne=allein)) (PP (P vyss=aus) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG krafft=kraft) (NP-POS (D^G^SG der=der) (ADJ^G^SG oirspruncklicher=_) (N^G^SG gerechticheit=_)))) (, .=_) (ADVP (ADV volkomelichen=_)) (VBN (VBN gewist=wissen) (CONJ ind=und) (VBN verstanden=verstehen)) (NP-OB1 (D^A^PL die=der) (, .=_) (NUM^A^PL vij=vii) (, .=_) (N^A^PL vrien=_) (N^A^PL kunste=kunst)))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,138)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (PRO^N^SG He=er)) (HVPI^3^SG hait=haben) (ADVP (ADV ouch=auch)) (NP-OB1 (N^A^PL bekentenisse=bekenntnis) (NP-POS *ICH*-1)) (HVN gehat=haben) (NP-POS-1 (NP-POS (Q^G^PL aller=all) (N^G^PL kruyder=_)) (, .=_) (META <,>) (CONJP (NP-POS (Q^G^PL aller=all) (N^G^PL beume=_))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (NP-POS (Q^G^PL aller=all) (N^G^PL metalle=_))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (NP-POS (Q^G^PL aller=all) (ADJ^G^PL edeler=edel) (N^G^PL gesteyne=_))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (NP-POS (Q^G^PL aller=all) (N^G^PL voegele=_))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (NP-POS (Q^G^PL aller=all) (N^G^PL beysten=_))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (NP-POS (Q^G^PL aller=all) (N^G^PL vische=fisch))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (NP-POS (Q^G^PL aller=all) (NP (NP (N^G^PL slangen=schlange)) (CONJP (CONJ ind=und) (NP (VBGI^G^PL krueffender=_) (N^G^PL diere=_))))))) (, .=_) (IP-MAT-CONJ (CONJ Vnd=und) (META <,>) (IP-INF (ADVP (ADV intgemeyne=ingemein)) (TO zo=zu) (VB sagen=sagen)) (META <,>) (HVPI^3^SG hait=haben) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (HVN gehat=haben) (NP-OB1 (ADJ^A^PL volkomeliche=volkomehelich) (N^A^PL bekentenisse=bekenntnis) (NP-POS (Q^G^PL aller=all) (N^G^PL creaturen=creatur))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,139)) ( (IP-MAT (CONJ Vnd=und) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (ADV noch=noch) (QR^N^SG mere=viel)) (BEPI^3^SG is=sein))) (META <,>) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (HVDI^3^SG hadde=haben) (NP-OB1 (ADJP (ADJR^A^SG (ADJR^A^SG clairlicher=_) (CONJ ind=und) (ADJR^A^SG volkomener=vollkommen)) (PP *ICH*-1)) (N^A^SG verstant=verstand)) (PP (PP (P van=von) (NP (D^D^SG der=der) (ADJ^D^SG hilliger=heilig) (N^D^SG drijueldicheit=_))) (CONJP *ICH*-2)) (PP-1 (P dan=dann) (ADV ye=je) (NP (N^N^SG mynsch=mensch))) (, .=_) (META <,>) (CONJP-2 (ADV so=so) (ADV ouch=auch) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG mynschwerdung=_) (NP-POS (NPR^G^SG Cristi=christ))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,140)) ( (IP-MAT (CONJ Vnd=und) (PP (ADV+P dairumb=darum)) (HVPI^3^SG hait=haben) (NP-OB1 (PRO^A^SG yn=er)) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (VBN gesetzt=setzen) (PP (P als=als) (NP (NP (ONE^A^SG eyn=ein) (N^A^SG Keyser=kaiser)) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP (ONE^A^SG eyn=ein) (ADJS^A^SG ouersten=ober) (N^A^SG Pays=_) (NP-POS (D^G^SG der=der) (ADJ^G^SG gantzer=ganz) (N^G^SG werlt=welt)))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,141)) ( (IP-MAT (CONJ Vnd=und) (CP-THT-LFD (CP-THT (C vp=auf) (C dat=dasz) (IP-SUB (ADVP (ADV he=_)) (NP-SBJ (Q^N^PL alle=all) (N^N^PL creaturen=creatur) (NP-POS (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG hymmels=_)) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG erden=erde))))) (NP-OB1 (NPR^A^SG Adam=adam)) (VBDI^3^PL erkenten=_) (PP (P als=als) (NP (PRO$^A^SG yren=sein) (N^A^SG heren=herr))))) (, .=_) (CONJP (CONJ Vnd=und) (CP-THT (C vp=auf) (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-OB2 (D^D^PL den=der) (N^D^PL mynschen=mensch)) (NP-SBJ (NP-SBJ (D^A^SG die=der) (N^A^SG eygentschafft=_)) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (D^A^SG dye=der) (N^A^SG krafft=kraft))) (NP-POS (Q^G^PL aller=all) (N^G^PL dynge=ding))) (RDPI^3^SG wyrt=werden) (RP vp=auf) (VBN gedain=aufthun))))) (META <,>) (ADVP-RSP (ADV So=so)) (VBDI^3^SG geboit=gebieten) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott) (NP-PRN (D^N^SG der=der) (N^N^SG here=herr))) (NP-OB2 (Q^D^SG aller=all) (N^D^SG hymmelsche=_) (N^D^SG ritterschaff=ritterschaft)) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG sy=er)) (NP-OB1 (Q^A^SG alle=all) (N^A^SG creature=creatur)) (, /=/) (PP (P (P vur=vor) (CONJ ind=und) (P zo=zu)) (, /=/) (NP (NPR^A^SG Adam=adam))) (VBDS^3^SG brechte=bringen) (, .=_) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (NP-OB2 (NP-OB2 (ONE^D^SG eynem=ein) (ADJ^D^SG yglichem=_) (N^D^SG geslechte=geschlecht)) (CONJP *ICH*-1) (CONJP *ICH*-2) (CONJP *ICH*-3)) (NP-OB1 (PRO$^A^SG syn=sein) (ADJ^A^SG eygen=eigen) (N^A^SG namen=name)) (RP in=ein) (VBDS^3^SG setzte=_) (, .=_) (CONJP-1 (CONJ vnd=und) (NP-OB2 (Q^D^PL allen=all) (N^D^PL sternen=stern))) (, .=_) (META <,>) (CONJP-2 (NP-OB2 (Q^D^PL allen=all) (N^D^PL voegelen=_))) (, .=_) (CONJP-3 (CONJ vnd=und) (NP-OB2 (Q^D^PL allen=all) (N^D^PL vischen=fisch))))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,142)) ( (IP-MAT (CONJ Ven=und) (NP-SBJ (NPR^N^SG Adan=_)) (VBDI^3^SG gaff=geben) (NP-OB2 (NP-OB1 (Q^D^SG allem=all) (N^D^SG gedirtzte=_)) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-OB2 (Q^D^PL allen=all) (ADJP (VBGI^D^PL gaenden=gehen) (CONJ vnd=und) (VBGI^D^PL kriechenden=kriechen)) (N^D^PL dieren=_)))) (NP-OB1 (ADJ^A^PL bequeme=bequem) (N^A^PL namen=name) (, .=_) (META <,>) (CP-CMP (WNP-SMC-1 0) (C so=so) (IP-SUB (NP-SMC *T*-1) (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (ADVP (ADV ouch=auch)) (ADVP (ADV nu=nun)) (VBN genoempt=nennen) (RDPI^3^PL werden=werden)))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,143)) ( (IP-MAT (ADVP (ADVR Mer=viel)) (NP-SBJ-LFD (Q^N^PL alle=all) (Q^N^PL andere=ander) (N^N^PL creature=creatur) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^PL dye=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (ADJP-PRD (ADJ vnwandelber=_) (CONJ vnd=und) (ADJ vnbewegelich=unbeweglich)) (BEPI^3^PL synt=sein) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-PRN (ADVP (ADV als=als)) (BEPI^3^PL synt=sein) (NP-SBJ (NP-SBJ (N^N^PL berche=_)) (, .=_) (META <,>) (CONJP (NP-SBJ (N^N^SG jnsule=_))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (NP-SBJ (N^N^PL mere=meer))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (NP-SBJ (N^N^PL wassere=_))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (NP-SBJ (N^A^PL boeme=_))) (, .=_) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (Q^N^PL alle=all) (N^N^PL kruydere=_)))))))) (, .=_) (META <,>) (NP-SBJ-RSP (D^N^PL dye=der)) (BEPI^3^PL synt=sein) (PP (P vur=vor) (NP (PRO^A^SG yn=er))) (VBN gebracht=bringen) (, /=/) (META <,>) (PP (PP (NEG niet=nicht) (P mit=mit) (NP (ADJ^D^SG liifflicher=_) (N^D^SG gegenwerdicheyt=_))) (META <,>) (CONJP (ADVR Mer=viel) (PP (P durch=durch) (NP (D^A^SG dye=der) (ADJ^A^SG innerliche=_) (N^A^SG (N^A^SG bildung=bildung) (CONJ vnd=und) (N^A^SG schauunge=_)))))) (, .=_) (META <,>) (CP-ADV (C den=dann) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (NP-OB2 (Q^D^PL allen=all)) (PP (P nae=nach) (NP (PRO^D^SG yrre=ihr) (N^D^SG (N^D^SG eygenschafft=eigenschaft) (CONJ vnd=und) (N^D^SG nature=natur)))) (RP in=ein) (VBDI^3^SG satzde=_) (NP-OB1 (PRO$^A^PL yr=sein) (N^A^PL namen=name) (META <,>) (CP-CMP (WNP-SMC-2 0) (C als=als) (IP-SUB (NP-SMC *T*-2) (NP-SBJ (PRO^N^PL sy=er)) (ADVP (ADV nu=nun)) (PP (P z@=zu) (NP (D^D^SG @er=der) (N^D^SG zijt=zeit))) (VBN genoempt=nennen) (RDPI^3^PL werden=werden) (ADVP (ADV Jae=_)) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG spraeche=sprache) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-OB1 (D^A^SG dye=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (CONJP *ICH*-3)) (VBDI^3^SG hatte=haben) (, .=_) (CONJP-3 (CONJ ind=und) (NP-OB1 (PRO$^N^PL syne=sein) (N^N^PL naekoemelinge=_)))))))))))) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (NP-SBJ (D^N^SG dat=der)) (BEPI^3^SG is=sein) (ADVP (ADV noch=noch)) (NP-PRD (D^N^SG dye=der) (ADJ^N^SG juytsche=_) (N^N^SG spraech=sprache)) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,144)) ( (IP-MAT (IP-MAT-o (ADVP (ADV Nochtan=nochdann)) (ADVP (ADV so=so)) (HVPI^3^PL hauen=haben) (NP-SBJ (Q^N^PL alle=all) (Q^N^PL andere=ander) (N^N^PL zungen=zunge)) (PP (P nae=nach) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG (N^D^SG zerstoerunge=zerstörung) (CONJ vnd=und) (N^D^SG vermanchfeldigung=_)) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL spraechen=sprache)))) (, .=_) (NP-TMP (Q^A^SG alle=all) (N^A^SG zijt=zeit)) (RP an=an) (VBN gemirckt=anmerken) (NP-OB1 (D^A^SG den=der) (N^A^SG willen=wille) (NP-POS (D^G^SG des=der) (ADJ^G^SG eyrsten=erste) (N^G^SG insetzers=_)))) (CONJP (CONJ vnd=und) (IPX-MAT=o (PP (ADV+P dairnae=danach)) (NP-OB1 (N^A^PL namen=name)) (VBN gegeuen=geben) (NP-OB2 (D^D^PL den=der) (N^D^PL creaturen=creatur)) (, .=_) (META <,>) (CP-THT (ADV also=also) (C dat=dasz) (IP-SUB (ADVP (ADV noch=noch)) (NP-SBJ (D^N^SG dye=der) (ADJ^N^SG eyrste=erste) (N^N^SG insetzunge=einsetzung)) (ADJP-PRD (VBN werende=_)) (BEPI^3^SG is=sein))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,145)) ( (IP-MAT (CP-ADV (C So=so) (IP-SUB (ADVP (ADV nu=nun)) (NP-SBJ (NPR^N^SG Adam=adam)) (NP-SMC (NP-SMC (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG koenyng=_)) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-SMC (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG keyser=kaiser)))) (VBN gesatzt=setzen) (BEDI^3^SG was=sein) (PP (P van=von) (NP (N^D^SG got=gott))) (PP (P ouer=über) (NP (Q^A^PL alle=all) (N^A^PL dynge=ding))))) (, .=_) (META <,>) (HVDI^3^SG hayt=_) (NP-OB1 (PRO^A^SG yn=er)) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (VBN genomen=nehmen) (PP (PP (P vp=auf) (NP (D^D^SG denseluen=derselbe) (N^D^SG dach=tag))) (CONJP (CONJ vnd=und) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG derseluer=derselbe) (N^D^SG stat=statt) (META <,>) (CP-REL (WADVP-1 (ADV dae=da)) (C 0) (IP-SUB (ADVP *T*-1) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (VBN geschaffen=schaffen) (BEDI^3^SG was=sein))))))) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG bracht=bringen) (NP-OB1 (PRO^A^SG yn=er)) (PP (P in=in) (NP (D^A^SG dat=der) (N^A^SG paradijss=_))) (, .=_) (META <,>)) (IP-MAT-CONJ (NP-SBJ (D^N^SG dat=der)) (BEPI^3^SG is=sein) (, .=_) (PP (P vp=auf) (NP (N^D^SG duytsche=_))) (PP (P in=in) (NP (D^A^SG den=der) (N^A^SG boemgarden=_) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL (N^G^PL genoechden=_) (CONJ vnd=und) (N^G^SG lustlicheyt=_))) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WADVP-2 (ADV dae=da)) (C 0) (IP-SUB (ADVP *T*-2) (NP-TMP (Q^A^SG alle=all) (N^A^SG zijt=zeit)) (BEPI^3^SG is=sein) (NP-SBJ (ADJP-PRD (ADJ vijn=_) (CONJ vnd=und) (ADJ schoen=schön)) (META <,>) (N^N^SG wedder=wetter) (, .=_) (NP-PRN (CONJ noch=noch) (N^N^SG kelde=kälte) (CONJ noch=noch) (N^N^SG hitzde=_)))))) (, .=_) (META <,>))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (CP-FRL-SBJ-LFD (WNP-SBJ-3 (WPRO^N^SG wat=wer)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-3) (ADVP (ADV dae=da)) (VBPI^3^SG leefft=_) (NP-TMP (ONE^A^SG eyns=ein)))) (, .=_) (META <,>) (NP-SBJ-RSP (D^A^SG dat=der) (ADJP *ICH*-4)) (MDPI^3^SG mach=mögen) (NEG niet=nicht) (VB steruen=sterben) (, .=_) (META <,>) (ADJP-4 (ADJ voll=voll) (NP-POS (ADJ^G^PL schoner=schön) (N^G^PL boeme=_))) (, .=_) (META <,>) (CP-ADV (C dae=da) (IP-SUB (NP-SBJ (N^N^PL (CONJ noch=noch) (N^N^PL boume=_) (CONJ noch=noch) (N^N^PL blader=_) (, .=_) (META <,>) (CONJ noch=noch) (N^N^PL blomen=blume) (CONJ noch=noch) (N^N^PL frucht=frucht)) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-5 (WD^N^PL welch=welch)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-5) (RDPI^3^PL werden=werden)))) (RP off=ab) (VBPI^3^PL verdorren=abverdorren))) (META <,>)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (Q^N^PL alle=all) (N^N^PL dynge=ding)) (BEPI^3^PL synt=sein) (ADVP (ADV dae=da)) (ADJP-PRD (ADV so=so) (ADJ genoechlich=_) (CP-DEG *ICH*-6)) (IP-INF (RP an=an) (TO zo=zu) (VB syen=ansehen)) (META <,>) (CP-DEG-6 (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG idt=er)) (NP-OB1 (ONE^A^SG eyn=ein) (N^A^SG mynsche=mensch)) (VB (VB lusten=lusten) (CONJ vnd=und) (VB verwonderen=verwundern)) (MDPI^3^SG mach=mögen) (, .=_) (CONJP (FW 7c=etc)))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,146)) ( (IP-MAT (CONJ Ven=und) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (VBDI^3^SG satzde=_) (NP-OB1 (PRO^A^SG yn=er)) (PP (ADV+P dairynne=_)) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (NP-OB1 (WPRO^A^SG wat=wer)) (VBDS^3^SG wirckte=_) (, .=_) (META <,>) (PP (PP (NEG niet=nicht) (P van=von) (NP (NP-POS (N^G^SG noit=not)) (N^D^PL wegen=weg))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (ADVR mer=viel) (IP-INF-PRP (IP-INF-PRP (FOR vmb=um) (NP-OB1-RFL (PRO^A^SG sich=er)) (TO zo=zu) (VB vergetzen=vergötzen)) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-INF-PRP (TO zo=zu) (VB verlustieren=verlustieren)))))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,147)) ( (FRAG (INTJ O=oh) (NP-VOC (ADJS^N^SG allerdurchluchtichste=_) (META <,>) (ADJS^N^SG eirwirdichste=_) (ADJS^N^SG hoichgeborenste=_) (META <,>) (ADJS^N^SG allerhillichste=_) (N^N^SG keyser=kaiser) (META <,>) (NP-PRN (NPR^N^SG here=herr) (NPR^N^SG Adam=adam)) (META <,>) (NP-PRN (N^N^SG here=herr) (PP (P van=von) (NP (NP-POS (N^G^SG gotz=gott)) (N^D^SG genaden=gnade))) (META <,>) (NP-POS (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG paradijss=_)) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-POS (D^G^SG der=der) (ADJ^G^SG gantzer=ganz) (N^G^SG erden=erde))))) (META <,>) (NP-PRN (NP-PRN (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG vas=_) (META <,>) (ADJP (ADJ^N^SG voll=voll) (NP-POS (Q^G^SG aller=all) (N^G^SG (N^G^SG wijsheyt=weisheit) (CONJ vnd=und) (N^G^PL dogenden=tugend))))) (, .=_) (CONJP (FW 7c=etc)) (, .=_) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-PRN (N^N^SG vader=vater) (NP-POS (Q^G^PL aller=all) (N^G^PL mynschen=mensch)))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,148)) ( (IP-MAT (, §=§) (CP-ADV (C Da=da) (IP-SUB (ADVP (ADV nu=nun)) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott) (NP-PRN (D^N^SG der=der) (N^N^SG here=herr))) (VBDI^3^SG sach=sehen) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (Q^N^SG geyn=kein) (PP (P van=von) (NP (Q^D^PL allen=all) (ADJ^D^PL leuendigen=lebendig) (N^D^PL dyngen=ding)))) (ADJP-PRD (NP-COM (NPR^D^SG Adam=adam)) (ADJ gelijch=gleich)) (BEDI^3^SG was=sein))))) (META <,>) (VBDI^3^SG sprach=sprechen) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (, .=_) (META <:>) (IP-MAT-SPE-CONJ (META <">) (NP-SBJ-X (EX^N^SG Jt=er)) (BEPI^3^SG is=sein) (NEG niet=nicht) (ADJP-PRD (ADJ goit=gut)) (META <,>) (NP-OB1 (D^D^SG den=der) (N^D^SG mynschen=mensch)) (IP-INF-SPE-X (ADJP-PRD (ADJ alleyn=allein)) (TO zo=zu) (BE sijn=sein)) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,149)) ( (IP-MAT-SPE (VBI^2^PL laist=_) (IP-INF-SPE (NP-SBJ (PRO^A^PL vns=wir)) (VB machen=machen) (NP-OB1 (ONE^A^SG eyn=ein) (N^A^SG hulpe=_) (, .=_) (META <,>) (CP-REL-SPE (WNP-SBJ-1 (D^N^SG dye=der)) (C 0) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ *T*-1) (ADJP-PRD (NP-COM (PRO^D^SG ym=er)) (ADJ gelijch=gleich)) (BEPS^3^SG sy=sein) (, .=_) (META <,>) (IP-INF-PRP-SPE (FOR vmb=um) (NP-OB1 (N^A^PL kynderchyn=_) (CP-REL-SPE *ICH*-2)) (RP vort=fort) (TO zo=zu) (VB bringen=fortbringen) (, .=_) (META <,>) (CP-REL-SPE-2 (WNP-SBJ-3 (WD^N^PL welche=welch)) (C 0) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ *T*-3) (ADJP-PRD (NP-COM (PRO^D^PL yn=er)) (ADJ gelijch=gleich)) (BEPI^3^PL synt=sein))))))) (, .=_) (META <.>) (META <">))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,150)) ( (IP-MAT (CONJ Vnd=und) (ADVP (ADV rechte=recht)) (, /=/) (ADVP (ADV vort=fort)) (VBDI^3^SG sante=_) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (NP-OB1 (ONE^A^SG eyn=ein) (ADJ^A^SG suessen=süsz) (N^A^SG slaiff=_)) (PP (P vp=auf) (NP (D^D^SG derseluer=derselbe) (N^D^SG stat=statt))) (PP (P in=in) (NP (NPR^A^SG Adam=adam))) (, .=_) (META <,>) (NP-OB1-PRN (NP-OB1-PRN (NEG niet=nicht) (ONE^A^SG eyn=ein) (N^A^SG droum=_)) (META <,>) (CONJP (CONJ sunder=sondern) (NP-OB1-PRN (ONE^A^SG eyn=ein) (N^A^SG vertzuckung=_) (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG geistz=_))))) (, .=_) (META <;>) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (NPR^N^SG Adam=adam)) (VBDI^3^SG slieff=schlafen) (, .=_)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (D^N^SG der=der) (N^N^SG here=herr)) (VBDI^3^SG nam=nehmen) (NP-OB1 (ONE^A^SG eyn=ein) (N^A^SG ribbe=_) (PP (P van=von) (NP (PRO$^D^SG synre=sein) (N^D^SG sijden=seite))))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG fult=_) (NP-OB1 (D^A^SG dye=der) (N^A^SG stat=statt)) (PP (P mit=mit) (NP (N^D^SG vleisch=_))) (, .=_) (META <;>)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (PP (P viss=aus) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG ribbe=_))) (VBDI^3^SG macht=machen) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (NP-OB1 (ONE^A^SG eyn=ein) (N^A^SG wijff=weib)) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,151)) ( (IP-MAT (CONJ Vnd=und) (CP-ADV (C do=da) (IP-SUB (NP-SBJ (NPR^N^SG Adan=_)) (ADJP-PRD (ADJ wacker=_)) (RDDI^3^SG wart=werden))) (, .=_) (META <,>) (VBDI^3^SG braicht=bringen) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (NP-OB1 (D^A^SG dye=der) (N^A^SG vrauwe=_)) (PP (P vur=vor) (NP (NPR^A^SG Adam=adam))) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (NP-OB2 (PRO^D^SG yr=er)) (ADVP (ADV ouch=auch)) (NP-OB1 (ONE^A^SG eynen=ein) (N^A^SG namen=name)) (VBDS^3^SG geue=geben) (PP (P wye=wie) (NP (Q^D^PL anderen=ander) (N^D^PL creaturen=creatur))))) (META <;>) (IP-MAT-CONJ (CONJ Vnd=und) (CP-ADV (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (NPR^N^SG Adam=adam)) (BEPS^3^SG Sij=sein) (NP-PRD (N^N^SG sach=sache)))) (META <,>) (VBDI^3^SG sprach=sprechen) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (, .=_) (META <:>)) (IP-MAT-SPE-CONJ (META <">) (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (N^N^SG beyn=_)) (BEPI^3^SG is=sein) (PP (P van=von) (NP (PRO$^D^SG mynen=mein) (N^D^SG beynen=bein)))) (IP-MAT-SPE-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (N^N^SG vleisch=_)) (BEPI^3^SG is=sein) (PP (P van=von) (NP (PRO$^D^SG mynem=mein) (N^D^SG vleisch=_))) (, .=_)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (MDPI^3^SG sall=sollen) (RD werden=werden) (VBN geheischen=heiszen) (NP-SMC (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG wijff=weib)) (, .=_) (META <,>)) (IP-MAT-SPE-CONJ (CONJ Vnd=und) (NP-SBJ (D^N^SG der=der) (N^N^SG name=name) (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG wijffs=_))) (MDPI^3^SG sall=sollen) (VBN genent=nennen) (RD werden=werden) (NP-SMC (NPR^N^SG Eua=_)) (, .=_) (META <.>) (META <">))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,152)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^SG dat=der)) (BEPI^3^SG is=sein) (TO zo=zu) (VB sagen=sagen) (PP (P vp=auf) (NP (N^D^SG duytsche=_))) (NP-PRD (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG moder=_) (NP-POS (Q^G^PL aller=all) (ADJ^G^PL leuendigen=lebendig))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ-X *exp*) (BEPI^3^SG is=sein) (TO tzo=zu) (VB geleuuen=glauben) (META <,>) (CP-THT-X (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (NP-OB1 (PRO^A^SG sy=er)) (VBN geschaffen=schaffen) (HVPS^3^SG haue=haben) (ADJP-SMC (ADJP-SMC (ADVP (ADV alzo=also) (ADV wunderlich=wunderlich)) (ADJ schoene=schön) (PP (P van=von) (NP (N^D^SG lijff=leib)))) (CONJP (CONJ vnd=und) (PP (P mit=mit) (NP (ONE^D^SG eynem=ein) (ADJ^D^SG vroelichen=_) (N^D^SG angesicht=angesicht)))) (CONJP (CONJ vnd=und) (PP (P mit=mit) (NP (ADJ^D^SG vnvissprechlicher=_) (N^D^SG zierheyt=zierheit))))))) (META <;>)) (IP-MAT-CONJ (CONJ Vnd=und) (NP-SBJ (PRO^N^PL sy=er) (QP *ICH*-1)) (BEDI^3^PL waren=sein) (QP-1 (Q^N^PL all=all) (Q^N^PL beyde=beide)) (ADJP-PRD (ADJ nacket=nackt)) (META <,>) (NP-SBJ-PRN (NP-SBJ-PRN (NPR^N^SG Adam=adam)) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-SBJ-PRN (PRO$^N^SG syn=sein) (N^N^SG huysfrauwe=hausfrau)))) (META <,>)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^PL schampten=schämen) (NP-OB1-RFL (PRO^A^PL sich=er)) (NEG niet=nicht) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,153)) ( (IP-MAT (, §=§) (CP-ADV (C Do=da) (IP-SUB (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (NP-OB1 (NPR^A^SG Adam=adam) (CONJ vnd=und) (NPR^A^SG Euam=_)) (VBN geschaffen=schaffen) (HVDI^3^SG hadde=haben) (PP (P vp=auf) (NP (D^D^SG den=der) (, .=_) (NUM^D^SG vj=vi) (, .=_) (N^D^SG dach=tag))))) (META <,>) (PP (P vp=auf) (NP (D^D^SG denseluen=derselbe) (N^D^SG dach=tag))) (VBDI^3^SG satzde=_) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (NP-OB1 (PRO^A^PL Sy=er)) (PP (P in=in) (NP (D^A^SG dat=der) (N^A^SG paradijss=_) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG waillusticheyt=_)) (, .=_) (META <,>) (RRC (VBG bloewende=blühen) (PP (P van=von) (NP (Q^D^PL alreley=_) (N^D^PL (N^D^PL kruyden=_) (CONJ vnd=und) (N^D^PL boumen=_))))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,154)) ( (IP-MAT (CONJ vnd=und) (PP (P vnder=unter) (NP (D^D^PL denseluen=derselbe))) (BEDI^3^SG was=sein) (NP-SBJ (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG boum=baum) (NP-POS (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG leuens=leben)) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG wijsheyt=weisheit))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,155)) ( (IP-MAT (CONJ vnd=und) (CP-ADV-LFD (C so=so) (IP-SUB (NP-SBJ (MAN^N^SG man=man)) (NP-OB1 (D^A^SG die=der) (N^A^SG vrucht=_) (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG boums=_))) (VBDI^3^SG bekoirde=_))) (, .=_) (META <,>) (ADVP-RSP (ADV so=so)) (VBDI^3^SG bekant=bekennen) (NP-SBJ (MAN^N^SG men=man)) (META <,>) (CP-QUE-SUB (CP-QUE-SUB (WNP-SBJ-1 (WPRO^N^SG wat=wer)) (C 0) (IPX-SUB=o (NP-SBJ *T*-1) (ADJP-PRD (ADJ goit=gut)))) (CONJP (CONJ vnd=und) (CP-QUE-SUB (WNP-SBJ-2 (WPRO^N^SG wat=wer)) (C 0) (IP-SUB-o (NP-SBJ *T*-2) (ADJP-PRD (ADJ quait=_)) (BEDI^3^SG was=sein))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,156)) ( (IP-MAT (CONJ vnd=und) (PP (P van=von) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL fruchten=_) (NP-POS (D^G^SG desseluen=derselbe) (N^G^SG boums=_)))) (VBDI^3^SG geboit=gebieten) (NP-OB2 (PRO^D^PL yn=er)) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (NP-OB1-RFL (PRO^A^PL sich=er)) (MDDS^3^PL soulden=sollen) (VB enthalden=enthalten) (PP (P vp=auf) (NP (ONE^A^SG eyn=ein) (N^A^SG pene=_) (NP-POS (D^G^SG des=der) (ADJ^G^SG ewigen=ewig) (N^G^SG doitz=tod)))))) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG liess=zulassen) (NP-OB1 (PRO^D^PL yn=er)) (RP zo=zu) (, /=/) (META <,>) (IP-INF (NP-OB1 (Q^A^PL alle=all) (Q^A^PL ander=ander) (N^A^PL boume=_)) (TO zo=zu) (VB bekoren=bekoren)) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,157)) ( (IP-MAT (PP (P Vp=auf) (NP (D^D^SG denseluen=derselbe) (N^D^SG dach=tag))) (META <,>) (CPX-CMP (C as=als) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^PL dye=der) (FW doctores=_)) (VBPI^3^PL meynen=meinen))) (META <,>) (HVPI^3^PL hauen=haben) (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (VBN ouertreden=übertreten) (NP-OB1 (D^A^SG dat=der) (N^A^SG gebot=gebot) (NP-POS (N^G^SG gotz=gott))) (META <,>) (IP-X-CONJ (CONJ want=wande) (NP-SBJ-LFD (D^N^SG der=der) (ADJ^N^SG nijdige=_) (N^N^SG vyant=feind) (META <,>) (NP-PRN (D^N^SG der=der) (N^N^SG duuell=_))) (META <,>) (NP-SBJ-RSP (D^N^SG der=der)) (VBDI^3^SG ginck=gehen) (PP (P an=an) (NP (D^A^SG dat=der) (N^A^SG wijff=weib)))) (IP-MAT-CONJ (CONJ ind=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG brachte=bringen) (NP-OB1 (PRO^A^SG Sij=er)) (PP (ADV+P dairzo=_)) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG Sij=er)) (NP-OB1 (D^A^SG dat=der) (Q^A^SG eynige=_) (N^A^SG gebot=gebot) (NP-POS (N^G^SG gotz=gott))) (PP (P ouermitz=übermitts) (NP (D^A^SG dye=der) (ADJ^A^SG wijffsche=_) (N^A^SG lijchtferdicheyt=_))) (VBDI^3^SG ouertrat=_))) (, .=_)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG brachte=bringen) (NP-OB1 (D^A^SG den=der) (N^A^SG man=mann)) (ADVP (ADV desglijchen=desgleichen)) (ADVP (ADV ouch=auch)) (PP (ADV+P dairzo=_)) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (PP (P mit=mit) (NP (PRO^D^SG yr=er))) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG vrucht=_))) (VBDI^3^SG ass=essen) (, .=_) (CONJP (FW 7c=etc)))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,158)) ( (FRAG (CPX-CMP (C So=so) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^SG dat=der)) (PTP (ADV kleirlichen=klärlich) (VBN geschreuen=schreiben)) (VBPI^3^SG steyt=stehen) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (ADJ^D^SG eyrste=erste) (N^D^SG boich=buch) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG Bibelen=_)))) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (, .=_) (NUMP (NUM^D^SG ij=ii) (, .=_) (CONJ vnd=und) (, .=_) (NUM^D^SG iij=iii)) (, .=_) (N^D^SG cap=capitel))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,159)) ( (IP-MAT (CONJ Vnd=und) (CP-ADV-LFD (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG vrucht=_))) (HVDI^3^PL hadden=haben) (VBN gessen=essen))) (META <,>) (ADVP-RSP (ADV so=so)) (BEPI^3^PL syn=sein) (RP vp=auf) (VBN gedoin=_) (NP-SBJ (PRO$^N^PL yrre=sein) (Q^N^PL beyder=beide) (N^N^PL ougen=auge)) (, .=_) (META <;>) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (CP-ADV-LFD (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (VBN bekent=_) (HVPI^3^PL hauen=haben) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (ADJP-PRD (ADJ nackent=_) (CONJ vnd=und) (ADJ blois=_)) (BEDI^3^PL waren=sein))))) (META <,>) (ADVP-RSP (ADV so=so)) (HVPI^3^PL hauen=haben) (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (VBN gemacht=machen) (NP-OB1 (N^A^PL questen=_) (PP (P van=von) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL bladeren=blader) (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG fijgenboums=_))))) (, .=_)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^PL deckten=_) (NP-OB1 (PRO$^A^SG yre=sein) (N^A^SG schemde=_)) (, .=_) (META <,>)) (IP-X-CONJ (CONJ want=wande) (META <,>) (CP-ADV-LFD (C sobald=sobald) (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL sy=er)) (NP-OB1 (D^A^SG die=der) (N^A^SG vrucht=_)) (VBN bekaert=_) (HVDI^3^PL hadden=haben))) (META <,>) (PP (P van=von) (NP (N^D^SG stund=stunde)) (ADV an=an)) (ADVP-RSP (ADV so=so)) (VBDI^3^PL voilden=_) (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er) (Q^N^PL beyde=beide)) (NP-OB1 (D^A^SG den=der) (N^A^SG (N^A^SG boickell=_) (CONJ vnd=und) (N^A^SG vngehoirsamheyt=_)) (NP-POS (PRO$^G^PL yrre=sein) (ADJP (ADJ^G^PL menlicher=_) (CONJ vnd=und) (ADJ^G^PL vreulicher=_)) (N^G^PL geleder=_))) (, .=_)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^PL schemde=_) (NP-OB1-RFL (PRO^A^PL sich=er)) (PP (P van=von) (NP (PRO$^D^SG yrre=sein) (N^D^SG nackheyt=_))) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,160)) ( (IP-MAT (PP (ADV+P Davan=davon)) (VBPI^3^SG spricht=sprechen) (NP-SBJ (NPR^N^SG Augustinus=Augustinus)) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG den=der) (, .=_) (NUM^D^SG xiij=_) (, .=_) (N^D^SG boich=buch) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG stat=stadt) (NP-POS (N^N^SG got=gott)))))) (META <:>) (IP-MAT-SPE-CONJ (META <">) (CP-ADV-SPE (C Naedem=_) (C als=als) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ (D^N^SG die=der) (N^N^SG ouertredung=_) (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG gebotz=_))) (VBN gescheen=geschehen) (BEPI^3^SG is=sein))) (, .=_) (META <,>) (ADVP-LFD (ADV rechte=recht) (ADV vort=fort)) (CP-ADV-SPE (C want=wande) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ (D^N^SG die=der) (ADJ^N^SG gotliche=göttlich) (N^N^SG genade=gnade)) (, .=_) (HVDI^3^SG hatte=haben) (NP-OB1 (PRO^A^PL Sij=er)) (VBN verlaissen=verlassen))) (, .=_) (META <,>) (ADVP-RSP (ADV so=so)) (BEPI^3^PL syn=sein) (NP-SBJ (PRO$^N^PL vnser=unser) (ADJ^N^PL eyrste=erste) (N^N^PL alderen=eltern)) (VBN beschampt=beschämen) (RDN worden=werden) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG bloisheit=_) (NP-POS (PRO$^G^PL yre=sein) (N^G^PL lichame=_)))) (, .=_) (META <.>) (META <">))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,161)) ( (IP-MAT (CONJ vnd=und) (PP (ADV+P dairvmb=darum)) (HVPI^3^PL hauen=haben) (NP-SBJ (D^N^PL die=der) (VBNI^N^PL bedroiffden=_) (N^N^PL mynschen=mensch)) (PP (P mit=mit) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL bladeren=blader) (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG fijgenboums=_)))) (META <,>) (CP-ADV (C want=wande) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^PL die=der)) (PP (P bij=bei) (NP (N^D^PL auenturen=abenteuer))) (NP-PRD (D^N^SG dat=der) (ADJS^N^SG neyst=_)) (PP (P by=bei) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG hant=hand))) (BEDI^3^PL waren=sein))) (, .=_) (META <,>) (NP-OB1 (PRO$^A^SG yre=sein) (N^A^SG schemde=_) (CP-REL *ICH*-1)) (VBN bedecket=_) (, .=_) (META <,>) (CP-REL-1 (WNP-PRD-2 (D^N^SG die=der) (WD^N^SG welche=welch) (N^N^SG schende=schämede)) (C 0) (IP-SUB (NP-PRD *T*-2) (PP (P zo=zu) (ADVP (ADV vorens=_))) (BEDI^3^PL wairen=sein) (NP-SBJ (D^N^PL dieseluen=_) (N^N^PL geleder=_)) (, .=_) (META <,>) (ADVP (ADVR mer=viel) (ADVP (NEG niet=nicht) (ADV also=also) (META <,>) (CP-DEG (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (MAN^N^SG men=man)) (NP-OB1-RFL (PRO^A^SG sich=er)) (NP-OB2 (D^G^PL der=der)) (VBDI^3^SG schemde=_)))) (PP (P als=als) (PP (P nae=nach) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG ouertredunge=_))))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,162)) ( (IP-MAT (PP (ADV+P Davan=davon)) (VBDI^3^PL voilden=_) (NP-SBJ (PRO^N^PL sy=er)) (ADVP (ADV dae=da)) (NP-OB1 (ONE^A^SG eyn=ein) (ADJ^A^SG nuwe=neu) (N^A^SG bewegelicheyt=_) (NP-POS (PRO$^G^SG yrs=sein) (ADJ^G^SG vngehorsamen=ungehorsam) (N^G^SG vleyschs=_))) (, .=_) (PP (P als=als) (PP (P in=in) (NP (N^D^SG straiffung=_) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG widderbezalung=_) (NP-POS (PRO$^G^SG yrre=sein) (N^G^SG vngehoirsamheit=_)))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,163)) ( (IP-MAT-CONJ (CONJ Vnd=und) (PP (ADV+P dairumb=darum)) (NP-SBJ (Q^N^PL alle=all) (N^N^PL mynschen=mensch)) (PP (P vmb=um) (NP (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG vngehoirsamheit=_) (NP-POS *ICH*-1)) (N^A^SG willen=wille))) (, .=_) (NP-POS-1 (D^G^PL der=der) (ADJ^G^PL eyrsten=erste) (N^G^PL alderen=eltern)) (VBPI^3^PL schemen=schämen) (NP-OB1-RFL (PRO^A^PL sich=er)) (ADVP (ADVR mere=viel) (PP *ICH*-3)) (NP-OB2 (D^G^PL der=der) (N^G^PL geleder=_) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG geburt=geburt)) (META <,>) (CP-REL (WPP-2 (ADV+P dairmit=_)) (C 0) (IP-SUB (PP *T*-2) (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (VBN (RP vort=fort) (VBN bracht=fortbringen) (CONJ vnd=und) (VBN geboren=gebären)) (RDPI^3^PL werden=werden) (PP (P zo=zu) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG werlt=welt)))))) (META <,>) (PP-3 (P dan=dann) (NP (Q^G^PL andere=ander) (N^G^PL geleder=_))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,164)) ( (IP-MAT (CONJ Vnd=und) (CP-ADV-LFD (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG ich=ich)) (VBPI^1^SG meyne=meinen))) (META <,>) (ADVP-RSP (ADV so=so)) (HVPI^3^SG hait=haben) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (NP-OB1 (D^A^SG dat=der) (ADJ^A^SG mynschlich=menschlich) (N^A^SG geslecht=geschlecht)) (ADVP (ADVR sunderlinger=_) (CONJ vnd=und) (ADVR offenbairlicher=_)) (VBN geslagen=schlagen) (PP (P an=an) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG gelede=_) (NP-POS (D^G^SG der=der) (D^G^SG gebort=_)))) (PP (P mit=mit) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG widderspenicheit=_) (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG vleischs=fleisch)))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,165)) ( (IP-MAT (QP-1 (Q^N^SG all=all)) (BEPI^3^SG is=sein) (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (ADJ^N^SG gantze=ganz) (N^N^SG lijcham=_) (QP *ICH*-1)) (PP (P durch=durch) (NP (D^A^PL die=der) (, .=_) (NUM^A^PL v=v) (, .=_) (N^A^PL sinne=sinn))) (VB wedersprechen=widersprechen) (NP-OB1 (D^D^SG dem=der) (N^D^SG geist=geist)) (, .=_) (META <,>) (CP-THT (C vp=auf) (C dat=dasz) (, .=_) (IP-SUB (PP (ADV+P daedurch=dadurch)) (NP-SBJ (PRO^N^PL wir=wir)) (MDPI^1^PL sulden=_) (VB myrcken=merken) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL wyr=wir) (Q^N^PL alle=all)) (VBN geboren=gebären) (RDPI^3^PL werden=werden) (META <.>) (CODE {COMM:166.ended.here}) (NP-SMC (N^N^PL kynder=kind) (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG zorns=zorn) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-2 (D^N^SG der=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-2) (VBN komen=kommen) (BEPI^3^SG is=sein) (META <,>) (PP (P van=von) (NP (N^D^SG vngehoirsamheit=_)))))))))))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,166)) ( (IP-MAT (CONJ Euer=aber) (VBPI^3^SG spricht=sprechen) (NP-SBJ (NPR^N^SG Augustinus=Augustinus)) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (, .=_) (NUM^D^SG xiiij=xiiii) (, .=_) (N^D^SG boich=buch) (RRC (RP vur=vor) (VBN s<1>=vorschreiben)))) (META <:>) (IP-MAT-SPE-CONJ (META <">) (NP-OB2-LFD (Q^N^PL Alle=all) (N^N^PL geslecht=geschlecht) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL mynschen=mensch) (META <,>) (CP-REL-SPE (WNP-SBJ-1 (D^N^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ *T*-1) (PP (P van=von) (NP (NPR^D^SG Adam=adam))) (VBN komen=kommen) (BEPI^3^PL synt=sein))))) (META <,>) (NP-SBJ-X *exp*) (NP-OB2-RSP (D^D^PL den=der)) (BEPI^3^SG is=sein) (ADVP (ADVP (ADV so=so) (ADV gantz=ganz)) (CONJP (CONJ vnd=und) (ADVP (ADV so=so) (ADV sere=sehr))) (CP-DEG-SPE *ICH*-2)) (RP in=ein) (VBN geplantzt=_) (IP-INF-SPE-X (TO tzo=zu) (VB bedecken=bedecken) (NP-OB1 (PRO$^A^SG yr=sein) (ADJP (ADJ^A^SG menliche=männlich) (CONJ off=oder) (ADJ^A^SG wijffsche=_)) (N^A^SG gelit=_))) (META <,>) (CP-DEG-SPE-2 (C dat=dasz) (IP-SUB-SPE (IP-SUB-SPE (NP-SBJ (Q^N^PL etliche=etlich) (PP (P van=von) (NP (PRO^D^PL yn=er)))) (, .=_) (META <,>) (NP-OB1 (D^A^PL die=der) (D^A^PL seluen=_) (N^A^PL deill=teil) (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG lijffs=_))) (ADVP (ADV ouch=auch)) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG den=der) (N^D^SG badstouen=_))) (NEG niet=nicht) (VBPI^3^PL (VBPI^3^PL vntdecken=entdecken) (CONJ off=oder) (VBPI^3^PL vntbloessen=entblöszen))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (CONJ sunder=sonder) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ (PRO^N^PL sy=er)) (VBPI^3^PL waschen=_) (META <,>) (NP-OB1 (D^A^PL dye=der)) (PP (P (P mit=mit) (CONJ ind=und) (P in=in)) (, .=_) (NP (PRO$^D^SG yre=sein) (ADJ^D^SG cleydlicher=_) (N^D^SG deckung=_))))))) (, .=_) (META <.>) (META <">))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,167)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (N^N^SG Pfij=_)) (BEPS^3^SG sy=sein) (PP (P an=an) (META <,>) (CP-FRL (WNP-SBJ-1 (D^N^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (NP-OB1-RFL (PRO^A^PL sich=er)) (NP-SMC (N^A^PL cristen=christ) (N^A^PL mynschen=mensch)) (VBPI^3^PL noemen=_)) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-SUB (NP-SBJ *con*) (NP-OB1-RFL (PRO^A^PL sich=er)) (NEG niet=nicht) (VB schemen=schämen) (IP-INF (NP-OB1 (D^A^PL die=der)) (TO zo=zu) (VB vntdecken=entdecken) (PP (P mit=mit) (NP (ADJP (ADJ^D^PL offenen=offen) (CONJ off=oder) (ADJ^D^PL kurtzen=kurz)) (N^D^PL cleyderen=kleid))))))))) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (ADVP (ADV Jae=_)) (CP-CAR (WNP-SBJ-2 (D^N^SG dat=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-2) (ADVP (ADV noch=noch)) (ADVP (ADVR meeir=_)) (ADJP-PRD (ADJ schentlich=schändlich)) (BEPI^3^SG is=sein))) (META <,>) (NP-SBJ *pro*) (ADVP (ADV eynsdeils=einesteils)) (MDPI^3^PL wollen=wollen) (NP-OB2 (D^G^SG des=der)) (VBN geeyrt=_) (BE syn=sein) (, .=_) (META )) (IP-MAT-CONJ (NP-SBJ (D^N^SG Pfij=_)) (BEPS^3^SG sy=sein) (PP (P an=an) (NP (D^A^PL die=der) (N^A^PL boiffen=_))) (, .=_) (META <,>) (CP-ADV (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL sy=er)) (BEPS^3^PL syn=sein) (ADVP (ADV ouch=auch)) (META <,>) (CP-FRL-PRD (WNP-PRD-3 (WPRO^N^SG wer=wer)) (C 0) (IP-SUB (NP-PRD *T*-3) (NP-SBJ (PRO^N^PL sy=er)) (BEPS^3^PL syn=sein) (, .=_) (CONJP (FW 7c=etc)))))) (, .=_) (META )) (IP-MAT-CONJ (, §=§) (CP-ADV (C Naedem=_) (C as=als) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (NP-OB1 (D^A^SG dat=der) (N^A^SG gebot=gebot)) (VBN ouertreden=übertreten) (HVPI^3^PL hauen=haben))) (, .=_) (META <,>) (HVPI^3^SG hait=haben) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (NP-OB1 (PRO^A^PL sy=er)) (VBN gestoissen=stoszen) (PP (P viss=aus) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG Paradijse=_) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WADVP-4 (ADV dae=da)) (C 0) (IP-SUB (ADVP *T*-4) (NP-SBJ (PRO^N^PL sy=er)) (NEG niet=nicht) (ADVP (ADV dan=dann)) (, .=_) (NP-TMP (NUM^A^PL vij=vii) (, .=_) (N^A^PL vren=uhr)) (META <,>) (CPX-CMP (C as=als) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^PL die=der) (FW doctores=_)) (VBPI^3^PL schrijuen=schreiben))) (META <,>) (BEN gewest=sein) (BEDI^3^PL wairen=sein))))) (, /=/) (META <,>) (PP (P in=in) (NP (D^A^SG dat=der) (N^A^SG ertrijch=_) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG vermaledidung=_)))) (, .=_) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL sy=er)) (ADVP (ADV da=da)) (VBDI^3^PL leueden=_) (PP (P in=in) (NP (N^D^SG droeffniss=_) (CONJ vnd=und) (N^D^SG ellende=_))) (META <,>) (CP-THT (C bis=bis) (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL sy=er)) (VBDI^3^PL stoeruen=sterben))))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,168)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (N^N^SG Got=gott)) (VBDI^3^SG gaff=geben) (NP-OB1 (D^A^SG die=der) (N^A^SG vermaledydunge=_)) (PP (PP (P ouer=über) (NP (D^A^SG die=der) (N^A^SG slange=schlange))) (META <,>) (CONJP (PP (P Ouer=über) (NP (NPR^A^SG Euam=_)))) (CONJP (CONJ vnd=und) (ADV ouch=auch) (PP (P ouer=über) (NP (NPR^A^SG Adam=adam))))) (META <,>) (CPX-CMP (C As=als) (IP-SUB (NP-SBJ *pro*) (PTP (VBN geschreuen=schreiben)) (VBPI^3^SG steyt=stehen) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (ADJ^D^SG eyrsten=erste) (N^D^SG boich=buch) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG Bibell=_)))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,169)) ( (IP-MAT (CONJ Vnd=und) (CP-ADV-LFD (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (NPR^N^SG Adam=adam) (CONJ vnd=und) (NPR^N^SG Eua=_)) (VBN verstoissen=verstoszen) (BEDI^3^PL waren=sein) (PP (P viss=aus) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG Paradijss=_))))) (META <,>) (ADVP-RSP (ADV so=so)) (VBDI^3^SG macht=machen) (NP-OB2 (PRO^D^PL yn=er)) (NP-SBJ (D^N^SG der=der) (N^N^SG here=herr)) (NP-OB1 (N^A^PL beltzencleyder=pelzkleid)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG deyt=anthun) (NP-OB2 (PRO^D^PL yn=er)) (NP-OB1 (D^A^PL dye=der)) (RP an=an) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,170)) ( (IP-MAT (, §=§) (NP-SBJ *pro*) (ADVP (ADV Hie=hier)) (BEPI^3^SG is=sein) (TO tzo=zu) (VB myrcken=merken) (META <,>) (CPX-CMP (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ *pro*) (VBN geschreuen=schreiben) (BEPI^3^SG is=sein) (PP (P in=in) (NP (NPR^D^SG historia=historie) (NPR^D^SG scholastica=_))))) (, .=_) (META <;>) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (D^N^SG der=der) (N^N^SG schrijuer=_) (NP-POS (D^G^PL derseluer=derselbe) (N^G^PL historien=historie))) (VBPI^3^SG nympt=nehmen) (PP (P vur=für) (NP-RFL (PRO^A^SG sich=er))) (NP-OB1 (ADJ^A^SG sent=sancte) (NPR^A^SG Methodius=_) (META <,>) (NP-PRN (D^A^SG den=der) (ADJ^A^SG hilligen=heilig) (N^A^SG merteler=_)) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-OB2-1 (WD^D^SG welchem=welch)) (C 0) (IP-SUB (NP-OB2 *T*-1) (META <,>) (CP-ADV (C dae=da) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (VBDI^3^SG lach=liegen) (PTP (VBN geuangen=fangen) (PP (P vmb=um) (NP (NP-POS (NP-POS (NPR^G^SG cristus=Christus)) (N^G^SG gelouuen=glaube)) (N^A^SG willen=wille)))))) (, .=_) (META <,>) (RDDI^3^SG wart=werden) (VBN offenbairt=_) (, .=_) (PP (PP (P van=von) (NP (D^D^PL den=der) (ADJ^D^PL eyrsten=erste))) (CONJP (CONJ vnd=und) (PP (P van=von) (NP (D^D^PL den=der) (ADJ^D^PL lesten=letzt) (N^D^PL zijden=zeit)))))))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,171)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^SG der=der)) (VBPI^3^SG spricht=sprechen) (ADVP (ADV also=also)) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (NPR^N^SG Adam=adam) (CONJ vnd=und) (NPR^N^SG Eua=_)) (BEPI^3^PL synt=sein) (NP-PRD (N^N^PL jonfferen=_)) (PP (P viss=aus) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG paradijss=_))) (VBN gegangen=gehen))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,172)) ( (IP-MAT (CONJ Vnd=und) (NP-OB1 (D^A^SG datselue=derselbe)) (VBPI^3^SG schrijfft=schreiben) (ADVP (ADV ouch=auch)) (NP-SBJ (ADJ^N^SG sent=sancte) (NPR^N^SG Jheronimus=_)) (PP (P zo=zu) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG jonfferen=_) (META <,>) (RRC (VBN genant=nennen) (NP-SMC (FW Eustochium=_))))) (, .=_) (META <,>) (PTP (VBG sprechende=sprechen)) (, .=_) (META <:>) (IP-MAT-SPE-CONJ (META <">) (NP-SBJ (NPR^N^SG Eua=_)) (BEPI^3^SG is=sein) (NP-PRD (N^N^SG ionffer=_)) (BEN geweist=sein) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG paradijse=_))) (, .=_) (META <.>) (META <">))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,173)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (N^N^SG begynne=_) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL brulofften=_))) (HVPI^3^SG hait=haben) (RP an=an) (VBN gefangen=anfangen) (PP (P nae=nach) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL beltzencleyderen=pelzkleid))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,174)) ( (IP-MAT (, §=§) (CP-ADV-LFD (C Dae=da) (IP-SUB (NP-SBJ (NPR^N^SG Adam=adam) (CONJ vnd=und) (NPR^N^SG Eua=_)) (PP (P viss=aus) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG Paradijse=_))) (VBN verstoissen=verstoszen) (BEDI^3^PL waren=sein))) (META <,>) (ADVP-RSP (ADV da=da)) (VBDI^3^SG began=beginnen) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (IP-INF (NP-OB1 (D^A^SG dye=der) (N^A^SG erde=erde)) (TO zo=zu) (VB buwen=bauen)) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (NPR^N^SG Eua=_)) (VBDI^3^SG began=beginnen) (META <,>) (CPX-CMP (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG deill=teil)) (VBPI^3^PL sagen=sagen))) (META <,>) (IP-INF (IP-INF (TO zo=zu) (VB spinnen=spinnen)) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-INF (TO tzo=zu) (VB neuwen=nähen)))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,175)) ( (IP-MAT (CONJ Vnd=und) (ADVP (ADV also=also)) (BEPI^3^PL syn=sein) (NP-SBJ (PRO$^N^PL vnser=unser) (N^N^PL alderen=eltern) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (NP-OB1 (D^A^PL de=der) (VBN^A^PL verboden=verbieten) (N^A^PL dynge=ding)) (VBN bekoirt=_) (HVPI^3^PL hauen=haben)))) (, .=_) (META <,>) (VBN geuallen=fallen) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG dem=der) (ADJ^D^SG hoghen=hoch))) (PP (P in=in) (NP (D^A^SG dat=der) (N^A^SG nidder=_))) (, .=_) (META <,>) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG liecht=licht))) (PP (P zo=zu) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG duysternisse=düsternis))) (, .=_) (META <,>) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG jnwonunge=einwohnung))) (PP (P tzo=zu) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG ellende=_))) (, .=_) (META <,>) (PP (P va=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG lieffde=liebe))) (PP (P tzo=zu) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG hass=hasz))) (, .=_) (META <,>) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG lachen=lachen))) (PP (P tzo=zu) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG schrijen=_))) (, .=_) (META <,>) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG de=der) (N^D^SG vreden=friede))) (PP (P tzo=zu) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL scheltworden=scheltwort))) (, .=_) (META <,>) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG suissicheyt=_))) (PP (P tzo=zu) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG bitterheyt=_))) (, .=_) (META <,>) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG geluckselicheyt=_))) (PP (P tzo=zu) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG pijnlicheit=_))) (META <,>) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG gesontheyt=_))) (PP (P tzo=zu) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG kranckheit=krankheit))) (, .=_) (META <,>) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG ouervlodicheit=_))) (PP (P tzo=zu) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG gebrechlicheit=_))) (, .=_) (META <,>) (PP (P va=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG genaden=gnade))) (PP (P in=in) (NP (D^A^SG die=der) (N^A^SG sunde=sünde))) (, .=_) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (HVPI^3^PL hauen=haben) (NP-OB1 (Q^A^PL all=all) (PRO$^A^PL yr=sein) (N^A^PL naekomelinge=nachkömmling)) (VBN getreckt=trecken) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG leuen=leben))) (PP (P tzo=zu) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG doide=tod))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,176)) ( (FRAG (, §=§) (INTJ O=oh) (NP-VOC (ADJP (NP-POS (Q^G^PL aller=all)) (ADJS^N^SG (ADJS^N^SG beschrijelichste=_) (META <,>) (ADJS^N^SG schentlichste=_) (CONJ vnd=und) (ADJS^N^SG schedelichste=_))) (N^N^SG vall=_) (META <,>) (CP-REL (WPP-1 (P durch=durch) (WNP (D^A^SG den=der))) (C 0) (IP-SUB (PP *T*-1) (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (ADJ^N^SG gantze=ganz) (ADJ^N^SG mynschlich=menschlich) (N^N^SG geslechte=geschlecht)) (VBN verwunt=verwunden) (BEPI^3^SG is=sein) (PP (P bis=bis) (P zo=zu) (NP (D^D^SG dem=der) (ADJ^D^SG ewigen=ewig) (N^D^SG doide=tod))) (, .=_) (META <,>) (CP-CAR (WNP-OB1-2 (WD^A^SG welche=welch) (N^A^SG wunde=wunde) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG vngehoirsamheyt=_))) (C 0) (IP-SUB (NP-OB1 *T*-2) (NP-SBJ (PRO^N^PL wyr=wir) (NP-PRN (VBNI^N^PL verjaigten=_) (META <,>) (VBGI^N^PL ellende=_) (N^N^PL kynder=kind) (NP-POS (NPR^G^SG Eue=_)))) (META <,>) (ADVP (ADV noch=nach)) (ADVP (ADV nu=nun)) (PP (P tz=zu) (NP (D^D^SG er=der) (N^D^SG tzijt=zeit))) (VBPI^1^PL bevinden=bevinden) (ADVP (ADV leyder=leider)) (PP (P in=in) (NP (PRO$^D^SG vnsem=unser) (ADJ^D^SG vngehoirsamen=ungehorsam) (N^D^SG vleisch=_))))) (, .=_) (META <,>) (CP-CAR (WNP-SBJ-3 (D^N^SG dat=der) (WD^N^SG welche=welch)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-3) (ADVP (ADVP (ADV so=so) (ADV dieff=tief)) (CONJP (CONJ vnd=und) (ADVP (ADV so=so) (ADV sweirlich=schwerlich))) (CP-DEG *ICH*-4)) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG hartneckicheyt=_))) (VBN gewurtzelt=_) (BEPI^3^SG is=sein) (META <,>) (CP-DEG-4 (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG idt=er)) (ADVP (ADVR mere=viel) (PP *ICH*-5)) (NP-SMC (ONE^N^SG ein=ein) (N^N^SG (N^N^SG last=last) (CONJ vnd=und) (N^N^SG vyant=feind))) (MDPI^3^SG mach=mögen) (VBN genoempt=nennen) (RD werden=werden) (PP-5 (P dan=dann) (NP (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG vrunt=freund)))))))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,177)) ( (IP-MAT (ADVP (ADV Desglichen=desgleichen)) (ADJP-PRD (ADJ gewair=gewahr)) (RDPI^3^PL werden=werden) (, .=_) (NP-SBJ (Q^N^PL alle=all) (PRO$^N^PL vnse=unser) (N^N^PL naekomelinge=nachkömmling)) (PP (P bis=bis) (P zo=zu) (NP (D^D^SG den=der) (N^D^SG ende=ende) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG werlt=welt)))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,178)) ( (IP-MAT (, §=§) (NP-SBJ-X *exp*) (ADVP (ADV Hye=hier)) (BEPI^3^SG is=sein) (TO zo=zu) (VB wissen=wissen) (META <,>) (CP-THT-X (C dat=dasz) (IP-SUB (IP-SUB (PP (P van=von) (NP (NP-POS (NPR^G^SG Adams=adam)) (N^D^PL zijden=zeit))) (PP (P bis=bis) (P vp=auf) (NP (D^A^SG den=der) (N^A^SG syntfluss=_))) (HVPI^3^SG hait=haben) (NP-SBJ (PRO^N^SG idt=er)) (NEG niet=nicht) (VBN geregent=_)) (META <,>) (CONJP (CONJ sunder=sondern) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG idt=er)) (BEDI^3^SG was=sein) (NP-TMP (Q^A^SG alle=all) (N^A^SG zijt=zeit)) (NP-PRD (NP-PRD (ONE^N^SG ein=ein) (VBN^N^SG getempert=_) (N^N^SG (N^N^SG lucht=_) (CONJ vnd=und) (N^N^SG wedder=wetter)) (, .=_) (META <,>)) (CONJP (NP-PRD (N^N^SG (N^N^SG genoichtsamheit=_) (CONJ vnd=und) (N^N^SG ouervlodicheit=_)) (NP-POS (Q^G^PL aller=all) (N^G^PL dinge=ding) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^PL dye=der) (WD^N^PL welche=welch) (Q^N^PL alle=all)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (ADVP (ADV zosamen=zusammen)) (PP (P durch=durch) (NP (D^A^SG den=der) (N^A^SG wasserfluss=_))) (BEPI^3^PL sint=sein) (VBN (VBN verstoert=verstören) (CONJ vnd=und) (VBN verergert=_)))))))))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,179)) ( (IP-MAT (, §=§) (NP-SBJ (NPR^N^SG Godefridus=_) (PP (P va=von) (NP (NPR^D^SG viterbien=_)))) (VBPI^3^SG schrijfft=schreiben) (PP (P in=in) (NP (PRO$^D^SG synre=sein) (N^D^SG Cronicken=chronik))) (ADVP (ADV also=also)) (META <,>) (CP-THT (C Dat=dasz) (IP-SUB (IP-SUB (NP-SBJ (NP-SBJ (NPR^N^SG Ada=_)) (CONJP (CONJ vn=und) (NP-SBJ (NPR^N^SG Eua=_))) (CONJP (CONJ vn=und) (NP-SBJ (PRO$^N^PL syn=sein) (N^N^PL naekomelinge=nachkömmling)))) (META <,>) (PP (P bis=bis) (P vp=auf) (NP (D^A^SG die=der) (N^A^SG zijt=zeit) (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG wasserfluss=_)))) (, .=_) (META <,>) (VBDI^3^PL aissen=_) (NP-OB1 (CONJ noch=noch) (N^A^SG vleisch=_) (CONJ noch=noch) (N^A^SG visch=fisch))) (, .=_) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-SUB (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^PL druncken=trinken) (ADVP (ADV ouch=auch)) (NP-OB1 (Q^A^SG geyn=kein) (N^A^SG wijn=wein)))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (CONJ sunder=sonder) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL sy=er)) (VBDI^3^PL aissen=_) (PP (PP (P van=von) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL vruchten=_) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL boeme=_)))) (CONJP (CONJ vnd=und) (PP (P van=von) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL cruydere=_) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG (N^G^SG erden=erde) (CONJ vnd=und) (N^G^SG milch=mulch))))))))))) (META <;>) (IP-MAT-CONJ (PP (P Vp=auf) (NP (D^A^SG die=der) (N^A^SG zijt=zeit))) (BEDI^3^SG was=sein) (ADVP (ADV noch=noch)) (NP-SBJ (Q^N^SG geyn=kein) (N^N^SG broit=brot)) (, .=_)) (FRAG-CONJ (CONJ vnd=und) (CPX-CMP (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (NPR^N^SG Cosmidromius=_)) (VBPI^3^SG schrifft=schreiben) (META <:>)))) (IP-MAT-SPE-CONJ (META <">) (NP-SBJ (PRO^N^PL Sy=er)) (VBDI^3^PL aissen=_) (NP-OB1 (N^A^PL boine=_)) (PP (P vur=vor) (NP (D^A^SG dat=der) (N^A^SG broit=brot))) (, .=_)) (IP-MAT-SPE-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *pro*) (PP (ADV+P dairumb=darum)) (HVPI^3^SG hait=haben) (ADVP (ADV noch=noch)) (NP-OB1 (D^A^SG den=der) (N^A^SG namen=name)) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG latijn=_))) (NP-OB1-PRN (FOREIGN (FW faba=_) (FW a=an) (FW fagin=_))) (, .=_) (CONJP (FW 7c=etc)) (, .=_) (META <.>) (META <">))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,180)) ( (FRAG (CONJ vnd=und) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (PP (P zo=zu) (NP (NPR^D^SG Adam=adam))) (VBDI^3^SG sprach=sprechen))) (, .=_) (META <:>) (IP-MAT-SPE-CONJ (META <">) (PP (P Jn=in) (NP (PRO$^D^SG dyme=dein) (N^D^SG sweis=schweisz) (NP-POS (PRO$^G^SG dins=_) (N^G^SG angesichts=angesicht)))) (MDPI^2^SG salt=sollen) (NP-SBJ (PRO^N^SG u=du)) (VB essen=essen) (NP-OB1 (PRO$^A^SG dyn=dein) (N^A^SG broit=brot)) (, .=_) (META <.>) (META <">))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,181)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^SG dat=der)) (BEPI^3^SG is=sein) (TO zo=zu) (VB verstain=verstehen) (META <:>) (IP-X-CONJ (CONJ Wat=wande) (PP (P by=bei) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG broit=brot))) (RDPI^3^SG wirt=werden) (VBN verstaden=verstehen) (NP-SBJ (Q^N^SG all=all) (D^N^SG dat=der) (ADJ^N^SG ghene=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-OB1-1 (D^A^SG dat=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ (MAN^N^SG men=man)) (VBPI^3^SG pleget=pflegen) (IP-INF (NP-OB1 *T*-1) (TO zo=zu) (VB essen=essen))))) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,182)) ( (IP-MAT (PP (ADV+P Dairnae=danach)) (VBDI^3^SG plach=pflegen) (NP-SBJ (MAN^N^SG men=man)) (META <,>) (IP-INF (NP-OB1 (D^A^SG dat=der) (N^A^SG korn=korn)) (TO zo=zu) (VB stoissen=stoszen) (PP (P in=in) (NP (ONE^D^SG eim=ein) (N^D^SG steyn=stein)))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *pro*) (VBDI^3^PL machden=machen) (NP-OB1 (D^A^SG dat=der) (ADJ^A^SG eessich=ässig)) (META <;>)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vn=und) (PP (ADV+P dairnae=danach)) (BEPI^3^SG is=sein) (PP (P von@=von) (NP (D^D^SG @de=der))) (RDN worde=werden) (NP-SBJ (D^N^SG die=der) (N^N^SG wijse=weise)) (PP (P mit=mit) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL moelen=_))) (META <,>) (IP-INF-PRP (FOR vmb=um) (NP-OB1 (N^A^SG meell=_)) (TO zo=zu) (VB machen=machen)) (META <,>) (CPX-CMP (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (MAN^N^SG men=man)) (ADVP (ADV nu=nun)) (VBPI^3^SG duet=_))) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,183)) ( (IP-MAT (ADVP (ADV Ouch=auch)) (VBDI^3^PL aissen=_) (NP-SBJ (PRO^N^PL sy=er)) (NP-OB1 (PRO$^A^SG gheyne=_) (VBNI^A^SG gekochte=_) (N^A^SG spijse=_)) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,184)) ( (IP-MAT (PP (P Vss=aus) (NP (D^D^PL den=der))) (BEPI^3^SG is=sein) (IP-INF (TO zo=zu) (VB merckeu=_) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL sy=er)) (NP-OB1 (QP (Q^A^SG wenich=wenig) (CONJ off=oder) (Q^A^SG gheyn=kein)) (N^A^SG vuyr=feuer)) (VBN gehat=haben) (HVPI^3^PL hauen=haben) (, .=_) (META <,>) (IP-INF (CONJ noch=noch) (IP-INF (TO zo=zu) (VB kochen=_)) (, /=/) (META <,>) (CONJP (CONJ noch=noch) (IP-INF (TO zo=zu) (VB backen=backe))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (CONJ noch=noch) (IP-INF (ADVP (ADV ouch=auch)) (NP-OB1-RFL (PRO^A^PL sich=er)) (TO zo=zu) (VB wermen=_))))))) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (CONJ Vnd=und) (NP-SBJ *pro*) (HVDI^3^PL hatten=haben) (NP-OB1 (N^A^PL beltzenkleyder=pelzkleid)) (PP (P van=von) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL fellen=_) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL schaiff=_)))) (META <,>)) (IP-MAT-CONJ (NP-SBJ (D^N^PL Die=der) (N^N^PL kuylen=_) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG erden=erde))) (BEDI^3^PL waren=sein) (NP-PRD (PRO$^N^PL yr=sein) (N^N^PL husere=_)) (, .=_)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *pro*) (VBDI^3^PL waenden=wohnen) (PP (P in=in) (NP (D^D^PL den=der))) (META <,>) (CPX-CMP (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (Q^N^PL ander=ander) (N^N^PL dyere=_)) (VBPI^3^PL doint=_))) (, .=_) (META <,>)) (IP-MAT-CONJ (CONJ off=oder) (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (VBDI^3^PL machten=machen) (NP-OB2 (PRO^D^PL yn=er)) (NP-OB1 (N^A^PL hudden=_)) (PP (PP (P van=von) (NP (N^D^PL rijsserchen=_))) (CONJP (CONJ vnd=und) (PP (P van=von) (NP (N^D^PL binsen=_))))) (, .=_) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG anlouff=anlauf) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL diere=_)))) (VBN verwart=verwahren) (BEDS^3^PL weren=sein))) (, .=_)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^PL slieffen=schlafen) (PP (P zo=zu) (ADVP (ADV voirens=_))) (PP (PP (P vnder=unter) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL boemen=_))) (CONJP (CONJ vnd=und) (PP (P by=bei) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL hecken=hecke))))) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,185)) ( (IP-MAT (VBI^2^SG Suych=_) (PP (P an=an) (NP (D^D^SG dem=der) (, .=_) (NUM^D^SG xiij=_) (, .=_) (N^D^SG blade=_) (, .=_) (X a=a))) (, .=_) (NP-OB1 (INDPRO^A^SG etwas=etwas)) (PP (ADV+P hyevan=_)) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,186)) ( (IP-MAT (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *pro*) (VBDI^3^PL buweden=_) (NP-OB1 (NP-OB1 (D^A^SG dat=der) (N^A^SG velt=feld)) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-OB1 (D^A^PL dye=der) (N^A^PL ecker=_)))) (PP (P mit=mit) (NP (ONE^D^SG eynre=ein) (Q^D^SG ander=ander) (N^D^SG manier=_) (PP (P dan=dann) (ADVP (ADV nu=nun))))) (, .=_) (META <,>) (IP-X-CONJ (CONJ want=wande) (PP (P vp=auf) (NP (D^A^SG die=der) (N^A^SG zijt=zeit))) (HVDI^3^PL hatten=haben) (NP-SBJ (PRO^N^PL sy=er)) (NP-OB1 (Q^A^SG gheyn=kein) (N^A^SG (N^A^SG ijser=_) (CONJ off=oder) (N^A^SG metall=_))) (PP (ADV+P dairzo=_)) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,187)) ( (FRAG (PP (P Uan=von) (NP (NP-POS (NPR^G^SG Adams=adam) (CONJ vnd=und) (NPR^G^SG Euen=_)) (N^D^PL kyndere=_))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,188)) ( (IP-MAT (, §=§) (NP-SBJ-LFD (NPR^N^SG Adam=adam)) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (, .=_) (NUM^D^SG xv=xv) (, .=_) (N^D^SG iair=jahr) (META <,>) (CP-ADV (C naedem=_) (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (VBN geschaffen=schaffen) (BEDI^3^SG was=sein))))) (META <,>) (HVPI^3^SG hat=haben) (NP-SBJ-RSP (PRO^N^SG he=er)) (VBN gezielt=_) (NP-OB1 (NP-OB1 (NPR^A^SG Cayn=_)) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-OB1 (PRO$^A^SG syn=sein) (N^A^SG suster=_) (META <,>) (RRC (NP-SMC (NPR^N^SG Calmana=_)) (VBN genoempt=nennen))))) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (BEDI^3^PL waren=sein) (NP-SBJ (D^N^PL die=der) (ADJ^N^PL eyrsten=erste) (PP (P van=von) (NP (N^D^PL vrauwen=_) (CONJ vnd=und) (N^D^PL manne=mann)))) (VBN geboren=gebären) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,189)) ( (IP-MAT (CONJ vnd=und) (PP (ADV+P dairnae=danach)) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG dem=der) (, .=_) (NUM^D^SG xxx=xxx) (, .=_) (N^D^SG iair=jahr) (PP (P nae=nach) (NP (PRO$^D^SG synre=sein) (N^D^SG scheppung=_))))) (, .=_) (HVPI^3^SG hat=haben) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (VBN gezielt=_) (NP-OB1 (NP-OB1 (N^A^SG Abell=_)) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-OB1 (PRO$^A^SG syn=sein) (N^A^SG suster=_) (META <,>) (RRC (VBN genoempt=nennen) (NP-SMC (NPR^N^SG Delbora=_)))))) (, .=_) (META <,>) (IP-X-CONJ (CONJ Want=wande) (NP-SBJ (NPR^N^SG Eua=_)) (VBDI^3^SG gebaire=_) (PP (P in=in) (NP (ONE^D^SG eynre=ein) (N^D^SG geburt=geburt))) (NP-OB1 (NP-OB1 (ONE^A^SG eyn=ein) (N^A^SG knechtgyn=_)) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-OB1 (ONE^A^SG ey=_) (N^A^SG meydgyn=_)))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,190)) ( (IP-MAT (CPX-CMP (C Als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (NP-SBJ (D^N^PL die=der) (ADJ^N^PL juedische=_) (N^N^PL meister=meister)) (CONJP *ICH*-1)) (VBPI^3^PL sagen=sagen) (CONJP-1 (CONJ vnd=und) (ADV ouch=auch) (NP-SBJ (NPR^N^SG Josephus=Josephus))))) (, .=_) (META <,>) (, §=§) (NP-SBJ (NPR^N^SG Adam=adam) (CONJ ind=und) (NPR^N^SG Eua=_)) (VBDI^3^PL leeffden=_) (NP-TMP (Q^A^PL all=all) (PRO$^A^PL yr=sein) (N^A^PL daghe=_)) (PP (P in=in) (NP (ADJ^D^SG strenger=_) (N^D^SG penitencie=_))) (PP (P vmb=um) (NP (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL sunden=sünde) (NP-POS *ICH*-2)) (N^A^SG willen=wille))) (META <,>) (NP-POS-2 (D^G^SG der=der) (N^G^SG vngehoirsamheyt=_)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^PL voirten=_) (NP-OB1 (ONE^A^SG eyn=ein) (ADJ^A^SG hillich=heilig) (N^A^SG leuen=leben))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^PL erlangten=erlangen) (NP-OB1 (N^A^SG barmhertzicheyt=_) (ADJP (ADV also=also) (ADJ^A^SG groeslich=_)) (META <,>) (CP-DEG (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (N^N^SG Adam=adam)) (RDDI^3^SG wart=werden) (VBN begauet=_) (PP (P mit=mit) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG gauen=gabe) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL propheeten=_)))))))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *pro*) (RDDI^3^SG wart=werden) (NP-PRD (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG propheta=_))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG prophetierde=_) (PP (PP (P van=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG mynschwerdunge=_) (NP-POS (N^G^SG godes=gott)))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (PP (P van=von) (NP (D^D^SG dem=der) (ADJ^D^SG gemeynen=gemein) (N^D^SG wasserfluss=_) (PP (P ouer=über) (NP (D^A^SG dat=der) (ADJ^A^SG gantze=ganz) (N^A^SG ertrich=erdreich)))))) (, .=_) (CONJP (CONJ vn=und) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG dem=der) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (PP (P in=in) (NP (D^D^PL den=der) (ADJ^D^PL lesten=letzt) (N^D^PL dagen=tag))) (MDPI^3^SG sall=sollen) (NP-SBJ (D^N^SG die=der) (N^N^SG werlt=welt)) (PP (P mit=mit) (NP (D^D^SG den=der) (N^D^SG vuyr=feuer))) (VBN gereyniget=reinigen) (RD werden=werden)))))) (CONJP (CONJ vnd=und) (PP (P van=von) (NP (Q^D^PL vill=viel) (Q^D^PL anderen=ander) (N^D^PL dyngen=ding))))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,191)) ( (IP-MAT (CONJ Jtem=item) (NP-SBJ (NPR^N^SG Adam=adam) (CONJ vnd=und) (NPR^N^SG Eua=_)) (VBDI^3^PL gauen=geben) (NP-OB2 (NP-OB2 (PRO$^D^PL yren=sein) (N^D^PL kynderen=kind)) (, .=_) (META <,>) (CONJP (NP-OB2 (PRO$^D^PL yren=sein) (N^D^PL (N^D^PL nichten=nichte) (CONJ vnd=und) (N^D^PL neuen=neffe)))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (NP-OB2 (PRO$^D^PL yren=sein) (N^D^PL enckelen=enkel))) (, .=_) (CONJP (FW 7c=etc))) (, .=_) (NP-OB1 (N^A^PL geboder=_) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG rechtuerdicheyt=_))) (META <,>) (PP (P wye=wie) (, .=_) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (IP-SUB-o (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (NP-OB1 (N^A^SG got=gott)) (VB voerchten=_) (MDDS^3^PL sulden=_)) (, .=_) (META <,>) (CONJP (IPX-SUB=o (NP-OB1 (N^D^SG got=gott)) (VB dancken=danken))) (CONJP (CONJ vnd=und) (IPX-SUB=o (VB louen=loben))) (, .=_) (CONJP (CONJ vnd=und) (IPX-SUB=o (VB geuen=geben) (NP-OB1 (N^A^SG offerhande=offerande)) (PP (P van=von) (NP (D^D^PL den=der) (ADJ^D^PL eyrsten=erste) (N^D^PL vruchten=_) (, .=_) (META <,>) (NP-POS (CONJ beyde=beide) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL diere=_)) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-POS (Q^G^SG andere=ander) (N^G^SG haue=habe))))))))))) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ-X *exp*) (PP (ADV dae=da) (P viss=aus)) (VBDI^3^SG quam=kommen) (META <,>) (CP-THT-X (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (NPR^N^SG Caym=_) (CONJ vnd=und) (NPR^N^SG Abell=_)) (NP-OB1 (N^A^SG offerhande=offerande)) (VBDI^3^PL deden=thun) (META <,>) (CPX-CMP (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ *pro*) (PP (ADV+P hernae=_)) (VBPI^3^SG steyt=stehen))))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,192)) ( (IP-MAT (, §=§) (NP-SBJ-LFD (NPR^N^SG Caym=_) (NP-PRN (D^N^SG der=der) (ADJ^N^SG eyrstgeboren=eyrstgeboren) (N^N^SG son=sohn) (NP-POS (NPR^G^SG Adams=Adam)))) (META <,>) (NP-SBJ-RSP (D^N^SG der=der)) (VBDI^3^SG nam=nehmen) (NP-OB1 (PRO$^A^SG syn=sein) (N^A^SG suster=_) (NP-PRN (NPR^A^SG Calmana=_))) (PP (P zu=zu) (NP (ONE^D^SG eynre=ein) (N^D^SG huysfrauwe=hausfrau))) (META <,>) (IP-X-CONJ (CONJ Want=wande) (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (N^N^SG noit=not)) (BEDI^3^SG was=sein) (PP (P vp=auf) (NP (D^A^SG die=der) (N^A^SG zijt=zeit))) (, .=_) (META <,>) (CP-THT (C vp=auf) (C dat=dasz) (, .=_) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (ADJ^N^SG mynschlich=menschlich) (N^N^SG geslecht=geschlecht)) (VBN vermanichfeldiget=_) (RDDS^3^SG wurde=werden))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,193)) ( (IP-MAT (CONJ vn=und) (PP (P vp=auf) (NP (D^A^SG die=der) (N^A^SG zijt=zeit))) (BEDI^3^PL ware=sein) (NP-SBJ (Q^N^PL geyn=kein) (Q^N^PL ander=ander) (N^N^PL mynschen=mensch) (, .=_) (META <,>) (PP (P dan=dann) (CP-FRL (WNP-SBJ-1 (D^N^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (PP (P van=von) (NP (NPR^A^SG Adam=adam))) (VBN gebore=_) (BEDI^3^PL waren=sein))))) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (PP (ADV+P dairumb=darum)) (BEDI^3^SG was=sein) (NP-SBJ-X (EX^N^SG it=er)) (ADJP-PRD (ADJ noit=not) (CONJ vn=und) (ADJ billich=billich)) (META <,>) (CP-THT-X (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (N^N^SG suster=_) (CONJ vnd=und) (N^N^SG broder=bruder)) (ADVP (ADV zosamen=zusammen)) (VBDI^3^PL hillichten=hîleichen))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,194)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^SG Dese=dieser) (NPR^N^SG Caym=_)) (BEDI^3^SG was=sein) (NP-PRD (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG buwman=_)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vn=und) (NP-SBJ *con*) (BEDI^3^SG was=sein) (NP-PRD (D^N^SG der=der) (ADJ^N^SG eyrste=erste) (N^N^SG ackerman=_)) (META <,>) (CPX-CMP (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^PL die=der) (N^N^PL leirre=_)) (VBPI^3^PL sage=sagen))) (META <,>)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vn=und) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (VBDI^3^SG buwede=_) (PP (P viss=aus) (NP (N^D^SG gijricheyt=_))) (META <,>)) (IP-MAT-CONJ (ADVP (ADVR Mer=viel)) (NP-SBJ-LFD (NPR^N^SG Abell=_) (META <,>) (NP-PRN (PRO$^N^SG syn=sein) (N^N^SG broider=_))) (META <,>) (NP-SBJ-RSP (D^N^SG der=der)) (BEDI^3^SG was=sein) (NP-OB1-RFL (PRO^A^SG sich=er)) (VB generen=genähren) (PP (P mit=mit) (NP (N^D^PL schaiffen=_)))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vn=und) (NP-SBJ *con*) (BEDI^3^SG was=sein) (NP-PRD (ONE^N^SG eyn=ein) (ADJ^N^SG vrome=_) (META <,>) (ADJ^N^SG hillich=heilig) (N^N^SG mane=mann))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vn=und) (PP (P va=von) (NP (Q^D^PL alle=all) (PRO$^D^PL syne=sein) (N^D^PL guederen=güter))) (VBDI^3^SG plaech=_) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (META <,>) (IP-INF (NP-OB2 (N^D^SG got=gott)) (TO zo=zu) (VB offere=_) (NP-OB1 (NP-OB1 (D^A^PL die=der) (ADJ^A^PL eyrste=erste) (VBN^A^PL gebore=_)) (CONJP *ICH*-1)) (META <,>) (PP (P nae=nach) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG lere=lehre) (NP-POS (PRO$^G^SG syns=sein) (N^G^SG vaders=vater)))) (META <,>) (CONJP-1 (CONJ vnd=und) (PP (P van=von) (NP (D^D^PL den=der) (ADJS^D^PL besten=gut))))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,195)) ( (IP-MAT (PP (ADV+P Dairnae=danach)) (VBDI^3^SG geschae=_) (NP-SBJ-X (EX^N^SG it=er)) (PP (P vp=auf) (NP (ONE^A^SG eyn=ein) (N^A^SG zijt=zeit))) (META <,>) (CP-THT-X (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (NPR^N^SG Abel=_) (CONJ vnd=und) (NPR^N^SG Caym=_)) (ADVP (ADV tzosamen=zusammen)) (VBDI^3^PL quamen=kommen) (META <,>) (IP-INF-PRP (FOR vmb=um) (NP-OB1 (N^A^SG offerhande=offerande)) (TO zo=zu) (VB doin=thun)))) (META <;>) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (NPR^N^SG Abell=_)) (VBDI^3^SG offerde=opfern) (NP-OB1 (ONE^A^SG eyn=ein) (PP (P van=von) (NP (D^D^PL den=der) (ADJS^D^PL vetsten=_) (N^D^PL lameren=lamm))))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (VBDI^3^SG bewijsde=beweisen) (, .=_) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (N^N^SG offer=opfer)) (NP-OB1 (PRO^D^SG yme=er)) (ADJP-PRD (ADJ angeneme=_)) (BEDS^3^SG wer=sein))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,196)) ( (IP-MAT (CP-ADV-LFD (C sobald=sobald) (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (N^N^SG offer=opfer)) (PP (P vp=auf) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG altair=altar))) (VBDI^3^SG lach=liegen))) (, .=_) (META <,>) (ADVP-RSP (ADV so=so)) (BEPI^3^SG is=sein) (NP-SBJ (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG vuyr=feuer)) (ADVP (ADV vnuersiens=_)) (PP (P viss=aus) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG offerhande=offerande))) (VBN enfengt=_) (RDN worden=werden) (, .=_) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (ADJ^N^SG selue=selb)) (HVPI^3^SG hait=haben) (VBN verzeirt=_) (NP-OB1 (Q^A^SG allit=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^SG dat=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (PP (P vp=auf) (NP (D^D^SG den=der) (N^D^SG altair=altar))) (BEDI^3^SG was=sein)))) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,197)) ( (IP-MAT (ADVP (ADV Desglijchen=desgleichen)) (VBDI^3^SG offerde=opfern) (ADVP (ADV ouch=auch)) (NP-SBJ (NPR^N^SG Caym=_)) (PP (P van=von) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL vruchten=_) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG erden=erde)))) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (ADVP (ADVR Mer=viel)) (PP (ADV+P daeby=_)) (VBDI^3^SG dede=thun) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (NP-OB1 (Q^A^SG geyn=kein) (N^A^SG zeichen=zeichen)) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG idt=er)) (ADJP-PRD (ADJ angeneme=_)) (BEDS^3^SG were=sein))) (META <,>)) (IP-MAT-CONJ (CONJ Vnd=und) (PP (ADV+P dairumb=darum)) (RDDI^3^SG wart=werden) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (ADJP-PRD (ADV sere=sehr) (ADJ zornich=zornig)) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO$^N^SG syn=sein) (N^N^SG broider=_) (NP-PRN (NPR^N^SG Abell=_))) (NP-OB2 (PRO^D^SG yme=er)) (RP vur=vor) (VBN gezogen=vorziehen) (BEDI^3^SG was=sein) (PP (P van=von) (NP (N^D^SG got=gott))))) (, /=/)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (MDDI^3^SG moicht=mögen) (NP-OB1 (PRO$^A^SG synen=sein) (N^A^SG broider=_) (NP-PRN (NPR^A^SG Abell=_))) (ADVP (ADV nauw=_)) (RP an=an) (VB syen=ansehen) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,198)) ( (IP-MAT (PP (ADV+P Dairnae=danach)) (ADVP (ADV bald=bald)) (VBDI^3^SG sprach=sprechen) (NP-SBJ (NPR^N^SG Caym=_)) (PP (P zo=zu) (NP (PRO$^D^SG synen=sein) (N^D^SG broider=_))) (, .=_) (META <:>) (IP-MAT-SPE-CONJ (META <">) (VBI^2^SG Lait=_) (IP-INF-SPE (NP-SBJ (PRO^A^PL vns=wir)) (VB gain=gehen) (PP (P in=in) (NP (D^A^SG dat=der) (N^A^SG velt=feld)))) (, .=_) (META <.>) (META <">))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,199)) ( (IP-MAT (CONJ vnd=und) (CP-ADV-LFD (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL sy=er)) (ADVP (ADV dair=da)) (VBDI^3^PL quamen=kommen))) (, .=_) (META <,>) (ADVP-RSP (ADV so=so)) (VBDI^3^SG spranck=_) (NP-SBJ (NPR^N^SG Caym=_)) (PP (P intgegen=entgegen) (NP (PRO$^D^SG synen=sein) (N^D^SG broder=bruder) (NP-PRN (NPR^D^SG Abel=_)))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG ermort=_) (NP-OB1 (PRO^A^SG yn=er)) (ADVP (ADV aldae=_))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG begroue=_) (NP-OB1 (PRO^A^SG yn=er)) (PP (P in=in) (NP (ONE^A^SG ein=ein) (N^A^SG kuyle=_))) (, .=_)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG hoffet=hoffen) (META <,>) (CP-THT (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (MDDI^3^SG wolde=wollen) (NP-OB1 (D^A^SG dat=der)) (VB (VB verhelen=_) (CONJ vnd=und) (VB verbergen=verbergen)) (PP (P vur=vor) (NP (N^D^SG got=gott))))) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,200)) ( (IP-MAT (ADVP (ADVR Mer=viel)) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^SG der=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (BEPI^3^SG is=sein) (NP-PRD (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG bekenner=_) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL hertzen=herz)))))) (META <,>) (VBPI^3^SG straifft=strafen) (NP-OB1 (D^A^SG den=der) (N^A^SG moerder=_) (NP-POS (PRO$^G^SG sijns=sein) (N^G^SG broeders=_))) (, .=_) (CONJP (FW 7c=etc)) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,201)) ( (IP-MAT (CPX-CMP (C Als=als) (IP-SUB (NP-SBJ *pro*) (VBN geschreuen=schreiben) (BEPI^3^SG is=sein) (PP (P in=in) (NP (NPR^D^SG Genesi=Genesis))))) (, .=_) (META <,>) (NP-SBJ-LFD (NPR^N^SG Abel=_)) (META <,>) (CP-ADV (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (VBN ermort=_) (RDDI^3^SG wart=werden))) (, .=_) (META <,>) (ADVP (ADV do=da)) (BEDI^3^SG was=sein) (NP-SBJ-RSP (PRO^N^SG he=er)) (ADJP-PRD (ADJ alt=alt) (, .=_) (NP-MSR (NUM^A^SG C.=C) (N^A^SG iair=jahr))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (HVDI^3^SG hadde=haben) (NP-OB1 (CONJ noch=noch) (N^A^SG wijff=weib) (CONJ noch=noch) (N^A^PL kinder=kind)) (, .=_)) (IP-MAT-CONJ (IP-MAT-o (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (NPR^N^SG Adam=adam) (NP-PRD (PRO$^N^SG syn=sein) (N^N^SG vader=vater))) (BEDI^3^SG was=sein) (ADJP-PRD (ADJ alt=alt) (NP-MSR (, .=_) (NUM^A^PL cxxx=_) (, .=_) (N^A^PL iair=jahr)))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (IPX-MAT=o (NP-SBJ (NPR^N^SG Cayn=_)) (, .=_) (ADJP-PRD (NP-MSR (NUM^A^PL cxv=cxv) (, .=_) (N^A^PL iair=jahr))))) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,202)) ( (IP-MAT (, §=§) (NP-SBJ (NP-SBJ (NPR^N^SG Strabus=_)) (CONJP *ICH*-1)) (VBPI^3^SG spricht=sprechen) (CONJP-1 (CONJ vnd=und) (ADV ouch=auch) (NP-SBJ (NPR^N^SG Comestor=_))) (PP (P in=in) (NP (NPR^D^SG scholastica=_) (NPR^D^SG historia=historie))) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (NPR^N^SG Adan=_)) (PP (P nae=nach) (NP (NP-POS (NPR^G^SG Abels=_) (CP-REL *ICH*-2)) (N^D^SG doit=todt))) (META <,>) (CP-REL-2 (WNP-OB1-3 (D^A^SG den=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-OB1 *T*-3) (NP-SBJ (PRO$^N^SG syn=sein) (N^N^SG broider=_) (NP-PRN (NPR^N^SG Caym=_))) (VBN erslagen=erschlagen) (HVDI^3^SG hadde=haben))) (, .=_) (META <,>) (VBDI^3^SG gelouet=_) (NP-OB2 (N^D^SG got=gott)) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (ADVP (ADV vortan=_)) (NP-OB1 (NPR^A^SG Euan=_) (META <,>) (NP-PRN (PRO$^A^SG syn=sein) (N^A^SG huysfrauwen=hausfrau))) (META <,>) (NEG niet=nicht) (VB bekennen=bekennen) (MDDS^3^SG wolde=wollen))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,203)) ( (IP-MAT (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er) (Q^N^PL beide=beide)) (VBDI^3^PL beschruwen=beschreien) (NP-OB1 (PRO^A^SG yn=er)) (, .=_) (NP-TMP (NUM^A^PL C.=C) (N^A^PL iair=jahr)) (IP-MAT-CONJ (CONJ Vnd=und) (NP-SBJ (D^N^SG die=der) (N^N^SG stat=statt) (META <,>) (CP-REL (WPP-1 (P in=in) (WNP (D^D^SG der=der))) (C 0) (IP-SUB (PP *T*-1) (NP-SBJ (PRO^N^PL sy=er)) (NP-OB1 (PRO^A^SG yn=er)) (VBDI^3^PL beschruwen=beschreien)))) (, .=_) (META <,>) (PP (P bis=bis) (P vp=auf) (NP (D^A^SG desen=dieser) (ADJ^A^SG huedigen=_) (N^A^SG dach=tag))) (RDPI^3^SG wirt=werden) (VBN genant=nennen) (NP-SMC (D^N^SG dat=der) (N^N^SG daill=_) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL trenen=_))) (, .=_)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (BEPI^3^SG is=sein) (PP (P by=bei) (NP (NPR^D^SG ebron=_))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,204)) ( (IP-MAT (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (NPR^N^SG Adan=_)) (VBDI^3^SG verboit=_) (NP-OB2 (PRO$^D^PL synen=sein) (N^D^PL kinderen=kind)) (META <,>) (CP-THT (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (NP-OB1 (Q^A^SG gheyn=kein) (N^A^SG geselschaff=gesellschaft)) (VBDS^3^PL hedden=haben) (PP (P mit=mit) (NP (NP-POS (NPR^G^SG Cayms=_)) (N^D^PL kinderen=kind))))) (, .=_) (CONJP (CONJ vnd=und) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL sy=er)) (ADVP (ADV ouch=auch)) (NEG niet=nicht) (PP (P an=an) (NP (PRO^A^PL sij=er))) (VBDS^3^PL hillichden=_))))) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (ADVP (ADVR Mer=viel)) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (VBDI^3^SG geboit=gebieten) (NP-OB1 (NPR^A^SG Adan=_)) (PP (P durch=durch) (NP (D^A^SG den=der) (N^A^SG engel=engel)))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (VBDI^3^SG brach=brechen) (NP-OB1 (D^A^SG die=der) (N^A^SG geloefde=_)) (META <,>) (CP-THT-PRP (C vp=auf) (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (NPR^N^SG cristus=Christus) (META <,>) (NP-PRN (NP-POS (N^G^SG gotz=gott)) (N^N^SG son=sohn))) (META <,>) (PP (PP (P van=von) (NP (PRO^D^SG yme=er))) (CONJP *ICH*-1)) (VBN geboren=gebären) (RDDS^3^SG wurde=werden) (CONJP-1 (CONJ vnd=und) (NEG niet=nicht) (PP (P van=von) (NP (NPR^D^SG Caym=_) (META <,>) (NP-PRN (D^D^SG den=der) (N^D^SG moerder=_) (NP-POS (PRO$^G^SG syns=sein) (N^G^SG broeders=_)))))))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,205)) ( (IP-MAT (CONJ Ven=und) (PP (ADV+P dairnae=danach)) (VBDI^3^SG bekante=bekennen) (NP-SBJ (NPR^N^SG Adan=_)) (NP-OB1 (PRO$^A^SG syn=sein) (N^A^SG huysfrauwe=hausfrau)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (PRO^N^SG Sij=er)) (VBDI^3^SG gebair=_) (NP-OB2 (PRO^D^SG yme=er)) (NP-OB1 (ONE^A^SG ein=ein) (N^A^SG son=sohn) (META <,>) (NP-PRN (NPR^A^SG Seth=Set))) (META <,>)) (IP-MAT-CONJ (CONJ Ven=und) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG dem=der))) (BEPI^1^PL syn=sein) (NP-SBJ (PRO^N^PL wyr=wir) (Q^N^PL alle=all)) (VBN geboren=gebären) (META <,>)) (IP-X-CONJ (CONJ Want=wande) (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (ADJ^N^SG gantze=ganz) (N^N^SG geslechte=geschlecht) (NP-POS (NPR^G^SG Caym=_)) (QP *ICH*-3)) (PP (P vmb=um) (NP (NP-POS (NP-POS (PRO$^G^PL synre=sein) (N^G^PL sunden=sünde)) (CONJP *ICH*-1) (CONJP *ICH*-2)) (N^A^SG willen=wille))) (CONJP-1 (CONJ vnd=und) (NP-POS (PRO$^G^PL synre=sein) (N^G^PL kyndere=_))) (CONJP-2 (CONJ vnd=und) (NP-POS (PRO$^G^SG yrre=sein) (N^G^SG vnkuyscheyt=_))) (, .=_) (VBDI^3^PL erdruncken=ertrinken) (QP-3 (Q^N^PL alle=all)) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG syntfloit=_))) (, .=_)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (VBDI^3^SG bleue=_) (NP-SBJ (ADJ^N^SG alleyn=allein) (NPR^N^SG Noe=Noach)) (PP (P mit=mit) (NP (PRO$^D^PL synen=sein) (NUM^D^PL drij=drei) (N^D^PL soenen=sohn))) (PP (P mit=mit) (NP (PRO$^D^PL yren=sein) (N^D^PL huysfrauwen=hausfrau) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-4 (D^N^PL die=der) (WD^N^PL welche=welch)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-4) (BEDI^3^PL waren=sein) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG den=der) (N^D^SG geslecht=geschlecht) (NP-POS (NPR^G^SG seth=Set)))))))) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,206)) ( (IP-MAT (, §=§) (NP-SBJ-LFD (NPR^N^SG Caym=_)) (META <,>) (CP-ADV (C want=wande) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (NP-OB1 (PRO$^A^SG synen=sein) (N^A^SG broider=_)) (VBN vermort=_) (HVDI^3^SG hadde=haben) (PP (P viss=aus) (NP (N^D^SG hasse=hasz) (CONJ vnd=und) (N^D^SG nijde=neid))))) (META <,>) (RDDI^3^SG wart=werden) (NP-SBJ-RSP (PRO^N^SG he=er)) (PP (P van=von) (NP (N^D^SG gode=gott))) (VBN vermaledijt=_) (PP (P bis=bis) (P in=in) (NP (D^A^SG dat=der) (ADJ^A^SG seuende=_) (N^A^SG geslechte=geschlecht))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (RDDI^3^SG wairt=_) (PP (ADV+P dairnae=danach)) (ADJP-PRD (ADJ lantfluchtich=_) (META <,>) (ADJ wild=wild) (CONJ vnd=und) (ADJ mistroestich=_)) (, .=_)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG vloe=_) (PP (P in=in) (NP (NPR^A^SG Jndien=_))) (META <;>)) (IP-MAT-CONJ (CONJ Ven=und) (ADVP (ADV dae=da)) (VBDI^3^SG gewan=gewinnen) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (NP-OB1 (N^A^PL kinder=kind)) (PP (P mit=mit) (NP (PRO$^D^SG synre=sein) (N^D^SG huysfrauwen=hausfrau))) (, .=_) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (ADVP (ADV dae=da)) (NP-SBJ (Q^N^PL vyll=viel) (N^N^PL mynschen=mensch)) (VBDI^3^PL begonten=beginnen) (IP-INF (TO zo=zu) (RD werden=werden)))) (, .=_)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-OB1 (D^A^PL die=der)) (VBDI^3^SG lockt=_) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (PP (ADV+P dairzo=_)) (, .=_) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL sy=er)) (PP (P durch=durch) (NP (N^A^SG morderije=_) (CONJ vnd=und) (VB^A^SG rouuen=_))) (NP-OB1 (N^A^SG goit=gut)) (VBDI^3^PL vergaderden=vergattern))) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,207)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (PRO^N^SG He=er)) (VBDI^3^SG began=beginnen) (NP-OB1 (Q^A^SG vill=viel) (NP-POS (ADJ^G^PL nuwer=_) (N^G^PL dynge=ding))) (META <:>) (IP-MAT-CONJ (NP-SBJ (PRO^N^SG He=er)) (VBDI^3^SG machte=machen) (ADVP (ADV dae=da)) (NP-OB1 (ONE^A^SG ein=ein) (N^A^SG Stat=stadt)) (, .=_)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG noempt=_) (NP-OB1 (D^A^SG die=der)) (NP-SMC (NPR^A^SG Enochia=_)) (PP (P nae=nach) (NP (PRO$^D^SG synen=sein) (N^D^SG sone=sohn) (NP-PRN (NPR^D^SG Enoch=_)))) (, .=_)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG macht=macht) (NP-OB1 (ONE^A^SG ein=ein) (N^A^SG muyr=_)) (PP (ADV+P dairvmb=darum))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG satzt=setzen) (NP-OB1 (D^A^SG die=der)) (ADJP-SMC (ADJ vol=voll) (NP-POS (N^G^SG volcks=volk) (PP (P van=von) (NP (PRO$^D^SG synen=sein) (N^D^SG geslecht=geschlecht)))))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG dwanck=_) (NP-OB1 (D^A^PL die=der) (PRO$^A^PL synen=sein) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (PP (P van=von) (NP (PRO^D^SG yme=er))) (VBDI^3^PL quamen=kommen)))) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL sy=er)) (MDDI^3^PL moisten=müssen) (ADVP (ADV dae=da)) (VB wonen=wohnen))) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,208)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^PL Die=der) (N^N^PL mynschen=mensch)) (VBDI^3^PL plaegen=pflegen) (ADVP (ADV zovorens=_)) (IP-INF (PP (PP (P sunder=sonder) (NP (N^A^PL muyren=_))) (CONJP (CONJ ind=und) (ADV bloiss=_) (PP (P sunder=sonder) (NP (N^A^SG were=ware))))) (TO tzo=zu) (VB wandelen=_)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (BEDI^3^PL waren=sein) (ADJP-PRD (ADJ vnbesorcht=_)) (PP (PP (P vur=vor) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL mynschen=mensch))) (CONJP (CONJ vnd=und) (PP (P vur=vor) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL beisten=_))))) (, .=_)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (HVDI^3^PL hadden=haben) (NP-OB1 (Q^A^SG gheyn=kein) (N^A^SG huyss=haus)) (PP (P vur=vor) (NP (D^A^SG dye=der) (N^A^SG (N^A^SG kelde=kälte) (CONJ off=oder) (N^A^SG hitzde=_)))) (, .=_) (META <,>)) (IP-MAT-CONJ (CONJ dan=dann) (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (VBDI^3^PL maechten=_) (NP-OB1 (N^A^PL hudden=_)) (PP (PP (P van=von) (NP (N^D^PL rijseren=_))) (CONJP (CONJ vnd=und) (PP (P van=von) (NP (N^D^PL binzen=_))))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,209)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (PRO^N^SG He=er)) (VBDI^3^SG brachte=aufbringen) (ADVP (ADV ouch=auch)) (RP vp=auf) (NP-OB1 (D^A^SG die=der) (N^A^SG manier=_)) (PP (P mit=mit) (NP (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG waege=_)) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP (D^D^SG den=der) (N^D^SG gewicht=gewicht))))) (, .=_) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG verkeirde=_) (ADVP (ADV also=also)) (NP-OB1 (D^A^SG die=der) (ADJ^A^SG eyrste=erste) (N^A^SG simpelheit=_)) (PP (P in=in) (NP (N^A^SG kloicheit=_) (CONJ vnd=und) (N^A^SG listicheit=_))) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,210)) ( (IP-MAT (CP-ADV-LFD (NP-SBJ-LFD (D^N^SG Dese=diese) (NPR^N^SG Cayn=_)) (META <,>) (C als=als) (IP-SUB (IP-SUB (NP-SBJ-RSP (PRO^N^SG he=er)) (BEDI^3^SG was=sein) (ADJP-PRD (ADJ alt=alt)) (RDN worden=werden)) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-SUB (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG (VBDI^3^SG sas=sitzen) (CONJ off=oder) (VBDI^3^SG gynge=_)) (PP (P in=in) (NP (ONE^D^SG eynre=ein) (N^D^SG hecken=hecke))))))) (, .=_) (META <,>) (ADVP-RSP (ADV so=so)) (VBDI^3^SG gescha=_) (NP-SBJ-X (EX^N^SG idt=er)) (META <,>) (CP-THT-X (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (NPR^N^SG Lamech=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^SG der=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (PP (P van=von) (NP (N^D^SG alder=alter))) (BEDI^3^SG was=sein) (ADJP-PRD (ADJ blint=_) (CONJ off=oder) (ADJ dunckell=_))))) (META <,>) (ADJP-PRD (ADJ sichtich=_)) (RDN worden=werden))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,211)) ( (FRAG (CP-ADV (C Als=als) (IP-SUB (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^SG derselue=derselbe)) (MDDI^3^SG woulde=wollen) (PP (P vp=auf) (NP (D^A^SG dat=der) (N^A^SG gejeegtz=_))) (VB gaen=gehen) (PP (P mit=mit) (NP (PRO$^D^SG synen=sein) (N^D^SG bogen=_)))) (CONJP (CONJ off=oder) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (ADVP (ADV yrgens=_)) (MDDS^3^SG moechte=mögen) (NP-OB1 (ONE^A^SG ein=ein) (ADJ^A^SG wild=wild)) (VB geschiessen=geschieszen) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-OB1 (PRO^D^SG yme=er)) (NP-SBJ (D^N^SG die=der) (N^N^SG huyt=haut)) (RDDS^3^SG wurde=werden) (, .=_) (META <,>) (CP-ADV (C want=wande) (IP-SUB (PP (P vp=auf) (NP (D^A^SG die=der) (N^A^SG zijt=zeit))) (META <,>) (VBDI^3^SG ass=essen) (NP-SBJ (MAN^N^SG men=man)) (ADVP (ADV noch=noch)) (NP-OB1 (Q^A^SG geyn=kein) (N^A^SG vleisch=_)) (, .=_) (PP (P wie=wie) (ADVP (RP vur=vor) (VBN s<1>=vorschreiben))))))))))) (META <;>) (IP-MAT-CONJ (CONJ Vnd=und) (NP-SBJ (PRO^N^SG hey=er)) (HVDI^3^SG hadde=haben) (NP-OB1 (NP-OB1 (ONE^A^SG eyn=ein) (N^A^SG sone=sohn)) (CONJP (CONJ off=oder) (NP-OB1 (ONE^A^SG eyn=ein) (N^A^SG dyenre=diener))) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^SG der=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (VBDI^3^SG leydt=_) (NP-OB1 (PRO^A^SG yn=er))))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,212)) ( (IP-MAT (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (D^N^SG derselue=derselbe) (N^N^SG knechte=knecht)) (VBDI^3^SG meynde=_) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (ONE^N^SG ein=ein) (ADJ^N^SG wild=wild) (N^N^SG diere=_)) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG hecken=hecke))) (VBN gesessen=sitzen) (HVDI^3^SG hedde=haben))) (, .=_) (META <,>) (IP-X-CONJ (C want=wande) (NP-SBJ (NPR^N^SG Caym=_)) (BEDI^3^SG was=sein) (VBN gecleyt=kleiden) (PP (P mit=mit) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL vellen=_) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL dieren=_)))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,213)) ( (IP-MAT (ADVP (ADV dae=da)) (VBDI^3^SG zoende=_) (NP-OB2 (PRO^D^SG yme=er)) (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (N^N^SG kynt=kind)) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (MDDS^3^SG sulde=sollen) (VB schiessen=schieszen))) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (NPR^N^SG Lamech=_)) (VBDI^3^SG schoiss=_) (NP-OB1 (NPR^A^SG Caym=_)) (ADJP-SMC (ADJ doit=todt)) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,214)) ( (IP-MAT (CONJ Ven=und) (CP-ADV-LFD (C do=da) (IP-SUB (NP-SBJ (NPR^N^SG lamech=_)) (ADJP-PRD (ADJ gewair=gewahr)) (RDDI^3^SG wart=werden) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (NP-OB1 (NP-OB1 (PRO$^A^SG synen=sein) (ADJ^A^SG alt=alt) (N^A^SG vader=vater)) (CONJP *ICH*-1)) (VBN erschossen=erschieszen) (HVDI^3^SG hadde=haben) (, .=_) (CONJP-1 (CONJ vnd=und) (NEG niet=nicht) (NP-OB1 (ONE^A^SG eyn=ein) (ADJ^A^SG wild=wild) (N^A^SG diere=_))))))) (META <,>) (ADVP-RSP (ADV so=so)) (RDDI^3^SG wart=werden) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (ADJP-PRD (ADV so=so) (ADJ zornich=zornig) (CP-DEG *ICH*-2)) (PP (P ouer=über) (NP (D^A^SG dat=der) (N^A^SG kint=kind))) (META <,>) (CP-DEG-2 (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (NP-OB1 (PRO^A^SG idt=er)) (ADJP-SMC (ADJ doit=todt)) (VBDI^3^SG sloich=_) (PP (P mit=mit) (NP (PRO$^D^SG synen=sein) (N^D^SG bogen=_))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,215)) ( (FRAG (CP-QUE-SUB (WADVP-1 (WPP (P Van=von) (WNP (WPRO^D^SG wem=wer))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (WADVP (WADV wanne=wann))) (CONJP (CONJ vnd=und) (WADVP (WADV wairunb=_)))) (C 0) (IP-SUB (ADVP *T*-1) (NP-SBJ (NP-SBJ (D^N^PL die=der) (N^N^PL litteren=_)) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (D^N^SG die=der) (N^N^SG schrifft=schrift)))) (VBN vonden=finden) (BEPS^3^SG sy=sein))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,216)) ( (IP-MAT (, §=§) (NP-SBJ (NPR^N^SG Godefridus=_) (PP (P van=von) (NP (NPR^D^SG viterbien=_)))) (VBPI^3^SG schrijfft=schreiben) (PP (P in=in) (NP (PRO$^D^SG sijnre=sein) (N^D^SG Cronicken=chronik))) (META <,>) (CP-THT (C Dat=dasz) (IP-SUB (IP-SUB (NP-SBJ (NPR^N^SG Adan=_)) (VBDI^3^SG schreue=_) (NP-OB2 (PRO$^D^SG synen=sein) (N^D^SG sone=sohn)) (NP-OB1 (D^A^PL dye=der) (N^A^PL dynge=ding) (META <,>) (CP-REL (WNP-OB1-1 (D^A^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-OB1 *T*-1) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (VBDI^3^SG wuste=wissen))))) (CONJP (CONJ ind=und) (IP-SUB (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG bekante=bekennen) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG scheppung=_) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG werlde=welt)))))) (META <,>) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-SUB (NP-SBJ (NPR^N^SG Seth=Set)) (VBDI^3^SG schreue=_))) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-SUB-o (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG lies=lassen) (NP-OB1 (D^A^SG dat=der)) (NP-OB2 (PRO$^D^SG synen=sein) (N^D^SG sone=sohn) (NP-PRN (NPR^D^SG Enos=_)))) (, .=_)) (CONJP (CONJ vnd=und) (IPX-SUB=o (ADVP (ADV also=also)) (ADVP (ADV vortan=_)) (PP (P bis=bis) (P vp=auf) (NP (NPR^D^SG Noe=Noach))))) (META <;>) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^SG der=der)) (VBDI^3^SG liess=lassen) (NP-OB1 (D^A^SG dat=der)) (NP-OB2 (PRO$^D^PL synen=sein) (N^D^PL sonen=sohn) (NP-PRN (NPR^D^SG Cham=_) (META <,>) (NPR^D^SG Sem=_) (CONJ vnd=und) (NPR^D^SG Japhet=Japhet))))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,217)) ( (IP-MAT (, §=§) (NP-SBJ-X *exp*) (PP (P Viss=aus) (NP (D^D^PL dissen=dieser))) (VBPI^3^SG schijnt=_) (META <,>) (CP-THT-X (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (N^N^SG begyne=_) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL boichstauen=_))) (BEPS^3^SG sy=sein) (PP (P van=von) (NP (NPR^D^SG Adan=_))) (VBN (VBN vntsprungen=_) (CONJ vnd=und) (VBN vonden=finden)))) (META <.>=_) (IP-MAT-CONJ (ADVP (ADVR Mer=viel)) (CP-QUE-SUB-LFD (WADVP-1 (WADV wie=wie)) (C 0) (IP-SUB (ADVP *T*-1) (NP-SBJ (D^N^PL die=der)) (BEPI^3^PL synt=sein) (VBN (VBN genant=nennen) (BEN gewest=sein) (CONJ off=oder) (VBN gestalt=gestalten)))) (META <,>) (NP-SBJ-RSP (D^N^SG dat=der)) (BEPI^3^SG is=sein) (NEG niet=nicht) (ADJP-PRD (ADJ offenbair=offenbar)) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,218)) ( (IP-MAT (NP-OB1 (D^A^SG Dit=dieser)) (VBPI^3^SG schrifft=schreiben) (NP-SBJ (NPR^N^SG Gobelinus=_)) (PP (P in=in) (NP (NPR^D^SG Cosmidromio=_))) (META <:>) (IP-MAT-SPE-CONJ (META <">) (VBI^2^SG Suych=_) (ADVP (ADV ouch=auch)) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG den=der) (, .=_) (NUM^D^SG xi=xi) (, .=_) (N^D^SG blat=blatt) (PP (P van=von) (NP (NPR^D^SG Enoch=_) (, .=_) (META <,>) (CP-REL-SPE (WNP-SBJ-1 (D^N^SG der=der)) (C 0) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ *T*-1) (ADVP (ADV ouch=auch)) (NP-OB1 (N^A^PL schriffte=_)) (PP (P nae=nach) (NP-RFL (PRO^D^SG sich=er))) (VBN gelaissen=lassen) (HVPI^3^SG hait=haben)))))) (, .=_)) (CONJP (FW 7c=etc)) (, .=_) (META <.>) (META <">))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,219)) ( (IP-MAT (, §=§) (CP-QUE-SUB (WADVP-1 (ADV Wairunb=_)) (C 0) (IP-SUB (ADVP *T*-1) (ADVP (ADV auer=aber)) (NP-SBJ (D^N^SG die=der) (N^N^SG schrifft=schrift)) (VBN vonden=finden) (BEPS^3^SG sij=sein))) (META <,>) (VBPI^3^SG spricht=sprechen) (NP-SBJ (D^N^SG derselue=derselbe) (NPR^N^SG Gobelinus=_)) (, .=_) (META <:>) (FRAG-SPE-CONJ (META <">) (IP-INF-PRP-SPE (FOR vmb=um) (NP-OB1 (N^A^SG gedechtnisse=gedächtnis) (NP-POS *ICH*-2)) (TO zo=zu) (HV hain=haben) (NP-POS-2 (D^G^PL der=der) (N^G^PL dinge=ding))) (, .=_) (META <,>)) (IP-X-SPE-CONJ (CONJ want=wande) (CP-THT-PRP-LFD-SPE (C vp=auf) (C dat=dasz) (IP-SUB-SPE (PP (P ouermitz=übermitts) (NP (D^A^SG die=der) (N^A^SG vergessenheit=_))) (NP-OB1 (PRO^A^PL vns=wir)) (NEG niet=nicht) (VBPS^3^SG (VBPS^3^SG entvlye=_) (CONJ off=oder) (VBPS^3^SG vergess=vergessen)) (META <,>) (CP-FRL-SBJ-SPE (WNP-OB1-3 (D^A^SG dat=der)) (C 0) (IP-SUB-SPE (NP-OB1 *T*-3) (NP-SBJ (PRO^N^PL wyr=wir)) (VBPI^1^PL (VBPI^1^PL hoeren=hören) (CONJ off=oder) (VBPI^1^PL wissen=wissen)) (, .=_) (META <,>))))) (ADVP-RSP (ADV so=so)) (VBPI^1^PL (VBPI^1^PL halden=halten) (CONJ vnd=und) (VBPI^1^PL binden=binden)) (NP-SBJ (PRO^N^PL wyr=wir)) (NP-OB1 (D^A^SG dat=der)) (, .=_) (PP (P mit=mit) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG schriffture=_))) (META <,>)) (IP-X-SPE-CONJ (CONJ Want=wande) (PP-LFD (P in=in) (NP (Q^D^SG sulcher=solch) (ADJ^D^SG groisser=grosz) (N^D^SG (N^D^SG veranderunge=veränderung) (CONJ vnd=und) (N^D^SG wandelberlicheit=_)) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL dynge=ding)))) (META <,>) (ADVP-RSP (ADV so=so)) (BEPI^3^SG is=sein) (NP-SBJ-X (EX^N^SG it=er)) (NEG niet=nicht) (ADJP-PRD (ADJ moeglich=möglich)) (META <,>) (CP-THT-SPE-X (C dat=dasz) (IP-SUB-SPE (IP-SUB-SPE-o (NP-SBJ (MAN^N^SG men=man)) (NP-OB1 (Q^A^PL alle=all) (N^A^PL dynge=ding)) (PP (P durch=durch) (NP (D^A^SG dat=der) (VB^A^SG hoeren=hören))) (VB geleren=gelehren) (MDDS^3^SG moecht=mögen)) (, .=_) (CONJP (CONJ noch=noch) (IPX-SUB-SPE=o (ADVP (ADV ouch=auch)) (META <,>) (CP-ADV-SPE (C so=so) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ (D^N^SG dat=der)) (VBN geleirt=lehren) (BEDS^3^SG were=sein))) (, .=_) (META <,>) (PP (P (P mit=mit) (CONJ vnd=und) (P in=in)) (, /=/) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG vernunfft=vernunft))) (VB behalden=behalten)))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,220)) ( (IP-MAT-SPE (, §=§) (NP-SBJ (NPR^N^SG Abraan=_)) (HVPI^3^SG hait=haben) (VBN vonden=finden) (NP-OB1 (D^A^PL die=der) (ADJ^A^PL kaldeeschen=_) (N^A^PL (N^A^PL litteren=_) (CONJ vnd=und) (FW sirorun=_)) (, .=_) (META <,>) (CP-REL-SPE (WNP-SBJ-1 (D^N^PL die=der) (WD^N^PL welche=welch)) (C 0) (IP-SUB-SPE (IP-SUB-SPE (NP-SBJ *T*-1) (VBPI^3^PL ouerkomen=überkommen) (PP (P mit=mit) (NP (D^D^PL den=der) (ADJ^D^PL hebreischen=hebräisch))) (PP (PP (P in=in) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG zail=_))) (CONJP (CONJ vnd=und) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG den=der) (N^D^SG luwde=_)))))) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ *con*) (HVPI^3^PL hauen=haben) (NP-OB1 (N^A^SG vnderscheit=unterschied)) (ADVP (ADV alleyn=allein)) (PP (P van=von) (NP (D^D^PL denseluen=derselbe))) (PP (PP (P in=in) (NP (D^D^SG den=der) (VB^D^SG schrijuen=schreiben))) (CONJP (CONJ vnd=und) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG figuren=figur)))))))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,221)) ( (IP-MAT-SPE (, §=§) (NP-SBJ (D^N^PL Dye=der) (ADJ^N^PL Juetschen=_) (N^N^PL boichstauen=_)) (VBPI^3^SG haue=habe) (NP-OB1 (PRO$^A^SG yre=sein) (N^A^SG beginsell=_)) (VBN genomen=nehmen) (PP (P van=von) (NP (NPR^D^SG Moyse=_))) (PP (P durch=durch) (NP (D^A^SG dat=der) (N^A^SG gesetze=gesetz))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,222)) ( (IP-MAT-SPE (, §=§) (NP-SBJ-LFD (NPR^N^SG Jsis=_) (META <,>) (NP-PRN (D^N^SG die=der) (N^N^SG konyngyn=_) (PP (P van=von) (NP (NPR^D^SG egypten=_))))) (META <,>) (CP-ADV-SPE (C als=als) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ (PRO^N^SG sy=er)) (VBDI^3^SG quame=_) (PP (P van=von) (NP (PRO$^D^SG yren=sein) (N^D^SG vader=vater))) (PP (P viss=aus) (NP (NPR^D^SG greckenlant=_))) (PP (P in=in) (NP (NPR^A^SG egypten=_))))) (META <,>) (HVPI^3^SG hait=haben) (NP-SBJ-RSP (PRO^N^SG sy=er)) (VBN vonden=finden) (NP-OB1 (D^A^PL die=der) (ADJ^A^PL egypschen=_) (N^A^PL littere=_)) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,223)) ( (IP-MAT-SPE (, §=§) (NP-SBJ (NP-SBJ (NPR^N^SG Fenix=_)) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (NPR^N^SG Cadmus=_) (META <,>) (NP-PRN (PRO$^N^SG syn=sein) (N^N^SG broider=_))))) (META <,>) (HVPI^3^PL hauen=haben) (VBN vonden=finden) (NP-OB1 (D^A^PL die=der) (ADJ^A^PL greckschen=_) (N^A^PL litteren=_)) (, /=/) (META <;>) (IP-MAT-SPE-CONJ (CONJ vnd=und) (CP-ADV-LFD-SPE (C want=wande) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (N^N^SG lant=land) (META <,>) (CP-REL-SPE (WPP-1 (ADV+P dairinne=darin)) (C 0) (IP-SUB-SPE (PP *T*-1) (NP-SBJ (N^N^SG menye=_)) (VBN gevonden=_) (RDPI^3^SG wirt=werden)))) (, /=/) (META <,>) (VBPI^3^SG heischt=heiszen) (NP-PRD (NPR^N^SG fenicia=_)) (, /=/) (PP (P nae=nach) (NP (D^D^SG denseluen=derselbe) (ADJP (RP vur=vor) (VBN^D^SG s<1>=vorschreiben)) (NPR^D^SG fenix=_))) (META <,>) (PP (ADV+P Dairunb=darum) (CP-THT-SPE (C dat=dasz) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ-X *exp*) (TO zo=zu) (VB beduden=_) (META <,>) (CP-THT-SPE-X (C dat=dasz) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (BEPS^3^SG sy=sein) (BEN gewest=sein) (NP-PRD (ONE^N^SG ein=ein) (N^N^SG eyrstvynder=_) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL boichstauen=_)))))))))) (META <,>) (ADVP-RSP (ADV so=so)) (VBPI^3^SG macht=machen) (NP-SBJ (MAN^N^SG men=man)) (ADVP (ADV noch=noch)) (NP-OB1 (D^A^PL die=der) (ADJ^A^PL groissen=grosz) (N^A^PL litteren=_)) (PP (P mit=mit) (NP (ADJ^D^SG roider=_) (N^D^SG menie=_))) (META <.>) (META <">))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,224)) ( (IP-MAT (NP-OB1 (D^A^SG dit=dieser)) (VBPI^3^SG schrifft=schreiben) (NP-SBJ (NPR^N^SG Jsidorus=Isidorus)) (META <:>) (IP-MAT-SPE-CONJ (META <">) (, §=§) (NP-SBJ (ONE^N^SG Eyn=ein) (ADJ^N^SG heydesche=heidisch) (N^N^SG meister=meister) (META <,>) (RRC (VBN genoenpt=_) (NP-SMC (NPR^N^SG Pytagoras=_)))) (META <,>) (HVPI^3^SG hait=haben) (VBN vonden=finden) (NP-OB1 (D^A^SG den=der) (N^A^SG boichstauen=_) (, .=_) (NP-PRN (N^A^SG y=y))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,225)) ( (IP-MAT-SPE (, §=§) (NP-SBJ (NPR^N^SG Nichostrata=_) (META <,>) (NP-PRN (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG koenyngynne=_)) (META <,>) (RRC (VBN genoenpt=_) (PP (P mit=mit) (NP (N^D^SG zonamen=zuname))) (NP-SMC (NPR^N^SG Carmentis=_)))) (META <,>) (HVPI^3^SG hait=haben) (VBN vonden=finden) (NP-OB1 (NP-POS (D^G^PL der=der) (ADJ^G^PL latynschen=_) (N^G^PL boichstauen=_) (CP-REL-SPE *ICH*-1)) (, .=_) (NUM^A^PL xix=xix)) (, .=_) (META <,>) (CP-REL-SPE-1 (WNP-OB1-2 (D^A^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB-SPE (NP-OB1 *T*-2) (NP-SBJ (PRO^N^PL wyr=wir)) (ADVP (ADV noch=noch)) (HVPI^1^PL hauen=haben))) (META <;>) (IP-MAT-SPE-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (D^N^SG Dese=dieser) (ADJP (RP vur=vor) (VBN^N^SG s<1>=vorschreiben)) (N^N^SG konynghyne=_)) (BEDI^3^SG was=sein) (NP-PRD (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG moder=_) (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG konyngs=_) (META <,>) (RRC (NP-SMC (NPR^N^SG Latinus=_)) (VBN genoenpt=_)) (META <,>) (CP-REL-SPE (WNP-SBJ-3 (D^N^SG der=der) (WD^N^SG welche=welch)) (C 0) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ *T*-3) (PP (P zo=zu) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL zijden=zeit) (META <,>) (CP-REL-SPE (WADVP-4 (ADV dae=da)) (C 0) (IP-SUB-SPE (ADVP *T*-4) (NP-SBJ (D^N^SG die=der) (N^N^SG Stat=stadt) (NP-PRN (NPR^N^SG Troia=_))) (VBN belegen=belegen) (BEDI^3^SG was=sein))))) (, /=/) (META <,>) (VBDI^3^SG regnierde=_) (REP (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er))) (PP (P in=in) (NP (NPR^D^SG Jtalia=_) (, .=_) (META <,>) (CP-REL-SPE (WADVP-5 (ADV dae=da)) (C 0) (IP-SUB-SPE (ADVP *T*-5) (ADVP (ADV nu=nun)) (NP-SBJ (NPR^N^SG Rome=Rom)) (VBPI^3^SG steit=stehen))))))))) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,226)) ( (IP-MAT-SPE (, §=§) (NP-SBJ (NPR^N^SG Siluius=_) (, .=_) (META <,>) (NPR^N^SG al=al) (, .=_) (NPR^N^SG saluiner=_) (META <,>) (NP-PRN (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG schoilmeister=schulmeister))) (META <,>) (HVPI^3^SG hait=haben) (VBN vonden=finden) (NP-OB1 (D^A^SG den=der) (N^A^SG boichstauen=_) (, .=_) (NP-PRN (N^A^SG k=k))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,227)) ( (IP-MAT-SPE (NP-SBJ (D^N^SG Der=der) (N^N^SG boichstaue=buchstabe) (NP-PRN (N^N^SG q=q))) (BEPI^3^SG is=sein) (NEG niet=nicht) (PP (P van=von) (NP (N^D^PL noeden=not))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,228)) ( (IP-MAT-SPE (NP-SBJ (N^N^SG H=h)) (RDPI^3^SG wyrt=werden) (PP (P vur=vor) (NP (Q^A^SG gheynen=kein) (N^A^SG boichstauen=_))) (VBN gerechent=rechnen) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,229)) ( (IP-MAT-SPE (NP-SBJ (D^N^SG Der=der) (N^N^SG boichstaue=buchstabe) (, .=_) (NP-PRN (N^N^SG x=x))) (, .=_) (BEPI^3^SG is=sein) (NEG niet=nicht) (BEN gewest=sein) (PP (P vnder=unter) (NP (D^D^PL den=der) (ADJ^D^PL latynschen=_) (N^D^PL litteren=_))) (META <,>) (CP-THT-SPE (C bis=bis) (C dat=dasz) (IP-SUB-SPE (NP-SBJ (NPR^N^SG Octauianus=_) (META <,>) (CP-REL-SPE (WNP-SBJ (WNP-POS (D^G^SG des=der)) (N^N^SG zoname=_)) (C 0) (IP-SUB-SPE (BEDI^3^SG was=sein) (NP-PRD (NPR^N^SG augustus=Augustus))))) (, /=/) (META <,>) (NP-PRD (N^N^SG keiser=kaiser)) (RDDI^3^SG wart=werden))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,230)) ( (IP-MAT-SPE (PP-LFD (P Vp=auf) (NP (D^A^SG die=der) (N^A^SG zijt=zeit))) (ADVP-RSP (ADV so=so)) (HVPI^3^PL hayn=haben) (ADVP (ADV ouch=auch)) (NP-SBJ (D^N^PL die=der) (ADJ^N^PL latynschen=_)) (VBN genomen=nehmen) (NP-OB1 (NUM^A^PL zwen=zwei) (N^A^PL litteren=_) (PP *ICH*-1)) (PP (P van=von) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL greicken=_))) (PP-1 (P als=als) (, .=_) (NP (N^A^SG y=y) (, .=_) (CONJ vnd=und) (, .=_) (N^A^SG z=z))) (META <;>) (IP-MAT-SPE-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-OB1 (D^G^PL derseluen=_) (N^G^PL boichstauen=_)) (VBPI^1^PL gebruwchen=_) (NP-SBJ (PRO^N^PL wir=wir)) (ADVP (ADV noch=noch)) (PP (P vp=auf) (NP (D^A^SG dyssen=dieser) (ADJ^A^SG huydigen=_) (N^A^SG dach=tag))) (, .=_) (META <;>)) (IP-MAT-SPE-CONJ (CONJ vnd=und) (PP (P vur=vor) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG zijt=zeit))) (VBDI^3^SG plach=pflegen) (NP-SBJ (MAN^N^SG men=man)) (IP-INF-SPE (TO zo=zu) (VB schrijuen=schreiben) (NP-OB1 (NUM^A^PL zwey=zwei) (, .=_) (N^A^PL ss=_)) (, .=_) (PP (P vur=für) (NP (D^A^SG dat=der) (, .=_) (N^A^SG X=x)))) (, .=_) (META <.>) (META <">))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,231)) ( (IP-MAT (CP-QUE-SUB (WPP-1 (P Zo=zu) (WNP (WD^D^PL wat=wer) (N^D^PL tzijden=zeit))) (C 0) (IP-SUB (PP *T*-1) (NP-SBJ (Q^N^SG ygliche=jeglich) (PP (P van=von) (NP (D^D^PL den=der) (VBNI^D^PL genoenpten=_) (N^D^PL persoen=_)))) (VBN geleuet=leben) (HVPS^3^SG haue=haben))) (, .=_) (META <,>) (MDPI^3^SG mach=mögen) (NP-SBJ (MAN^N^SG men=man)) (VB vynden=_) (PP (P in=in) (NP (N^D^SG vervolgunge=verfolgung) (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG boichs=buch)))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,232)) ( (IP-MAT (, §=§) (CP-ADV-LFD (NP-SBJ-LFD (NPR^N^SG Adan=_)) (META <,>) (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ-RSP (PRO^N^SG he=er)) (ADJP-PRD (ADJ alt=alt) (NP-MSR *ICH*-1)) (BEDI^3^SG was=sein) (, .=_) (NP-MSR-1 (NUMP (NUM^A^PL dcccc=_) (, .=_) (CONJ vnd=und) (, .=_) (NUM^A^PL xxx=xxx)) (, .=_) (N^A^PL iair=jahr)))) (META <,>) (ADVP-RSP (ADV so=so)) (RDDI^3^SG wart=werden) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (ADJP-PRD (ADJ swach=schwach)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG starff=sterben) (, .=_) (META <;>)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (RDDI^3^SG wart=werden) (VBN begrauen=begraben) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG stat=stadt) (NP-PRN (NPR^D^SG Ebron=_)))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,233)) ( (IP-MAT (, §=§) (CONJ Vnd=und) (CP-ADV-LFD (NP-SBJ-LFD (NPR^N^SG Eua=_)) (META <,>) (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ-RSP (PRO^N^SG Sy=er)) (VBDI^3^SG starff=sterben))) (META <,>) (ADVP-RSP (ADV do=da)) (RDDI^3^SG wart=werden) (NP-SBJ (PRO^N^PL Sy=er)) (ADVP (ADV ouch=auch)) (VBN gelacht=legen) (PP (P in=in) (NP (D^A^SG datselue=derselbe) (N^A^SG graff=grab))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,234)) ( (IP-MAT (NP-SBJ-X *exp*) (PP (ADV+P Hieviss=_)) (BEPI^3^SG is=sein) (TO zo=zu) (VB myrcken=merken) (META <,>) (CP-THT-X (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (NPR^N^SG Eua=_)) (ADVP (ADVR lenger=lang) (PP *ICH*-1)) (VBN geleuet=leben) (HVPI^3^SG hait=haben) (PP-1 (P dan=dann) (NP (NPR^N^SG Adan=_))))) (, .=_) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (BEPI^3^SG is=sein) (ADJP-PRD (ADJR alder=alt)) (BEN gewest=sein) (PP (P van=von) (NP (N^D^PL iaeren=_))) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,235)) ( (IP-MAT (CONJ Jten=item) (NP-SBJ (NPR^N^SG Abraan=_) (META <,>) (NPR^N^SG Jsaac=_) (META <,>) (NPR^N^SG Jacob=jacob)) (PP (P mit=mit) (NP (PRO$^D^PL yren=sein) (N^D^PL huysfrauwen=hausfrau))) (BEPI^3^PL synt=sein) (ADVP (ADV ouch=auch)) (PP (ADV+P dairnae=danach)) (ADVP (ADV dae=da)) (VBN begrauen=begraben) (RDN worden=werden) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,236)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (ONE^N^SG Eyn=ein) (N^N^SG deill=teil)) (NP-PRD (Q^N^PL anderen=ander)) (BEPI^3^PL synt=sein) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBPI^3^PL sprechen=sprechen) (META <,>) (CP-THT (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (NPR^N^SG Adan=_)) (BEPS^3^SG sy=sein) (VBN begrauen=begraben) (RDN worden=werden) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG den=der) (N^D^SG berge=berg) (NP-PRN (NPR^D^SG Caluarie=_)))))) (, .=_) (CONJP (CONJ vnd=und) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (ADVP (ADV naemals=_)) (NP-SBJ (NP-SBJ (PRO$^N^SG syn=sein) (N^N^SG lijcham=_)) (CONJP *ICH*-1)) (BEPS^3^SG sy=sein) (VBN begrauen=begraben) (RDN worden=werden) (PP (P in=in) (NP (NPR^D^SG ebron=_))) (, .=_) (CONJP-1 (CONJ sunder=sondern) (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (N^N^SG heufft=haupt))) (META <,>) (CP-THT-PRP (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL sy=er)) (ADVP (ADV dae=da)) (VBN bleuen=bleiben) (PP (P by=bei) (NP (D^D^SG den=der) (N^D^SG berge=berg) (NP-PRN (NPR^D^SG Caluarie=_)))))))))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,237)) ( (IP-MAT (CONJ vnd=und) (PP (ADV+P dairnae=danach)) (META <,>) (CPX-CMP (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (ADJ^N^SG sent=sancte) (NPR^N^SG Ambrosius=Ambrosius)) (VBPI^3^SG schrijfft=schreiben))) (META <,>) (PP (P vp=auf) (NP (D^D^SG derseluer=derselbe) (N^D^SG stat=statt))) (BEPI^3^SG is=sein) (NP-SBJ (PRO$^N^SG vnser=unser) (N^N^SG here=herr) (NP-PRN (NPR^N^SG Jesus=Jesus) (NPR^N^SG cristus=Christus))) (VBN gecruytziget=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,238)) ( (IP-MAT (CONJ Ven=und) (PP (ADV+P daevan=davon)) (BEPI^3^SG is=sein) (NP-SBJ (D^N^SG die=der) (N^N^SG gewoinheit=gewohnheit)) (RP vp=auf) (VB komen=aufkommen) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^PL die=der) (N^N^PL mailer=_)) (PP (P by=bei) (NP (D^D^SG dem=der) (N^D^SG voisse=_) (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG cruytzes=_)))) (VBPI^3^PL maelen=_) (NP-OB1 (NP-POS (NPR^G^SG Adams=adam)) (N^A^SG heufft=haupt)))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,239)) ( (IP-MAT (, §=§) (NP-SBJ-X *exp*) (ADVP (ADV Hie=hier)) (BEPI^3^SG is=sein) (ADVP (ADV ouch=auch)) (TO zo=zu) (VB wissen=wissen) (META <,>) (CP-THT-X (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (NPR^N^SG Adan=_) (CONJ vnd=und) (NPR^N^SG Eua=_)) (PP (P behaluen=_) (NP (NPR^A^SG Cayn=_) (META <,>) (NPR^A^SG abel=_) (CONJ vnd=und) (NPR^A^SG Seth=Set))) (PP (P mit=mit) (NP (PRO$^D^PL yren=sein) (N^D^PL suesteren=_) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^PL die=der) (WD^N^PL welche=welch)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG schrifft=schrift))) (VBN genoenpt=_) (RDPI^3^PL werden=werden))))) (, .=_) (META <,>) (HVPI^3^PL hauen=haben) (ADVP (ADV noch=noch)) (VBN gehat=haben) (, .=_) (NP-OB1 (NUM^A^PL xxx=xxx) (, .=_) (N^A^PL sone=sohn)))) (META <;>) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (NPR^N^SG Methodius=_)) (VBPI^3^SG spricht=sprechen) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL sy=er)) (, .=_) (NP-OB1 (NUM^A^PL c=c) (, .=_) (N^A^PL sone=sohn)) (HVN gehat=haben) (HVPI^3^PL hauen=haben))) (META <;>)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (D^N^SG dat=der)) (BEPI^3^SG is=sein) (NEG niet=nicht) (ADJP-PRD (ADJ vngeleuflich=_)) (, .=_) (META <,>)) (IP-X-CONJ (CONJ want=wande) (META <,>) (CPX-CMP (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (NPR^N^SG Augustinus=Augustinus)) (VBPI^3^SG spricht=sprechen))) (, .=_) (META <,>) (ADVP (ADV so=so)) (BEPI^3^PL sijn=sein) (NEG niet=nicht) (NP-SBJ (Q^N^PL al=all) (CP-REL *ICH*-2)) (VBN gezeilt=_) (META <,>) (CP-REL-2 (WNP-SBJ-3 (D^N^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-3) (PP (P vp=auf) (NP (D^A^SG die=der) (N^A^SG zijt=zeit))) (BE syn=sein) (MDDI^3^PL mochten=mögen))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,240)) ( (IP-MAT (ADVP (ADVR Mer=viel)) (NP-SBJ (D^N^SG der=der) (N^N^SG propheta=_) (NP-PRN (NPR^N^SG moyses=Mose))) (VBPI^3^SG erzellet=_) (ADVP (ADV alleyn=allein)) (NP-OB1 (D^A^PL die=der) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (NP-OB1 (D^A^SG dat=der) (N^A^SG begriff=begrif) (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG wercks=_))) (VBN eyschet=_)))) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (NP-SBJ (D^N^SG dat=der)) (BEPI^3^SG is=sein) (TO zo=zu) (VB volvoiren=_) (NP-OB1 (D^A^SG die=der) (N^A^SG linie=_) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG geburt=geburt))) (PP (P nae=nach) (, §=§) (NP (N^D^SG geboerlicheit=_) (CONJ vnd=und) (N^D^SG billicheyt=_))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,241)) ( (FRAG (PP (P Uan=von) (NP (NP-POS (N^G^SG Cayms=_)) (N^D^PL kinderen=kind))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,242)) ( (IP-MAT (, §=§) (NP-SBJ (NPR^N^SG Cayn=_)) (META <,>) (CP-ADV-LFD (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (ADJP-PRD (ADJ alt=alt) (NP-MSR *ICH*-1)) (BEDI^3^SG was=sein) (, .=_) (NP-MSR-1 (NUM^A^SG cxv=cxv) (, .=_) (N^A^SG iair=jahr)))) (, .=_) (META <,>) (ADVP-RSP (ADV so=so)) (VBDI^3^SG ermort=_) (NP-SBJ-PRN (PRO^N^SG he=er)) (NP-OB1 (PRO$^A^SG synen=sein) (N^A^SG broider=_)) (META <,>) (PP (P als=als) (ADVP (RP vur=vor) (VBN s<1>=vorschreiben))) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG vloe=_) (PP (P viss=aus) (NP (D^D^SG den=der) (N^D^SG lande=land))) (PP (P in=in) (NP (NPR^A^SG Jndien=_))) (META <,>) (PP (P als=als) (ADVP (RP vur=vor) (VBN s<1>=vorschreiben))) (, .=_) (META <,>)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG bekante=bekennen) (NP-OB1 (PRO$^A^SG syn=sein) (N^A^SG huysfrauwen=huysfrau))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG gewan=gewinnen) (NP-OB1 (NPR^A^SG Enoch=_) (META <,>) (NP-PRN (PRO$^A^SG syn=sein) (N^A^SG sone=sohn))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,243)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (NPR^N^SG Enoch=_)) (VBDI^3^SG nan=nehmen) (NP-OB1 (NP-POS (NPR^G^SG seths=_)) (N^A^SG dochter=tochter)) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG gewan=gewinnen) (NP-OB1 (NPR^A^SG jareth=_)) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,244)) ( (IP-MAT (IP-MAT-o (NP-SBJ (NPR^N^SG jareth=_)) (VBDI^3^SG gewan=gewinnen) (NP-OB1 (NPR^A^SG mananehel=_))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (IPX-MAT=o (NP-SBJ (NPR^N^SG mananehel=_)) (, .=_) (NP-OB1 (NPR^A^SG matusalen=_)))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (IPX-MAT=o (NP-SBJ (NPR^N^SG matusalen=_)) (NP-OB1 (NPR^A^SG lamech=_)))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,245)) ( (IP-MAT (, §=§) (NP-SBJ (NPR^N^SG Lamech=_)) (VBDI^3^SG nan=nehmen) (NP-OB1 (NUM^A^PL zwae=_) (N^A^PL huysfrauwen=huysfrau)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (BEDI^3^SG was=sein) (NP-SBJ (D^N^SG der=der) (ADJ^N^SG eyrste=erste) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^SG der=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (NP-OB1 (D^A^SG dat=der)) (VBDI^3^SG dede=thun)))) (META <,>) (CP-CAR (WNP-SBJ-2 (D^N^SG dat=der) (WD^N^SG welche=welch)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-2) (ADVP (ADV doch=doch)) (BEDI^3^SG was=sein) (PP (PP (P wider=wider) (NP (D^A^SG die=der) (ADJ^A^SG loeuelichen=_) (N^A^SG manier=_) (NP-POS (PRO$^G^PL synre=sein) (N^G^PL vurvader=vorvater)))) (CONJP (CONJ vnd=und) (PP (P widder=wider) (NP (NP-POS (N^G^SG gotz=gott)) (N^A^SG gebot=gebot))))))) (META <,>)) (IP-X-CONJ (CONJ want=wande) (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (HVDI^3^SG hadde=haben) (VBN gesprochen=sprechen) (PP (P durch=durch) (NP (D^A^SG den=der) (N^A^SG mont=mund) (NP-PRN (NPR^G^SG Adans=_)))) (META <:>)) (IP-MAT-SPE-CONJ (META <">) (NP-SBJ-X (EX^N^SG Jdt=er)) (MDPI^3^PL sullen=sollen) (BE syn=sein) (NP-X (NUM^N^PL zwey=zwei)) (PP (P in=in) (NP (ONE^D^SG eyme=ein) (N^D^SG vleisch=_)) (, .=_)) (CONJP (FW 7c=etc)) (, .=_) (META <.>) (META <">))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,246)) ( (IP-MAT (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *pro*) (HVDI^3^SG hadde=haben) (PP (P mit=mit) (NP (D^D^PL den=der) (NUM^D^PL zwen=zwei) (N^D^PL vrauwen=_))) (NP-OB1 (NUM^A^PL lxxvij=lxxvii) (, .=_) (N^A^PL (N^A^PL sone=sohn) (CONJ vnd=und) (N^A^PL doechter=_))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,247)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^SG Die=der) (ADJ^N^SG eyrste=erste) (N^N^SG huysfrauwe=hausfrau)) (BEDI^3^SG was=sein) (NP-SMC (NPR^N^SG Ada=_)) (VBN genoempt=nennen) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (PP (P vnder=unter) (NP (D^D^PL den=der) (Q^D^PL anderen=ander) (N^D^PL kynderen=kind))) (HVDI^3^SG hadde=haben) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (PP (P mit=mit) (NP (PRO^D^SG yr=er))) (NP-OB1 (NUM^A^PL tzwen=_) (N^A^PL sone=sohn)) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,248)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^SG Der=der) (ONE^N^SG eyn=ein)) (VBDI^3^SG hiesch=heiszen) (NP-PRD (NPR^N^SG Jabell=_)) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (NP-SBJ (D^N^SG der=der) (Q^N^SG ander=ander)) (VBDI^3^SG hiesch=heiszen) (NP-PRD (NPR^N^SG Jubal=_)) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,249)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^SG Dye=der) (Q^N^SG ander=ander) (N^N^SG huysfrauwe=huysfrau)) (VBDI^3^SG hiesch=heiszen) (NP-PRD (NPR^N^SG Sela=_)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (ONE^N^SG eynre=ein) (PP (P van=von) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL sonen=sohn)))) (VBDI^3^SG hiesch=heiszen) (NP-PRD (NPR^N^SG Tubalchayn=_))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (HVDI^3^SG hadde=haben) (NP-OB1 (ONE^A^SG eyn=ein) (N^A^SG suster=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^SG dye=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (BEDI^3^SG was=sein) (VBN genoempt=nennen) (NP-SMC (NPR^N^SG Noemma=_))))) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,250)) ( (IP-MAT (CONJ Vnd=und) (NP-SBJ (D^N^PL dese=diese) (NUM^N^PL iiij=iiii) (, .=_) (N^N^PL Lamechskynder=lamechskind)) (META <,>) (NP-SBJ-RSP (D^N^PL die=der)) (RDPI^3^PL werden=werden) (ADJP-SMC (ADJ bysunder=besonder)) (VBN genoempt=nennen) (META <,>) (CP-ADV (C want=wande) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^PL die=der)) (PP (P in=in) (NP (N^D^SG cloickheyt=_) (CONJ vn=und) (N^D^SG vernunfft=vernunft))) (HVPI^3^PL hauen=haben) (NP-OB1 (D^A^PL die=der) (Q^A^PL anderen=ander)) (VBN ouertreden=übertreten) (META <,>) (CPX-CMP (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ *pro*) (PP (ADV+P hernae=_)) (PTP (VBN geschreuen=schreiben)) (VBPI^3^SG steyt=stehen))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,251)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^SG Desse=dieser) (NPR^N^SG Lamech=_) (RRC (RP vur=vor) (VBN s<1>=vorschreiben))) (BEDI^3^SG was=sein) (NP-PRD (NP-PRD (D^N^SG der=der) (ADJ^N^SG eyrste=erste) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^SG der=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (NP-OB1 (NUM^A^PL zwey=zwei) (N^A^PL wijuer=_)) (VBDI^3^SG truwede=_)))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (NP-PRD (D^N^SG Der=der) (ADJ^N^SG eyrste=erste) (N^N^SG jeger=_))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (NP-PRD (D^N^SG der=der) (ADJ^N^SG eyrste=erste) (N^N^SG schutz=_))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (NP-PRD (D^N^SG der=der) (ADJ^N^SG eyrste=erste) (ADJ^N^SG blynde=blind)))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,252)) ( (IP-MAT (IP-MAT-o (CONJ Jten=item) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (VBDI^3^SG schoiss=_) (NP-OB1 (PRO$^A^SG synen=sein) (N^A^SG oemen=_)) (ADJP-SMC (ADJ doit=todt)) (, .=_) (META <,>)) (CONJP (IPX-MAT=o (ADVP (ADVR mer=viel)) (NEG niet=nicht) (ADVP (ADV willichlich=_)) (META <,>) (PP (P as=als) (ADVP (RP vur=vor) (VBN s<1>=vorschreiben))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,253)) ( (IP-MAT (, §=§) (NP-SBJ (NPR^N^SG Jabell=_)) (VBDI^3^SG vant=finden) (ADVP (ADV eyrste=erste)) (NP-OB1 (D^A^PL die=der) (N^A^PL hudden=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-OB1-1 (D^A^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-OB1 *T*-1) (NP-SBJ (MAN^N^SG men=man)) (VBPI^3^SG drecht=tragen) (META <,>) (CPX-CMP (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^PL die=der) (N^N^PL schaiffherden=schafherde)) (HVPI^3^PL hauen=haben)))))) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (CONJ vn=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG scheidde=_) (NP-OB1 (D^A^PL die=der) (N^A^PL schaiff=_)) (PP (P van=von) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL geyssen=_)))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-OB2 (ONE^D^SG eynem=ein) (Q^D^SG yglichen=jeglich)) (VBDI^3^SG gaff=geben) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (NP-OB1 (PRO$^A^SG syn=sein) (N^A^SG ordinantze=_)) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,254)) ( (IP-MAT (, §=§) (NP-SBJ (NPR^N^SG Juball=_)) (NP-SBJ-RSP (D^N^SG der=der)) (BEDI^3^SG was=sein) (NP-PRD (D^N^SG der=der) (ADJ^N^SG eyrste=erste) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^SG der=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (VBN funden=finden) (HVPI^3^SG hait=haben) (NP-OB1 (D^N^SG die=der) (N^N^SG kunst=kunst) (PP (P van=von) (NP (NP (VB^D^SG syngen=singen)) (CONJP *ICH*-2)))) (PP (P vp=auf) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL instrumente=instrument) (META <,>) (PP (P als=als) (NP (D^D^PL harpen=harfe) (META <,>) (N^D^PL luten=laute) (, .=_) (FW 7c=etc))))) (, .=_) (META <,>) (CONJP-2 (CONJ vnd=und) (NP (D^D^SG der=der) (N^D^SG sengerij=_)))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,255)) ( (FRAG (NP-SBJ *exp*) (NEG Niet=nicht) (ADVP (ADV also=also)) (TO zo=zu) (VB verstain=verstehen) (META <,>) (CP-THT-X (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (NP-OB1 (D^A^PL die=der) (N^A^PL instrumeten=_) (CP-REL *ICH*-1)) (HVPS^3^SG haue=haben) (VBN funden=finden) (, .=_) (META <,>) (CP-REL-1 (WNP-SBJ-2 (D^N^PL dye=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-2) (ADVP (ADV lange=lang)) (PP (ADV+P dairnae=danach)) (VBN funden=finden) (BE syn=sein))))) (META <,>) (CONJP (CONJ Sunder=sondern) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG hey=er)) (BEPI^3^SG is=sein) (BEN gewest=sein) (NP-PRD (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG begynner=_) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG kunst=kunst) (NP-POS (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG gesancks=_)) (, .=_) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG (FW concordancie=_) (CONJ off=oder) (N^G^SG eynhellicheit=_)) (, /=/) (NP-POS (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL doene=_)) (CONJP (CONJ off=oder) (NP-POS (D^G^SG des=der) (N^G^SG geluwds=_))))))))))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,256)) ( (IP-MAT (CONJ Vnd=und) (NP-SBJ (D^N^SG die=der) (N^N^SG rede=rede) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^SG die=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (NP-OB1 (PRO^A^SG yn=er)) (PP (ADV+P dairtzo=_)) (VBN beweget=bewegen)))) (META <,>) (BEDI^3^SG was=sein) (, .=_) (META <,>) (CP-THT-PRP (C vp=auf) (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^SG die=der) (N^N^SG arbeit=arbeit) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL herden=herde))) (ADJP-PRD (ADJP-PRD (ADV de=desto) (ADJR genoichlicher=genüglich)) (CONJP (CONJ vnd=und) (ADJP-PRD (ADV mijn=_) (ADJ verdruslich=_)))) (BEDS^3^SG were=sein))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,257)) ( (IP-MAT (IP-MAT-o (CONJ Vn=und) (CP-ADV-LFD (C wat=wande) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (VBDI^2^PL hoirt=hören) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (IP-SUB-o (NP-SBJ (NPR^N^SG ada=_)) (HVDS^3^SG hette=haben) (VBN prophetiert=_) (PP (P va=von) (NP (NUM^D^PL zweie=_) (N^D^PL ordelen=_) (NP-POS (N^G^SG gotz=gott)) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (NP-SBJ *con*) (WNP-SBJ (D^N^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB (VB geschien=geschehen) (MDDS^3^SG sulde=sollen)))))) (CONJP (IPX-SUB=o (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (ONE^N^SG ein=ein)) (PP (P mit=mit) (NP (D^D^SG de=der) (N^D^SG vuyr=feuer))))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (IPX-SUB=o (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (Q^N^SG ander=ander)) (PP (P mit=mit) (NP (D^D^SG de=der) (N^D^SG wasser=wasser))))) (, .=_) (META <,>) (CP-THT-PRP (C Vp=auf) (C dat=dasz) (IP-SUB (IP-SUB (ADVP (ADV dan=dann)) (NP-SBJ (D^N^SG dye=der) (N^N^SG kunst=kunst) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^SG die=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (VBN gevonde=_) (BEDI^3^SG was=sein)))) (META <,>) (NEG niet=nicht) (VBDS^3^SG verginge=vergehen)) (CONJP (CONJ off=oder) (IP-SUB (NP-SBJ *con*) (VBN verlore=_) (RDDS^3^SG wurde=werden))))))))) (META <,>) (ADVP-RSP (ADV so=so)) (VBDI^3^SG schreiff=schreiben) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (NP-OB1 (D^A^PL die=der)) (PP (P in=in) (NP (NUM^A^PL zwae=_) (N^A^PL suylle=_)))) (, .=_) (CONJP (CONJ vn=und) (IPX-MAT=o (PP (P in=in) (NP (ONE^A^SG eyn=ein) (Q^A^SG yglich=ygleich))) (NP-OB1 (D^A^SG die=der) (ADJ^A^SG gantze=ganz) (N^A^SG kunst=kunst)))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,258)) ( (IP-MAT (IP-MAT-o (NP-SBJ (D^N^SG Die=der) (ONE^N^SG eyn=ein)) (BEDI^3^SG was=sein) (PP (P va=von) (NP (N^D^SG marmelsteyn=marmorstein)))) (, .=_) (META <,>) (CONJP (IPX-MAT=o (NP-SBJ (D^N^SG die=der) (Q^N^SG ander=ander)) (PP (P va=von) (NP (VBN^D^PL gebacken=backen) (N^D^PL steynen=stein))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,259)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^SG Der=der) (WD^N^SG welche=welch) (ONE^N^SG eyn=ein) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG den=der) (VBN^D^SG gebacken=backen) (N^D^SG steyn=stein)))) (NEG niet=nicht) (NEG en=en) (MDDS^3^SG sulde=sollen) (VB vergain=_) (PP (P in=in) (NP (D^A^SG de=der) (N^A^SG vuyr=feuer))) (, .=_) (IP-MAT-CONJ (CONJ vn=und) (NP-SBJ (D^N^SG die=der) (Q^N^SG ander=ander) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG de=der) (N^D^SG marmelsteyn=marmorstein)))) (, .=_) (MDDS^3^SG sulde=sollen) (NEG niet=nicht) (RP viss=aus) (VBN gedilget=_) (RD werden=werden) (PP (P ouermitz=übermitts) (NP (D^A^SG dat=der) (N^A^SG wasser=wasser))) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,260)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^SG Der=der) (WD^N^SG welche=welch) (ONE^N^SG eyn=ein) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG den=der) (VBN^D^SG gebacken=backen) (N^D^SG steyn=stein)))) (NEG niet=nicht) (NEG en=en) (MDDS^3^SG sulde=sollen) (VB vergain=_) (PP (P in=in) (NP (D^A^SG de=der) (N^A^SG vuyr=feuer))) (, .=_) (IP-MAT-CONJ (CONJ vn=und) (NP-SBJ (D^N^SG die=der) (Q^N^SG ander=ander) (PP (P van=von) (NP (D^D^SG de=der) (N^D^SG marmelsteyn=marmorstein)))) (, .=_) (MDDS^3^SG sulde=sollen) (NEG niet=nicht) (RP viss=aus) (VBN gedilget=_) (RD werden=werden) (PP (P ouermitz=übermitts) (NP (D^A^SG dat=der) (N^A^SG wasser=wasser))) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,260)) ( (IP-MAT (CONJ Vn=und) (NP-SBJ (D^N^SG dieselue=derselbe) (N^N^SG suyll=_) (PP (P va=von) (NP (N^D^SG marmelsteyn=marmorstein)))) (BEPI^3^SG is=sein) (ADVP (ADV noch=noch)) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG den=der) (N^D^SG lande=land) (NP-PRN (NPR^D^SG Syria=Syrien)))) (, .=_) (META <,>) (CPX-CMP (C als=als) (IP-SUB (VBPI^3^SG schrifft=schreibt) (NP-SBJ (NP-SBJ (NPR^N^SG Albericus=Albericus) (RRC (VBN gen=nennen) (PP (P in=in) (NP (D^D^PL den=der) (, .=_) (NUM^D^PL iiij=iiii))))) (CONJP (CONJ Ven=und) (NP-SBJ (D^N^SG der=der) (N^N^SG meister=meister)))) (PP (P in=in) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL historien=historie))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,261)) ( (IP-MAT (, §=§) (NP-SBJ (NPR^N^SG Tubalchaym=_)) (BEDI^3^SG was=sein) (NP-PRD (D^N^SG der=der) (ADJS^N^SG eyrst=_) (N^N^SG smyt=_) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^SG der=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (PP (P mit=mit) (NP (D^D^SG de=der) (N^D^SG hammer=_))) (VBDI^3^SG wirckte=_) (PP (P in=in) (, /=/) (NP (Q^A^PL alle=all) (N^A^PL (N^A^PL metall=_) (CONJ vnd=und) (N^A^PL ijser=_))))))) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (HVPI^3^SG hait=haben) (ADVP (ADV ouch=auch)) (VBN vonden=finden) (NP-OB1 (D^A^SG die=der) (N^A^SG konst=_) (IP-INF (NP-OB1 (N^A^PL bilde=_)) (RP viss=aus) (TO zo=zu) (VB grauen=ausgraben))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,262)) ( (IP-MAT (, §=§) (NP-SBJ (NPR^N^SG Noemma=_) (META <,>) (NP-PRN (D^N^SG die=der) (N^N^SG suster=_) (NP-POS (NPR^G^SG Tubalchaym=_)))) (META <,>) (HVPI^3^SG hait=haben) (ADVP (ADV eyrst=_)) (VBN (RP vp=auf) (VBN bracht=aufbringen) (CONJ vn=und) (VBN erdaecht=_)) (NP-OB1 (D^A^SG die=der) (N^A^SG kunste=kunst) (NP-POS (Q^G^SG mancherley=mancherlei) (N^G^SG weuens=_))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,263)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (PRO^N^SG Sij=er)) (VBDI^3^SG macht=machen) (PP (P viss=aus) (NP (N^D^SG wollen=wolle) (CONJ vn=und) (N^D^SG flaiss=_))) (NP-OB1 (N^A^PL vaden=_) (META <,>) (NP-PRN (N^A^SG garn=garn))) (, .=_) (IP-MAT-CONJ (CONJ vn=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG weeffde=_) (PP (ADV+P dairvss=_)) (NP-OB1 (N^A^PL doich=_)) (META <;>)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-OB1 (D^A^SG dat=der)) (VBDI^3^SG erdachte=erdenken) (NP-SBJ (PRO^N^SG sy=er)) (PP (ADV+P dairub=_) (, .=_) (PP (P vmb=um) (NP (D^A^SG die=der) (N^A^SG lichticheyt=_) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL cleyder=kleid))))) (META <,>)) (IP-X-CONJ (CONJ want=wande) (ADVP (ADV tzovorens=_)) (VBDI^3^PL drogen=tragen) (NP-SBJ (PRO^N^PL sy=er)) (, /=/) (PP (P vur=für) (NP (N^A^PL cleyder=kleid))) (NP-OB1 (D^A^PL die=der) (N^A^PL velle=_) (PP (P van=von) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL beisten=_)))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,264)) ( (IP-MAT (, §=§) (NP-SBJ-X *exp*) (PP (P Viss=aus) (NP (D^D^PL dissen=dieser) (ADJP (RP vur=vor) (VBN^D^PL s<1>=vorschreiben)) (N^D^PL punten=punkt))) (BEPI^3^SG is=sein) (TO zo=zu) (VB myrcken=merken) (META <,>) (CP-THT-X (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (NP-POS (NPR^G^SG Lamechs=_)) (N^N^PL kinder=kind)) (HVPI^3^PL hauen=haben) (ADVP (ADV eyrst=_)) (VBN (VBN vonde=_) (CONJ vn=und) (VBN erdaicht=_)) (NP-OB1 (D^A^PL die=der) (N^A^PL (ADJP (ADJ^A^PL natuerlich=natürlich) (CONJ vn=und) (ADJ^A^PL wercklich=_)) (N^A^PL (N^A^PL kunste=kunst) (CONJ off=oder) (N^A^PL hatwerck=handwerk))) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (ADVP (ADV da=da)) (VBPI^3^PL diene=_) (NP-OB1 (D^D^SG der=der) (N^D^SG (N^D^SG curiosheyt=_) (CONJ vnd=und) (N^D^SG genoichlicheyt=_)) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL mynschen=mensch)))))))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,265)) ( (IP-MAT (CONJ Vn=und) (PP (P viss=aus) (NP (D^D^PL den=der))) (VBPI^3^SG siecht=_) (NP-SBJ (MAN^N^SG men=man)) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^SG dat=der) (N^N^SG wort=wort)) (ADJP-PRD (ADJ wair=wahr)) (BEPI^3^SG is=sein) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO$^N^SG vnse=unser) (N^N^SG here=herr) (NP-PRN (NPR^N^SG Jesus=jesus))) (VBPI^3^SG spricht=sprechen) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG den=der) (FW Euangelio=_))) (META <,>) (CP-THT (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (D^N^PL die=der) (N^N^PL kyndere=_) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG werlt=welt))) (BEPI^3^PL syn=sein) (ADJP-PRD (ADJR (ADJR cloicker=_) (CONJ vnd=und) (ADJR vursichtiger=_)) (PP *ICH*-1)) (PP (P in=in) (NP (PRO^D^SG yrre=ihr) (N^D^SG gebort=_))) (PP-1 (P dan=dann) (NP (N^N^PL gotzkynder=gotteskind))))))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,266)) ( (IP-MAT (, §=§) (CONJ Ven=und) (NP-SBJ (ADV so=so) (Q^N^SG vill=viel)) (BEPS^3^SG sij=sein) (VBN gesacht=sagen) (PP (P van=von) (NP (NP (NPR^D^SG Caym=_)) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP (PRO$^D^PL synen=sein) (N^D^PL naekomelingen=nachkömmling))) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WNP-SBJ-1 (D^N^PL die=der) (WD^N^PL welche=welch) (Q^N^PL alle=all)) (C 0) (IP-SUB (NP-SBJ *T*-1) (VBN verdroncken=_) (BEPI^3^PL synt=sein) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG den=der) (N^D^SG wasserfluss=_))))))) (META <,>) (PP (P ass=als) (ADVP (RP vur=vor) (VBN s<1>=vorschreiben))) (, .=_) (REF (FW fo=_) (, .=_) (NUM xx=xx) (, .=_) (X b=b)) (, .=_) (META <,>) (IP-X-CONJ (CONJ want=wande) (NP-SBJ (PRO^N^SG idt=er)) (BEDI^3^SG was=sein) (NP-PRD (ONE^N^SG eyn=ein) (ADJ^N^SG weildige=waltig) (META <,>) (ADJ^N^SG boishafftich=_) (N^N^SG geslecht=geschlecht)) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,267)) ( (IP-MAT (NP-SBJ *pro*) (PP (ADV+P Hiernae=_)) (VBPI^3^SG volget=folgen) (PP (P van=von) (NP (D^D^PL den=der) (N^D^PL gotzkynderen=gotteskind))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,268)) ( (FRAG (PP (P Uan=von) (NP (NP (NPR^D^SG Seth=Set) (META <,>) (NP-PRN (NP-POS (NPR^G^SG Adams=Adam)) (N^D^SG sone=sohn))) (META <,>) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP (PRO$^D^PL sijnen=_) (N^D^PL naekoemelingen=_))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,269)) ( (IP-MAT (, §=§) (NP-SBJ (NPR^N^SG Seth=Set)) (RDDI^3^SG wart=werden) (VBN geboren=gebären) (META <,>) (CP-ADV (C dae=da) (IP-SUB (NP-SBJ (NPR^N^SG Adam=adam)) (, .=_) (ADJP-PRD (NP-MSR (NUM^A^PL cc=_) (, .=_) (N^A^PL iair=jahr)) (ADJ alt=alt)) (BEDI^3^SG was=sein))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,270)) ( (IP-MAT (CONJ vn=und) (NP-SBJ (NPR^N^SG Moyses=Mose)) (VBPI^3^SG leist=lassen) (NP-OB1 (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL iair=jahr)) (, .=_) (NUM^A^PL c=c) (CP-REL *ICH*-1)) (, .=_) (ADVP (ADV vnderwegen=unterwegs)) (, .=_) (META <,>) (CP-REL-1 (WPP-2 (P in=in) (WNP (D^D^PL de=der))) (C 0) (IP-SUB (PP *T*-2) (NP-SBJ (NPR^N^SG Ada=_) (CONJ vn=und) (NPR^N^SG Eua=_)) (NP-OB1 (PRO$^A^SG yren=sein) (N^A^SG son=sohn) (NP-PRN (NPR^A^SG Abell=_))) (VBDI^3^PL beschruwen=beschreien))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,271)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^SG Disse=diese) (NPR^N^SG Seth=Set)) (META <,>) (CP-ADV (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (ADJP-PRD (ADJ alt=alt) (NP-MSR *ICH*-1)) (BEDI^3^SG was=sein) (, .=_) (NP-MSR-1 (NUMP (NUM^A^PL cc=_) (, .=_) (CONJ vn=und) (NUM^A^PL v=v)) (, .=_) (N^A^PL iair=jahr)))) (META <,>) (VBDI^3^SG zielde=_) (NP-OB1 (ONE^A^SG eyn=ein) (N^A^SG sone=sohn) (META <,>) (RRC (VBN genat=_) (NP-SMC (NPR^N^SG Enos=_)))) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (CONJ vn=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG leeffde=_) (PP (ADV+P dairnae=danach)) (, .=_) (NP-TMP (NUMP (NUM^A^PL dcc=_) (, .=_) (CONJ vn=und) (, .=_) (NUM^A^PL vii=vii)) (, .=_) (N^A^PL iair=jahr))) (IP-MAT-CONJ (CONJ vn=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG gewan=gewinnen) (NP-OB1 (Q^A^PL vill=viel) (Q^A^PL ander=ander) (N^A^PL (N^A^PL soene=sohn) (CONJ vn=und) (N^A^PL doechter=_))) (, .=_) (META <;>)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (CP-ADV-LFD (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (ADJP-PRD (ADJ alt=alt) (NP-MSR *ICH*-2)) (BEDI^3^SG was=sein) (, .=_) (NP-MSR-2 (NUMP (NUM^A^PL dcccc=_) (, .=_) (CONJ vnd=und) (, .=_) (NUM^A^PL xii=_)) (, .=_) (N^A^PL iair=jahr)))) (, .=_) (META <,>) (ADVP-RSP (ADV so=so)) (VBDI^3^SG starff=sterben) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (, .=_) (META <;>)) (IP-MAT-CONJ (CONJ Vn=und) (NP-SBJ *con*) (BEDI^3^SG was=sein) (NP-PRD (ONE^N^SG eyn=ein) (ADJ^N^SG vrommer=fromm) (META <,>) (ADJ^N^SG dugenthafftich=_) (MAN^N^SG man=mann)) (PP (P in=in) (NP (PRO$^D^SG syne=sein) (N^D^SG leuen=leben))) (, .=_) (META <;>)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vn=und) (NP-SBJ-LFD (PRO$^N^PL syn=sein) (N^N^PL kynder=kind)) (, .=_) (META <,>) (CP-ADV (C want=wande) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (NP-OB1 (PRO^A^PL sy=er)) (PP (P zo=zu) (NP (ADJ^D^PL goiden=_) (N^D^PL sede=_))) (VBN gezoige=_) (HVDI^3^SG hadde=haben) (PP (P ouermitz=übermitts) (NP (PRO$^A^SG syne=sein) (ADJ^A^SG wackerlich=_) (N^A^SG (N^A^SG werck=werk) (CONJ vn=und) (N^A^SG leue=leben)))))) (, .=_) (META <,>) (PP (ADV+P dairvmb=darum)) (ADVP (ADV so=so) (CP-CMP *ICH*-3)) (VBDI^3^PL volgde=_) (NP-SBJ-RSP (PRO^N^PL sy=er)) (NP-OB1 (PRO^D^SG ym=er)) (RP nae=nach) (META <,>) (CP-CMP-3 (WADVP-4 0) (C als=als) (IP-SUB (ADVP *T*-4) (NP-SBJ (PRO^N^SG he=er)) (NP-OB1 (PRO^D^PL yn=er)) (BEDI^3^SG was=sein) (RP vur=vor) (VBN gangen=vorgehen))) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,272)) ( (IP-MAT (CONJ Vn=und) (NP-SBJ (NP-SBJ (D^N^PL dese=dieser) (ADJ^N^PL selue=selb) (N^N^PL kynder=kind)) (CONJP (CONJ vnd=und) (NP-SBJ (N^N^PL neuen=neffe)))) (VBDI^3^PL leeffden=_) (PP (P vnder=unter) (NP (ONE^D^SG eyn=ein))) (, .=_) (PP (P sunder=sonder) (NP (Q^A^SG eynige=_) (N^A^SG zweitracht=_))) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,273)) ( (IP-MAT (CONJ ind=und) (PP (ADV+P dairumb=darum)) (VBDI^3^PL vollenbraechte=_) (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (NP-OB1 (D^A^SG den=der) (N^A^SG louff=laub) (NP-POS (PRO$^G^SG yrs=sein) (N^G^SG leuens=leben))) (PP (P sunder=sonder) (NP (Q^A^PL eynige=_) (N^A^PL bedroeffnisse=betrübnis))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,274)) ( (IP-MAT (NP-SBJ (D^N^SG Disse=diese) (NPR^N^SG Seth=Set)) (META <,>) (PP (P nae=nach) (NP (NP-POS (PRO$^G^SG sijns=sein) (N^G^SG vaders=vater)) (N^A^SG doit=tod))) (META <,>) (VBDI^3^SG deede=_) (PP (P nae=nach) (NP (D^D^SG de=der) (N^D^SG gebot=gebot) (NP-POS (PRO$^G^SG syns=sein) (N^G^SG vaders=vater)))) (, .=_) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^SG sundert=_) (RP aue=ab) (NP-OB1 (PRO$^A^SG syne=sein) (N^A^SG geslecht=geschlecht)) (ADVP (ADV gantz=ganz)) (PP (P va=von) (NP (NP-POS (NPR^G^SG Cayms=_)) (N^D^SG geslechte=geschlecht))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,275)) ( (IP-MAT (CONJ Vn=und) (NP-SBJ (D^N^PL die=der) (N^N^PL kindere=_) (PP (P va=von) (NP (NPR^D^SG Seth=Set)))) (PP (P bis=bis) (P in=in) (NP (D^A^SG dat=der) (ADJ^A^SG seuende=_) (N^A^SG geslecht=geschlecht))) (VBDI^3^PL hielden=_) (ADVP (ADV ouch=auch)) (NP-OB1 (D^A^PL die=der) (N^A^PL gebodere=_) (NP-POS (PRO$^G^SG yrs=sein) (N^G^SG vaders=vater))) (, .=_) (IP-MAT-CONJ (CONJ vn=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^PL erkante=_) (NP-OB1 (N^A^SG got=gott)) (PP (P als=als) (NP (ONE^A^SG eyn=ein) (N^A^SG heren=herr) (NP-POS (Q^G^PL aller=all) (N^G^PL dynge=ding)))) (, .=_)) (IP-MAT-CONJ (CONJ vnd=und) (NP-SBJ *con*) (BEDI^3^PL waren=sein) (ADVP (ADV allzijt=_)) (RP an=an) (VB myrcken=anmerken) (NP-OB1 (D^A^PL die=der) (N^A^PL dugende=_)) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,276)) ( (IP-MAT (ADVP (ADVR Mer=viel)) (PP-LFD (P nae=nach) (NP (D^D^SG derseluer=derselbe) (N^D^SG zijt=zeit))) (META <,>) (CPX-CMP (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (NPR^N^SG josephus=Josephus)) (VBPI^3^SG schrijfft=schreiben) (META <,>) (PP (PP (P by=bei) (NP (NP-POS (NPR^G^SG Enochs=_)) (N^D^SG zijde=zeit))) (CONJP (CONJ vn=und) (ADVP (ADV vortan=_)))))) (META <,>) (ADVP-RSP (ADV so=so)) (BEPI^3^PL syn=sein) (NP-SBJ (D^N^PL die=der) (N^N^PL naekomelynge=nachkömmling)) (VBN gevalle=_) (ADVP (ADV bynae=_)) (PP (P zo=zu) (NP (ADJ^D^PL vnzellige=_) (N^D^PL sunden=sünde))) (META <,>) (CP-THT (ADV So=so) (C dat=dasz) (IP-SUB (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL sy=er)) (NEG niet=nicht) (ADVP (ADV allein=allein)) (NP-OB2 (N^D^SG got=gott)) (NEG niet=nicht) (NP-OB1 (ADJ^A^SG geboerliche=_) (N^A^SG Ere=ehre)) (VBDI^3^PL bewijsde=beweisen)) (META <,>) (CONJP (CONJ sunder=sondern) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL sy=er)) (NEG en=en) (MDDI^3^PL woulden=wollen) (NP-OB2 (D^D^PL den=der) (N^D^PL mynschen=mensch)) (NP-OB1 (NP-OB1 (Q^A^SG geyn=kein) (N^A^SG gerechticheit=_)) (CONJP *ICH*-1)) (VB doin=thun) (, .=_) (CONJP-1 (CONJ vn=und) (NP-OB1 (D^A^SG de=der) (N^A^SG (N^A^SG vliss=_) (CONJ vn=und) (N^A^SG vuyricheit=_)) (META <,>) (CP-REL (WNP-OB1-2 (D^A^PL die=der)) (C 0) (IP-SUB (NP-OB1 *T*-2) (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (ADVP (ADV zovorens=_)) (HVDI^3^PL hadde=haben) (META <,>) (IP-INF (NP-OB1 (ADJ^A^PL goide=gut) (META <,>) (ADJ^A^PL doegethaftige=_) (N^A^PL werck=werk)) (TO zo=zu) (VB doin=thun)))))))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,277)) ( (IP-MAT (NP-OB1 (D^A^SG die=der) (N^A^SG nernsticheit=_)) (VBDI^3^PL duppelde=_) (NP-SBJ (PRO^N^PL sy=er)) (IP-INF (ADVP (ADV quait=_)) (TO zo=zu) (VB bedrijue=_)) (, .=_) (META <,>) (CP-THT (ADV so=so) (C dat=dasz) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO$^N^PL yr=sein) (N^N^PL wercke=werk)) (RP vis=_) (VBDI^3^PL wijsde=ausweisen))) (, .=_) (META <;>) (IP-MAT-CONJ (CONJ vn=und) (PP (ADV+P damit=damit)) (VBDI^3^PL weckte=_) (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (NP-OB1 (D^A^SG de=der) (N^A^SG zorn=zorn) (NP-POS (N^G^SG gotz=gott))) (ADVP (ADV alzo=also) (ADV sere=sehr)) (PP (PP (P ouer=über) (NP-RFL (PRO^A^PL sich=er))) (CONJP (CONJ Ven=und) (PP (P zo=zu) (NP (ONE^D^SG einre=ein) (ADJR^D^SG groisserer=_) (N^D^SG (N^D^SG versmaung=_) (CONJ vn=und) (N^D^SG verachtug=_)) (NP-POS (D^G^PL der=der) (N^G^PL geboder=_) (NP-POS (PRO$^G^PL yr=sein) (N^G^PL vurvadere=vorvater))))))) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,278)) ( (IP-MAT (ADVP (ADV so=so)) (VBDI^3^PL voire=_) (NP-SBJ (PRO^N^PL Sij=er)) (RP zo=zu) (, .=_) (IP-MAT-CONJ (CONJ vn=und) (NP-SBJ *con*) (VBDI^3^PL hillichten=_) (NP-OB1-RFL (PRO^A^PL sich=er)) (PP (P mit=mit) (NP (N^D^SG vpsatz=aufsatz))) (PP (P an=an) (NP (NP-POS (N^G^SG Cayms=_)) (N^A^PL kinder=kind) (, .=_) (META <,>) (CP-REL (WPP-1 (P van=von) (WNP (WD^D^PL welchen=welch))) (C 0) (IP-SUB (PP *T*-1) (META <,>) (CPX-CMP (C als=als) (IP-SUB (NP-SBJ (NPR^N^SG Moyses=Mose)) (VBPI^3^SG spricht=sprechen))) (META <,>) (BEPI^3^PL synt=sein) (NP-SBJ (N^N^PL resen=_)) (VBN gebore=_)))))) (IP-MAT-CONJ (, .=_) (META <,>) (CONJ vn=und) (CP-ADV-LFD (C so=so) (IP-SUB (NP-SBJ (PRO^N^PL sy=er)) (NP-OB1 (QR^A^PL mere=viel)) (RP zo=zu) (VBDI^3^PL nome=_) (PP (P va=von) (NP (N^D^SG zaill=_))))) (, .=_) (META <,>) (ADVP-RSP (ADV so=so)) (NP-SBJ (PRO^N^PL sy=er)) (PP (P in=in) (NP (ADJP (ADJR^A^SG groisser=grosz) (CONJ vn=und) (ADJR^A^SG groisser=grosz)) (N^A^SG bouerij=_))) (VBDI^3^PL vielen=fallen) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,279)) ( (IP-MAT (CONJ vn=und) (PP (ADV+P dairub=_)) (VBDI^3^PL verzornte=_) (NP-SBJ (PRO^N^PL sy=er)) (NP-OB1 (N^A^SG got=gott)) (ADVP (ADV so=so) (ADV sere=sehr) (, .=_) (META <,>) (CP-DEG (C dat=dasz) (IP-SUB (IP-SUB (NP-SBJ (N^N^SG got=gott)) (VBDI^3^SG lies=lassen) (IP-INF (VB komen=kommen) (NP-SBJ (D^A^SG den=der) (N^A^SG wasserfluss=_)))) (CONJP (CONJ vnd=und) (IP-SUB (NP-SBJ *con*) (VBPI^3^SG (VBPI^3^SG verdrenckt=_) (CONJ vnd=und) (VBPI^3^SG verdilget=_)) (NP-OB1 (Q^A^SG all=all) (D^A^SG dat=der) (N^A^SG vasell=_)) (PP (P sonder=sonder) (NP (NPR^A^SG Noe=noah) (PP (P mit=mit) (NP (D^D^PL den=der) (PRO$^D^PL synen=sein)))))))))) (, .=_) (META <.>)) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,280)) ( (IP-MAT (, §=§) (NP-SBJ-LFD (ADJ^N^SG sent=sancte) (NPR^N^SG Methodius=_) (META <,>) (NP-PRN (ONE^N^SG eyn=ein) (N^N^SG merteler=_) (META <,>) (CP-REL (WPP-1 (P va=von) (WNP (D^D^SG den=der))) (C 0) (IP-SUB (PP *T*-1) (NP-SBJ (ADJ^N^SG sent=Sankt) (NPR^N^SG Jheronimus=_)) (VBPI^3^SG schrifft=schreiben) (PP (P in=in) (NP (D^D^SG de=der) (N^D^SG boich=buch) (, .=_) (NP-POS (D^G^PL der=der) (ADJ^G^PL durchluchtige=_) (N^G^PL mane=mann)))))))) (META <,>) (NP-SBJ-RSP (D^N^SG der=der)) (VBPI^3^SG verzellet=_) (NP-OB1 (D^A^SG die=der) (N^A^SG vrsach=ursache) (NP-POS (D^G^SG der=der) (N^G^SG syntfloit=_))) (ADVP (ADV lang=lang) (CONJ vn=und) (ADV breit=breit)) (META <,>) (CP-CAR (WNP-OB1-2 (WD^A^PL welche=welch) (N^A^PL wort=wort)) (C 0) (IP-SUB (NP-OB1 *T*-2) (PP (P vmb=um) (NP (NP-POS (N^G^SG reden=reden)) (N^A^SG willen=wille))) (NP-SBJ (PRO^N^SG ich=ich)) (NEG niet=nicht) (MDPI^1^SG will=wollen) (PP (PP (P in=in) (NP (ADJ^D^SG duytscher=deutsch) (N^D^SG spraech=sprache))) (CONJP *ICH*-3)) (VB setze=setzen) (, .=_) (META <,>) (CONJP-3 (CONJ sunder=sondern) (PP (P in=in) (NP (N^D^SG latyn=_)))))) (, .=_) (META <,>) (IP-MAT-CONJ (CONJ vn=und) (NP-SBJ *con*) (VBPI^3^SG spricht=sprechen) (ADVP (ADV also=also)) (, .=_) (META <.>))) (ID 1483_Koelhoff_Chronicle_Cologne.,281))